افق‌های روشن علوم انسانی در دانشگاه آزاد اسلامی/ تحول در علم و هنر شتاب می‌گیرد

به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه و کرسی‌های آزاداندیشی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، حدود دو سال از حضور حجت‌الاسلام‌والمسلمین عبدالحسین خسروپناه در معاونت علوم انسانی و هنر می‌گذرد و اعلام دستاوردهای این معاونت در بهمن ماه امسال بهانه‌ای شد تا بار دیگر تحولات ایجاد شده توسط این معاونت را در علوم انسانی و هنر از نظر بگذرانیم.

به‌روزرسانی، بومی‌سازی و حکمی‌سازی علوم همچنان در دستور کار دانشگاه آزاد اسلامی

حجت‌الاسلام‌والمسلمین خسروپناه از ابتدای مسئولیت در معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد به طور مرتب هدف این معاونت را شناسایی، ساماندهی و تعالی علوم انسانی و هنر معرفی کرده و تحقق آن را در گرو عملیاتی شدن سه مؤلفه روزآمدی، بومی‌سازی و حکمی‌سازی می‌داند.

وی در آذر 1399 بار دیگر بر اهداف این معاونت تاکید کرد و گفت: چشم‌انداز این معاونت تحول و تعالی علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی با رویکرد حکمت‌بنیان در راستای رفع نیازها و پیشرفت ایران اسلامی در افق 1404 است و اهداف اساسی آن عبارت است از ساختارمند کردن نظام آموزشی و پژوهشی فعال و کارآمد و پایدار با رویکرد حکمت بنیان، ساماندهی تعلیمات و تحقیقات علوم انسانی و هنر در جهت بومی‌سازی و نیازهای شهری و استانی و منطقه‌ای و کشوری و بین‌المللی، نهادینه کردن نوآوری و نظریه‌پردازی در راستای تولید علوم انسانی و هنری اسلامی ایرانی، تبدیل دانشگاه آزاد اسلامی به مرجعیت علمی و کاربردی در مسیر پیوند علوم انسانی و هنری با نظام و جامعه اسلامی است.

معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد طی این مصاحبه در تشریح به‌روزرسانی علوم و عالمانِ علوم گفت: لازم است علومی که تدریس می‌شود و معلمانی که تدریس می‌کنند به‌روز باشند و آخرین دستاوردها و نظریه‌های علمی را در آن حوزه‌ای که درس می‌دهند، بدانند. بومی‌سازی علوم هم یعنی مسئله‌هایی که ناظر به جامعه خودمان است، به خصوص در حوزه پایان‌‌نامه‌ها و رساله‌های دکتری. در حکمی‌سازی علوم هم هر کسی در هر پاراردایمی تدریس می‌کند باید متوجه مبانی باشد علاوه بر آن ما از حکمتِ حکمای اسلامی برخورداریم و در حکمتِ اسلامی مبانی انسان‌شناختی، هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی وجود دارد که با توجه به مبانی مزبور می‌توان در حوزه علوم اجتماعی، نظریه تولید کرد.

هیات‌های اندیشه‌ورز و نظارت بر مجلات، دروس، رشته‌ها و دانشکده‌ها

اتفاق خوشایند دیگر فعالیت چشمگیر واحدهای استانی ذیل معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد است که معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی در نسشت خبری خرداد 1398 علت آن را تلاش برای ایجاد ساختاری منسجم، هم‌اندیشی و تعامل ذکر کرد و گفت: در این راستا به برخی استان‌ها نظیر سیستان و بلوچستان، قزوین، خراسان رضوی، شیراز، کرمانشاه، مرکزی، زنجان، همدان، ایلام، خرم آباد، قم، چهارمحال و بختیاری و خوزستان سفر کردم تا اهدافی نظیر تبیین علوم انسانی و شنیدن نظرات استادان دانشگاه‌ها محقق شود.

