جشن فرهنگ‌ها در شب رخداد ابرماه/ آیا امشب واقعاً ماه صورتی می‌شود؟

 گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا- نوید فرخی:  پدیده ابرماه دوشنبه ۶ اردیبهشت(۲۶ آوریل) سال ۱۴۰۰ با اولین ماه کامل بهار که به عنوان «ماه صورتی» مشهور است، هم‌زمان می‌شود. اما آیا ماه شب دوشنبه قرار است به رنگ صورتی درآید؟ خیر. در این گزارش بخوانید.

ماه صورتی

دوشنبه شب، در ساعت ۲۰:۰۲  به وقت تهران ابرماه در آسمان شب دیده خواهد شد. این ابرماه را ماهِ صورتی خوانده‌اند اما علت این نام‌گذاری چیست؟

در دهه ۱۹۳۰، مجله فارمرز آلمِنِک(Farmers' Almanac) شروع به انتشار اسامی سرخپوستی ماه‌های سال کرد. براساس تقویم نجومی مزبور، ماه کامل در ماه آوریل، ماه صورتی نام گرفته است. علت این نام عجیب، بوته‌های صورتی‌رنگ گیاهانی بود که در شرق ایالات متحده می‌روید.

 این گیاهان پرپشت که فلوکس کوهی(mountain phlox) یا خزنده نامیده می‌شوند و به رنگ صورتی هستند، از جمله گیاهان بومیِ شرق ایالات متحده آمریکا به حساب می‌آیند. فلوکس کوهی یکی از اولین گل‌هایی است که با شروع فصل بهار به طور گسترده در سراسر مناطق شرقی شکوفه می‌دهد. به ابَرماه آوریل، ماه تخم‌مرغی، ماه جوانه سبز و ماه ماهی نیز گفته می‌شود. در گذشته هم‌زمانی این پدیده در ماه آوریل با رنگ سراسر صورتی پوشش‌های گیاهی، مورد توجه بومیان سرخپوست قرار گرفت، به همین علت این رویداد را ماه صورتی نامیدند. ماه صورتی امسال به صورت ابرماه دیده خواهد شد.

پدیده ابرماه

پدیده ابرماه هنگامی رخ می‌دهد که ماه در مدار بیضوی خود نسبت به زمین، در کمترین فاصله با سیاره‌مان قرار گرفته و همچنین در وضعیت ماه کامل باشد.

در این حالت، ماه نسبت به حالت عادی، به طور محسوسی بزرگ‌تر و درخشان‌تر ظاهر می‌شود(به همین دلیل به آن ماه‌افروختگی هم می‌گویند). همچنین این پدیده بر جزر و مد آب زمین اثر می‌گذارد و بسته به موقعیت جغرافیایی، آب‌ها در حدود یک الی دو سانتی‌متر بالا می‌آیند.

پدیده ابرماه هر ۴۱۲ روز یک بار رخ می‌دهد و از آنجایی که شکل حرکت ماه در مدار زمین بیضوی است  فاصله‌اش نیز هرگز یکسان نیست. به طور میانگین فاصله ماه نسبت به زمین در حدود ۳۸۱ هزار و  ۶۰۰ کیلومتر است که این مسافت در زمان دورترین فاصله به ۴۰۶ هزار و ۷۰۰ کیلومتر و در در نزدیک‌ترین فاصله(که ابرماه رخ می‌دهد) به ۳۵۶ هزار و ۵۰۰ کیلومتر می‌رسد.

منجمان گاهی تاریخ‌های قدری متفاوتی را برای تعیین اینکه کدام ماهِ کامل دارای ویژگیِ ابرماه است تعیین می‌کنند اما برای سال ۲۰۲۱ کمابیش همه توافق نظر دارند که این اتفاق در دو ماه آوریل و مه رخ خواهد داد.

ابرماه امسال

ماه کامل شب دوشنبه، اولین ابرماه سال ۲۰۲۱ میلادی خواهد بود.  اصطلاح «ابرماه» اولین بار توسط ستاره‌شناس آمریکایی، ریچارد نول(Richard Nolle) در سال ۱۹۷۹ ابداع شد. او در تعریف خود ابرماه را «ماه نو» یا «ماه کاملی» تعریف کرد که در ۹۰ درصدی حضیض زمین باشد که همان نزدیک‌ترین حالت نسبت به زمین است.

با این وجود آنچه در دهه‌های اخیر توجه عموم را به خود جلب کرده است فقط ابرماه‌های کامل(نه ماه نو) است، زیرا این ماه‌ها بزرگترین و درخشان‌ترین ماه‌های سال هستند.

دو ابرماه کامل امسال تقریباً به دنبال هم رخ می‌دهند. پس از ابرماه آوریل(که به تقویم ایران در اردیبهشت است)، ابرماه بعدی در ۲۶ ماه مه(۵ خرداد) رخ خواهد داد. ابرماه اردیبهشت اندکی نسبت به ابرماه خردادماه به زمین نزدیک‌تر است(هر چند این «اندک» برابر با تقریباً ۰.۰۴٪ فاصله ماه به زمین است اما خود برابر با ۱۵۷ کیلومتر می‌شود.)

ابرماه در فرهنگ‌های مختلف

از نظر مسیحیت شرقی(که محاسبات خود را براساس تقویم ژولینی انجام می‌دهند)، این ماهِ کامل قبل از عید پاک است(که خود ماه پاسچال نامیده می‌شود و Paschal واژه‌ای لاتین به معنی عید است). قابل ذکر است  منظور از مسیحیت شرقی، مذاهب مسیحی است که خارج از جهان غرب، خصوصاً در آسیا قرار دارند. اهمیت این مسئله در این‌جاست که امسال از آن سال‌هایی است که تقویم‌های مسیحیت غربی و شرقی قدری تفاوت دارند زیرا مسیحیت شرقی یکشنبه ۲ مه ۲۰۲۱ را عید پاک می‌خوانند اما پیروان مسیحیت غربی ۴ آوریل را به همین مناسب جشن گرفتند.  

ابرماهِ کامل برای هندوها، مصادف با رویداد هانومان جایانتی(Hanuman Jayanti) است. هانومان یکی از شخصیت‌های اسطوره‌ای هند است که با نماد ایثار و فداکاری شناخته می‌شود. رویداد هانومان جایانتی، جشن تولد هانومان است که در بیشتر مناطق در روز ماه کامل قمری هندوها که در ماه چاریتا واقع است اتفاق می‌افتد.  

برای بوداییان، به‌ویژه در سریلانکا، این ابرماه با جشن یادبود باک‌پویا(Bak Poya) مقارن است. رویدادی که بوداییان معتقدند طی آن بودا از سریلانکا دیدار به عمل می‌آورد(برای بار دوم) و با جلوگیری از جنگ، اختلافات بین سران را حل و فصل می‌کند.

اولین ابرماه امسال در سیزدهم ماه مبارک رمضان در تقویم اسلامی اتفاق می‌افتد که ماه نزول قرآن است و مسلمانان به اعمال نیکوکارانه، نماز و روزه‌داری دعوت می‌شوند.   

انتهای پیام/۴۱۶۰/پ