ناآشنایی بسیاری از مسئولان با نیازهای معلولان/ ایجاد دسترس‌پذیری در تمامی امکانات موجود اهمیت‌ ویژه‌ای دارد

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا-‌علیرضا باجلان، شناخت نیازهای فردی و عمومی همه افراد جامعه یکی از وظایف مهم سیاست‌گذاران و مسئولان دستگاه‌های اجرایی است. قطعاً عدالت اجتماعی در جامعه‌ای وجود خواهد داشت که امکان استفاده از امکانات عمومی برای همه مردم با هر سطحی از توانایی‌ حرکتی، بینایی و شنوایی فراهم باشد. روز جهانی معلولان فرصتی است تا بار دیگر با دقت به نیازهای این اعضای جامعه توجه و برنامه‌های بلندمدت و کوتاه‌مدتی برای خدمات‌رسانی بهتر به آن‌ها ارائه شود. 

بیشتر بخوانید:

اندراحوالات مدارس هوشمند در روزهای کرونایی/ عدالت آموزشی با مدارس دانا محقق می‌شود؟

نخبه نابینا مشاور وزیر ارتباطات شد

سازمان فناوری اطلاعات به عنوان بازوی اجرایی وزارت ارتباطات در حوزه نرم‌افزارهای ارتباطی و پروژه ملی دولت الکترونیک اخیراً فعالیت‌های مناسبی برای حمایت از اعضای جامعه معلولان به ویژه نابینایان عزیز کشورمان را آغاز کرده  و در این راستا نیز اقداماتی صورت گرفته است. از همین رو با امیرحسین سلیمانی مشاور رئیس سازمان فناوری اطلاعات در حوزه دسترس‌پذیری گفتگو کردیم. در ادامه مشروح این گفتگو را مشاهده می‌کنید:

آنا: در خصوص اقدامات اخیر وزارت ارتباطات برای هماهنگ‌سازی فناوری‌های مختلف با توانایی‌های نابینایان توضیحاتی را بیان کنید.

سلیمانی: هدف در پروژه‌های وزارت ارتباطات و سازمان فناوری اطلاعات ارائه خدمات اختصاصی به نابینایان نیست بلکه دولت می‌خواهد امکانات موجود و تجهیزات در حال ساخت را برای همه افراد جامعه هماهنگ سازد. یعنی خدماتی که به همه افراد جامعه داده می‌شود برای نابینایان نیز در دسترس باشد.

ممکن است افراد نابینا نیازهای خاصی داشته باشند که تعدادی از انجمن‌ها و نهادهای دولتی روی آن‌ها کار می‌کنند ولی چالش اصلی ارائه خدمات عام به عموم مردم با هر توانایی به صورت دسترس‌پذیر است. قطعاً اگر در مکان‌هایی مانند بانک‌ها زیرساخت‌های لازم برای نابینایان مشابه خدماتی که برای عموم مردم وجود دارد فراهم باشد این افراد به راحتی می‌توانند امور بانکی خود را انجام داده و به بخش‌ها مختلف دسترسی داشته باشند. خدمات در حوزه دسترسی به کتابخانه‌های الکترونیک و تاکسی‌های اینترنتی دیگر مثال‌هایی هستند که باید به طور ویژه دسترس‌پذیر عرضه شوند.

از سال‌های گذشته سازمان بهزیستی خدماتی را به صورت خاص به نابینایان عرضه می‌کرده است ولی هدف سازمان فناوری اطلاعات برابرسازی دسترسی به امکانات موجود در سازمان‌های مختلف است. در واقع این شیوه عمل، اصلی است که نه تنها در ایران بلکه در سراسر دنیا پذیرفته شده است. هم اکنون در شرکت‌های بزرگ فناوری رویکرد به این صورت است که به جای طراحی سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای مختص نابینایان محتوای موجود را دسترس‌پذیر می‌سازند.

آنا: سازمان فناوری اطلاعات اکنون چه فعالیت‌هایی برای حمایت از جامعه نابینایان و سایر معلولان کشور می‌کند؟

سلیمانی: سعی می‌کنیم با امکانات موجود در تمامی حوزه‌های کاری و آموزشی ایجاد برابری کنیم. قرار است به زودی تعدادی از اپلیکیشن‌های پرکاربرد با حمایت سازمان فناوری اطلاعات به صورت دسترس‌پذیر عرضه شوند. به عنوان مثال نرم‌افزار شاد وزارت آموزش‌وپروش در حال حاضر بسیار پرکاربرد است ولی برای همه دسترس‌پذیر نیست و سازمان فناوری اطلاعات در تلاش است تا این مشکل را برطرف سازد. در خصوص هماهنگ‌سازی فعالیت‌های پولی و بانکی نیز به دنبال گسترش همکاری‌های خود با بانک‌های مختلف هستیم.