می‌توان گفت تشکیل هیئت‌های اندیشه‌ورز در تمام واحدها در کنار سفرهای استانی و ارتباط چهره به چهره با استادان علوم انسانی تاثیر زیادی در تعامل واحدهای دانشگاه آزاد در حوزه علوم انسانی و هنر داشته است. در این رابطه حجت‌الاسلام‌والمسلمین خسروپناه در جلسه هیات اندیشه‌ورز دانشگاه آزاد استان خراسان رضوی در آبان 1398 گفت: اگر نگاه ما به دانشگاه نگاه اداری یا دولتی باشد، شک نکنید هیچ‌وقت کارآمد نمی‌شود. اما زمانیکه اجتماعی باشد و با مردم و جامعه پیوند برقرار کند کارآمد می‌شود. برای اینکه ستاد بتواند به ‌خوبی کار خود را انجام دهد، باید تعامل ویژه‌ای با صف داشته باشد. در این راستا دانشگاه آزاد اسلامی به این نتیجه رسید که برای برقراری چنین ارتباطی هیات‌هایی اندیشه‌ورز متشکل از اعضای هیات‌علمی راه‌اندازی کند. یکی از اهداف هیات اندیشه‌ورز دانشگاه آزاد اسلامی این است که دموکراسی علمی ایجاد و ارتباط وسیعی با اعضای هیات ‌علمی برقرار کند.

همچنین معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد در آبان ۱۳۹۸ درباره وظایف هیئت‌های اندیشه‌ورز در جلسه هیئت اندیشه‌ورز استان مرکزی گفت: هیئت‌های اندیشه‌ورز می‌توانند درباره رفع نقاط ضعف یا تقویت مجلات موجود علوم انسانی و هنر تلاش کنند و پیشنهاد راه‌اندازی مجلات جدید با رویکرد تعالی حتی اگر نیاز به همکاری و تعامل با اعضای هیات‌علمی دانشگاه‌های دیگر باشد، بدهد. بحث برنامه‌ریزی برای توانمندسازی استادان و تقویت آنان از دیگر تکالیف و اهداف تشکیل هیات اندیشه‌ورز است. اصلاح و تاسیس رشته‌ها و میان‌رشته‌های جدید از دیگر اهداف این هیات‌های اندیشه‌ورز است.

عاشوری، مدیر دفتر فرهنگ و تمدن اسلام و ایران دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌و‌گو با آنا با اشاره به قدیمی بودن برنامه درسی برخی رشته‌ها گفت: بسیاری از برنامه‌های درسی با وجود تلاش بسیاری که شورای تحول علوم انسانی و وزارت علوم دارد، هنوز مربوط به دهه ۶۰ و ۷۰ است که آن‌ها بررسی می‌شود. خیلی مواقع در تدوین برنامه‌های درسی فقط به جداول دروس توجه می‌کنند در حالیکه از نظر محتوای آموزشی، بحث شرح تفضیلی درست اهمیت بیشتری دارد. هم اکنون تقسیم کار و کرسی‌های شرح دروس در دستور کار در دفتر فرهنگ و تمدن صورت گرفته است.

تشکیل دانشکده‌های حکمرانی، کارآفرینی و اقتصاد مقاومتی در واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی

از دیگر اقدامات جسورانه معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد ایجاد رشته‌های جدید و دانشکده‌های بین‌رشته‌ای در ساختار دانشگاه آزاد است. حجت‌الاسلام‌والمسلمین خسروپناه در پنجمین جشنواره مجازی پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان در مهرماه 1399 گفت: اگر دانشکده‌های علم‌محور به دانشکده‌های موضوع‌محوری مانند دانشکده خانواده، حکمرانی، پدافند غیرعامل، اقتصاد مقاومتی و فضای مجازی تبدیل شوند، پایان‌نامه و یا کتابی که به رشته تحریر درمی‌آید، ناظر به نیاز جامعه بوده و در حل مسائل و بحران‌های کشور مفید خواهند بود.

وی در 18 بهمن 1399 در مراسم بزرگداشت چهل و دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی از تشکیل دانشکده‌های موضوعی حکمرانی، کارآفرینی، اقتصاد مقاومتی در دانشگاه آزاد خبر داد.

