آلودگی اقیانوس‌ها؛ خطری آشکار برای سلامتی انسان‌ها

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، آلودگی اقیانوس‌ها گسترده‌تر شده و خطری آشکار و خطرناک برای سلامتی انسان است. اما تاکنون میزان این خطر به‌طور کامل و جامع درک نشده است. مطالعات اخیر اولین ارزیابی جامع از تأثیرات آلودگی اقیانوس‌ها بر سلامت انسان را ارائه می‌دهد.

آلودگی اقیانوس ترکیب پیچیده‌ای از فلزات سمی، پلاستیک، مواد شیمیایی، نفت، پسماندهای شهری و صنعتی، سموم دفع آفات، کودها، مواد شیمیایی دارویی، روان‌آب‌های کشاورزی و فاضلاب است. بیش از 80 درصد آلودگی‌ها از منابع زمینی ناشی می‌شود و از طریق رودخانه‌ها، روان‌آب و تخلیه مستقیم مانند آلودگی در تصفیه‌خانه‌های فاضلاب و ریختن زباله در سواحل، به اقیانوس‌ها می‌رسد. آلودگی اقیانوس در نزدیکی سواحل بسیار شدید است و در امتداد خطوط ساحلی کشورهای کم‌درآمد و با درآمد متوسط بیشتر دیده می‌شود.

آلودگی اقیانوس‌ها را می‌توان فراتر از حوزه‌های ملی در اقیانوس‌های آزاد، عمیق‌ترین سنگرهای اقیانوسی و در سواحل جزایر دورافتاده نیز یافت. آلودگی اقیانوس‌ها هیچ مرزی نمی‌شناسد.

خطرناک‌ترین آلودگی اقیانوس‌ها

زباله‌های پلاستیکی بارزترین عنصر آلودگی اقیانوس‌ها است. سالانه بیش از 10 میلیون تن پلاستیک وارد دریاها می‌شود. بیشتر آن به ذرات ریز پلاستیک تجزیه می‌شود و در رسوبات ساحلی و اعماق دریا تجمع می‌یابد. همچنین برخی از قطعات بزرگ برای دهه‌ها در آب شناورند و به شکل توده‌ای عظیم درمی‌آیند و در جریان‌های دریاها گردش می‌کنند. به‌عنوان‌مثال شناور بودن تکه عظیمی از زباله در اقیانوس آرام یک نمونه مشهور است.

میکروپلاستیک‌ها حاوی مواد شیمیایی سمی متعددی هستند که به پلاستیک‌ها اضافه می‌شوند تا انعطاف‌پذیر، رنگارنگ، ضد آب یا در برابر شعله مقاوم شوند. آنها شامل مواد سرطان‌زا، سموم عصبی و اختلالات غدد درون‌ریز هستند؛ موادی که با هورمون‌ها تداخل دارند و می‌توانند باعث سرطان، نقایص مادرزادی و کاهش باروری شوند. بد نیست بدانید این ذرات مملو از مواد شیمیایی، وارد زنجیره غذایی می‌شوند و در موجودات دریایی مثل ماهی‌ها تجمع می‌یابند. هنگامی‌که انسان غذاهای دریایی آلوده به این مواد را می‌خورد، میلیون‌ها ذره ریز پلاستیک و بسیاری از مواد شیمیایی موجود در آنها وارد بدن او می‌شود. اگرچه هنوز در مورد آسیب‌های ناشی از ریزپلاستیک به انسان بحث وجود دارد، اما قرار گرفتن در معرض این مواد شیمیایی خطر ابتلا به همه بیماری‌هایی را که ایجاد می‌کنند افزایش می‌دهد. می‌توان گفت تقریباً همه ما امروزه در بدن خود ریزپلاستیک داریم.

جیوه در اقیانوس‌ها به‌وفور وجود دارد و عامل اصلی آن سوختن زغال‌سنگ در خانه‌ها و صنایع است. تمام زغال‌سنگ حاوی جیوه است و وقتی می‌سوزد، جیوه بخار شده و وارد جو می‌شود و درنهایت به دریا می‌رسد. دلیل دیگر وجود جیوه، استخراج طلا است، زیرا از جیوه برای حل کردن طلا از سنگ معدن استفاده می‌شود. جیوه می‌تواند در ماهی‌هایی مانند ماهی تن و اره‌ماهی که مورد مصرف انسان‌ها هستند، به مقدار زیادی تجمع یابد. این ماهی‌های آلوده به‌خصوص اگر توسط مادران باردار خورده شوند می‌تواند بسیار خطرناک باشند. اگر نوزادان در رحم در معرض جیوه قرار بگیرند، این ماده می‌تواند به مغز در حال رشد آسیب برساند، ضریب هوشی را کاهش داده و خطرهای اوتیسم، اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی و سایر اختلالات یادگیری را افزایش دهد. این ماده در بزرگ‌سالان نیز خطر بیماری‌های قلبی و زوال عقل را افزایش می‌دهد.