سازمان فناوری اطلاعات از تمامی امکانات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری که باید برای همه اعضای جامعه هماهنگ شوند فهرستی تهیه کرده و بر اساس اولویت‌ها در حال مذاکره است و انجام اقدامات لازم است. موارد موجود در این فهرست هم بر مبنای تقاضای مردم و هم بر اساس تشخیص کارشناسان تهیه شده است.

اقدام برای هماهنگ‌سازی خدمات نرم‌افزارهای کاربردی با توانایی‌های معلولان

در خصوص ایجاد دسترس‌پذیری اپلیکیشن‌های خدمات دهنده در حوزه‌های مختلف از توانایی‌های طراحان و سازندگان این نرم افزارها استفاده می‌کنیم. در بسیاری از کشورهای دنیا در  بانک‌ها برای ارائه خدمات به نابینایان دیگر امکاناتی مانند خطوط بریل وجود ندارد بلکه به خاطر توجه به مسائل مالی و صرفه‌جویی اقتصادی، وب‌سایت‌ها و درگاه‌های دریافت و پرداخت آن‌ها برای تمامی کاربران اندروید و iOS دسترس‌پذیر شده است. دستگاه‌های خودپرداز نیز معمولاً دسترس‌پذیر است و فرد نابینا می‌توانند هدفون خود را به دستگاه وصل کرده و تمامی خدمات را به صورت گویا داشته باشد و هر دکمه‌ای را که فشار می‌دهد به طور همزمان کارایی آن را بشنود.

گستردگی استفاده از سیستم عامل اندروید در جامعه نابینایان

چون اکثر نرم‌افزارهای کنونی به صورت منبع باز هستند هزینه دسترس‌پذیر ساختن آن‌ها برای عموم مردم نیز بسیار کمتر از تهیه دستگاه‌های ویژه نابینایان است. این برنامه‌ها در طول مراحل مختلف طراحی با توانایی‌های نابینایان و سایر معلولان هماهنگ می‌شود. در ایران اکثر نابینایان از سیستم عامل اندروید استفاده کرده و از همین رو در تلاش هستید تا اپلیکیشن‌های اندروید را برای این استفاده این عزیزان مانند دیگر کاربران آماده‌سازی کنیم.

آنا: سازمان فناوری اطلاعات تا چه میزان با استارت‌آپ‌های فعال در زمینه هماهنگ‌سازی خدمات مختلف با نیازهای کاربران همکاری دارد؟ بخش خصوص تا کنون چه فعالیت‌هایی را در راستای حمایت از نابینایان انجام داده است؟

سلیمانی: هم اکنون سازمان فناوری اطلاعات در حال تهیه استاندارهایی است که بر اساس آن‌ها که میزان و حدود دسترس‌پذیری نرم‌افزارهای اندروید و iOS را مشخص می‌سازد. زمانی که مهندسان می‌خواهند اپلیکیشنی را طراحی کنند اگر اصول مشخص رعایت شود می‌توان آن برنامه برای عموم کاربران قابل استفاده کرد.

توسعه دهندگان ایرانی در مراحل طراحی اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌ها با توجه به نیاز معلولان می‌توانند به راحتی خدمات برنامه‌های خود را برای آن‌ها دسترس‌پذیر سازند. در بسیاری از موارد فقط تغییراتی جزئی نیاز است تا اپلیکیشنی غیرقابل استفاده برای نابینایان به ابزار کاربردی برای این افراد تبدیل شود.

اهمیت اطلاع‌رسانی در مورد رفتارهای روزمره نابینایان برای استفاده از ابزارهای فناوری

جدا از بخش تبیین استاندارها اطلاع‌رسانی کلی در مورد میزان دسترس‌پذیری نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای نیاز است. خیلی از شرکت‌های بخش خصوصی و حتی سازمان‌های بزرگ دولتی برداشت درستی از موضوع دسترس‌پذیری همگانی ندارند. به عنوان مثال بسیاری از مسئولان در این بخش‌ها نمی‌دانند فردی نابینا چطور با تلفن همراه خود کار می‌کند.

برخی توسعه دهندگان وب و اپلیکیشن‌های تلفن همراه تصور می‌کنند دستیار صوتی موجود در سیستم عامل‌های اندروید، iOS و ویندوز تمامی خدمات لازم را به کاربران نابینا ارائه می‌دهد. البته این برداشت کاملاً نادرست نیست ولی این فرایند، عملیاتی است که خود سیستم عامل انجام می‌دهد در مواردی با نرم‌افزارهای ایرانی هماهنگ نبوده و باید در مورد مشکلات موجود اطلاع‌رسانی درستی صورت گرفته و از متخصصان برای همکاری دعوت شود.

انتهای پیام/4144/