در این زمینه میثم چگین، سرپرست مرکز مطالعات، برنامه‌ریزی و تعالی علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی در نشست خبری بهمن 1399 گفت: از مهمترین دانشکده‌های بین رشته‌ای که از طرف استان‌ها درخواست تاسیس داشته است می‌توان به دانشکده حکمرانی اسلامی، دانشکده فضای مجازی، دانشکده کارآفرینی، دانشکده خانواده، دانشکده فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی، دانشکده اقتصاد مقاومتی، دانشکده سلامت اجتماعی، دانشکده پیشرفت ایرانی اسلامی اشاره کرد. البته پیشنهادهایی در زمینه های فنی، مهندسی و کشاورزی نیز مطرح است که برخی از آنها دارای ترکیبی از رشته‌های علوم انسانی، فنی و مهندسی و یا علوم پزشکی هستند.

همچنین در مهر 1399 اردکانی، دبیر کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران شورای عالی انقلاب فرهنگی به ایجاد چند رشته کارشناسی ارشد بین‌رشته‌ای مرتبط با حوزه علوم انسانی سلامت، در دانشگاه آزاد اسلامی اشاره کرد  و گفت: برخی رشته‌های دانشگاهی که زیربنای علوم انسانی دارند، به شدت در حوزه پزشکی مورد نیاز هستند.

رونق کرسی‌های آزاداندیشی

از سویی شاهد تلاش‌های مضاعف دانشگاه آزاد برای برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی و علمی ترویجی و تبدیل آن به گفتمان و مطالبه‌ای رایج هستیم، در همین راستا معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد در مراسم بزرگداشت چهل و دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی بهمن 1399 گفت: دانشگاه آزاد اسلامی در گذشته کرسی‌های علمی نداشت اما در حال حاضر ۴۵۱ کرسی آزاد اندیشی و علمی و ترویجی برگزار کرده است.

وی همچنین در مراسم مجازی گرامیداشت روز دانشجو دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین که در آذر 1399 برگزار شد گفت: آنچه مهم است تحقق روحیه مطالبه‌گری، پرسش‌گری و استکبارستیزی دانشجویان است. باید فضایی برای دانشجویان فراهم شود تا آنان ضمن رعایت اخلاق و منطق، نظر، پیشنهاد و انتقادهای خود را نسبت به شرایط جامعه مطرح کنند و برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی، تحقق عینی روحیه مطالبه‌گری دانشجویان است.

جهش مجلات و نشریات علمی

رونق یافتن نشریات علوم انسانی را می‌توان از دیگر دستاوردهای معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد دانست. حجت‌الاسلام‌والمسلمین خسروپناه درآذر ۱۳۹۸ در همایش تجلیل از پژوهشگران برتر دانشگاه آزاد اسلامی قم به لزوم افزایش تعداد مجلات علمی اشاره کرد و گفت: تلاش کنید مجلات علمی بیشتری راه‌اندازی کنید، چراکه آمار دانشجویان تحصیلات تکمیلی ما با آمار مجلاتی که اکنون راه‌اندازی شده، اصلا عقلانی و قابل‌مقایسه نیست. ساختار پژوهش‌محور از طریق مجلات و تالیف کتب درسی میسر است.

وی در مراسم گرامیداشت پیروزی انقلاب اسلامی بهمن 1399 از افزایش تعداد مجلات از 38 نشریه فعال به 125 نشریه فعال در دو سال گذشته خبر داد.

نگاهی به فعالیت‌ها و گزارش عملکردهای معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه  آزاد اسلامی نشان می‌دهد نه تنها تصمیم جدی برای تعالی علوم انسانی دارد که برای خود قائل به شان پاسخگویی در برابر انتظارات جامعه علمی کشور است. از زمانی که موضوع کرسی‌های آزاداندیشی، هیات‌های اندیشه‌ورز، گسترش مجلات و تاسیس رشته‌ها و دانشکده‌های بومی و حکمی مطرح شد زمان چندانی نمی‌گذرد اما ده‌ها مجله‌ منتشر و صدها کرسی‌آزاداندیشی برگزار شده  است و اگر با همین سرعت اهداف معاونت علوم انسانی و هنر پیگری شود می‌توان به افق‌های روشن‌تر و دورتری در تعالی علوم انسانی چشم دوخت.

انتهای پیام/4107/