آلاینده‌های نفتی نیز ظرفیت فتوسنتز را کاهش داده و میکروارگانیسم‌های دریایی را که وظیفه تولید اکسیژن زمین را دارند، تهدید می‌کنند. این میکروارگانیسم‌های مفید از انرژی خورشید برای تبدیل CO2 اتمسفر به اکسیژن استفاده می‌کنند. وقتی نشت عمده نفت وجود دارد، تأثیر منفی آن می‌تواند بسیار زیاد باشد.

آلودگی سواحل ناشی از زباله‌های صنعتی، روان‌آب‌های کشاورزی، سموم دفع آفات و فاضلاب رشد جلبک‌های مضر معروف به جزر و مد قرمز، قهوه‌ای و سبز را افزایش می‌دهد. این جلبک‌ها سموم قدرتمندی تولید می‌کنند که در ماهی و صدف تجمع می‌یابد. درنتیجه خوردن آنها می‌تواند باعث زوال عقل، فراموشی ، فلج و حتی مرگ سریع شوند. همچنین استنشاق آنها می‌تواند موجب ایجاد آسم شود.

میکروارگانیسم‌های خطرناک از ترکیب آلودگی سواحل و گرم شدن دریاها ناشی می‌شوند. باکتری‌های مضر مانند «ویبریو» (که در آب‌های گرم یافت می‌شود و باعث یک بیماری بالقوه کشنده است) اکنون در برخی کشورها ظاهر شده و باعث عفونت‌های شدید می‌شود. همچنین خطر زیادی وجود دارد که بیماری وبا به مناطق جدیدی که قبلاً تحت تأثیر آن نبوده سرایت کند.

تأثیرات بهداشتی ناشی از آلودگی اقیانوس‌ها به‌طور نامتناسبی روی مردم بومی، جوامع ساحلی و جمعیت‌های آسیب‌پذیر در کشورهای جنوبی کره زمین تأثیر می‌گذارد و این امر بر بی‌عدالتی محیطی تأکید می‌کند.

اراده سیاسی و شواهد علمی

اگرچه نتایج مطالعات اخیر درباره اقیانوس‌ها نگران‌کننده است، اما خبر خوب این است که می‌توان از آلودگی اقیانوس‌ها مانند سایر انواع آلودگی‌ها کنترل و جلوگیری کرد. ممنوعیت استفاده از پلاستیک‌های یک‌بارمصرف و تفکیک بهتر زباله‌ها می‌تواند آلودگی را در منبع آن، چه در خشکی و چه در دریا مهار کند.

برخی دولت‌ها با به‌کارگیری استراتژی‌های کنترل مبتنی‌بر قانون، سیاست، فناوری و اجرای هدفمند، سایر اشکال آلودگی را مهار کرده‌اند. به‌عنوان‌مثال، ایالات‌متحده از زمان تصویب قانون هوای پاک در 970 ، آلودگی هوا را 70 درصد کاهش داده است. این امر جان هزاران نفر را نجات داده است.

کشورهای جهان اکنون از همین ابزارها برای کنترل آلودگی اقیانوس‌ها استفاده می‌کنند. بندر بوستون در ماساچوست و بندر ویکتوریا در هنگ‌کنگ تمیز شده است. برخی سواحل در آمریکا و ژاپن دوباره جوان شده‌اند. برخی از صخره‌های مرجانی، بازسازی شده‌اند. درنتیجه این موفقیت‌ها موجب رونق اقتصادی، افزایش گردشگری، بازیابی شیلات و بهبود سلامت شده است.

کنترل گسترده آلودگی اقیانوس‌ها عملی است و مزایای آنها قرن‌ها ادامه خواهد داشت. استفاده از انرژی‌های پاک، توسعه گزینه‌های مقرون‌به‌صرفه برای پلاستیک‌های مبتنی‌بر سوخت فسیلی، کاهش تخلیه انسانی، کشاورزی و صنعتی و نیز گسترش مناطق حفاظت‌شده دریایی راه‌حل‌هایی است که می‌توان برای کنترل آلودگی آب‌ها استفاده کرد. حفاظت از کره زمین یک نگرانی جهانی است و مسئولیت جمعی ماست.

انتهای پیام/4112/