دانش‌بنیانی که با فناوری نانو به جنگ کرونا آمد/ از تولید ماسک N95 تا توسعه کیت تشخیص کرونا

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا-هانا حیدری؛  شیوع ویروس کرونا در جهان از دسامبر 2019 شروع شد و در هر کشوری که پا گذاشت باعث ترس مردم، تعطیلی مدارس و دانشگاه، قرنطینه سراسری و افزایش آمار مرگ‌ومیر شد. علاوه‌براین کووید-19 باعث آسیب‌های اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی شده که شاید جبران کردن آنها سال‌ها طول بکشد. یکی از مشکلاتی که با شیوع کرونا هر کشوری با آن مواجه شد، تولید و عرضه ماسک‌ N95 به مردم و کادر درمانی بود.

ناگهان ماسک N95 تبدیل به کالایی نادر و ارزشمند شد. قیمت‌ آن به شدت بالا رفت و عملا در بازار ناموجود شد. به لطف شرکت‌های دانش‌بنیان، این بحران در ایران سریع‌تر از بسیاری از کشورهای دیگر حل شد. دانش‌بنیان‌ها با بکارگیری نوآوری و دانش خود دست به کار شدند تا نیاز مردم و جامعه پزشکی به این نوع ماسک را پاسخ دهند. یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه نانو که پیش از این بحران جهانی به تولید دستگاه الکتروریسی مشغول بود، از جمله دانش‌بنیان‌هایی خلاقی بود که شروع به تولید ماسک N95 با دستگاه‌های الکتروریسی خود کرد.

استفاده از امکانات و تبدیل آن به فرصت به روش دانش‌بنیان

دستگاه الکتروریسی برای تولید نانوالیاف پلیمر، کربنی یا سرامیکی با قطر 50 نانومتر تا چند میکرون مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شرکت دانش‌بنیان که در سال 83 تأسیس شده و به صورت مستقیم و غیرمستقیم 100 نفر در آن مشغول به کار هستند، بعد از شیوع کرونا در کشور، با استفاده از دستگاه‌های الکتروریسی  ساخت خود شروع به افزایش ظرفیت تولید ماسک N95 کرد.

نادر نادری، مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان می‌گوید؛  از ابتدای کار تولید دستگاه الکتروریسی، نیم‌نگاهی نیز به محصولات نهایی مرتبط با نانوالیاف داشته‌ایم. درواقع کار را از ابتدا به شکل کاربردمحور شروع کردیم، مدتی دستگاه‌های الکتروریسی برای تولید فیلتر نانو در صنعت خودروسازی ساختیم، مدتی نیز به سراغ تولید دستگاه الکتروریسی برای ارتقای فیلترهای نیروگاهی رفتیم. اصل پروژه ارتقای فیلترهای کلاس F7 به کلاس F9 بود که نه‌تنها در فیلترهای نیروگاهی بکار گرفته می‌شود بلکه جزئی از فیلترهای مهم و صنعتی است.

آغاز به کار با شروع تحریم‌ها

به گفته وی؛ در ایران نیروگاه سیکل ترکیبی بسیار زیاد است، شرکت ما هم در برهه‌ای شروع به تولید فیلترهای F9 کرد که واردات آن به ایران به دلیل تحریم‌ها دشوار شده بود و از سوی دیگر قیمت آن بسیار افزایش یافته بود. شروع به تولید فیلترهای کلاس F9 با دستگاه‌های الکتروریسی کردیم و در حال حاضر اکثر نیروگاه‌های کشور از فیلترهای نانویی ساخت داخل استفاده می‌کنند که استانداردهای اروپا را نیز پاس کرده‌اند.

این شرکت دانش‌بنیان بعد از فیلتر، به سراغ تولید ماسک‌ رفت. درست زمانی که بحث ریزگردها و مشکلات ناشی از آنها در کشور بسیار داغ شده بود، این شرکت شروع به تولید ماسک‌های تنفسی مبتنی بر نانوالیاف کرد. پیش از شیوع کرونا در کشور، ظرفیت تولید ماسک نانویی در این شرکت محدود و حدود 500 مورد در روز بود اما از اسفند شروع به افزایش ظرفیت تولید کرده و در حال حاضر  30 هزار ماسک در روز تولید می‌کند. این شرکت برنامه دارد در آینده نزدیک ظرفیت تولید خود را به 50 هزار ماسک نانو در روز برساند.

تبدیل خطوط تولید فیلتر نانو به ماسک نانو

نادری می‌گوید؛ ماسک‌های نانو شرکت ما دارای استانداردهای اروپایی است؛ چراکه از ابتدا قصد صادرات آنها را داشتیم و پیش از شیوع کرونا به کشورهای چین، تایلند و پاکستان نیز ماسک N95 صادر کرده‌ایم. بعد از شیوع کرونا در جهان  تولید ماسک دستخوش تغییرات بسیاری شد. در هر کشوری که این بیماری شیوع پیدا می‌کرد، کمبود ماسک می‌شد. دستگاه‌های الکتروریسی داشتیم که عملا استفاده‌ای از آنها نمی‌شد، با بکارگیری آنها ظرفیت تولید را آرام آرام افزایش دادیم. از ظرفیت شرکت‌های فیلترساز نیز استفاده کردیم و خطوط تولید فیلتر را به خطوط تولید ماسک تبدیل کردیم.

ماسک‌های تولیدی این شرکت دانش‌بنیان در اختیار مجموعه‌های مختلف قرار می‌گیرد. تولید ماسک N95 با مواد نانویی موجود در ایران بسیار دشوار است و تنها درصورتی به 95 درصد کارایی می‌رسند که با دستگاه الکتروریسی تولید شوند. این شرکت باتوجه به شرایط خاص کشور، برخی خطوط تولید ماسک یا فیلتر نانو در کشور را اجاره کرده و با استفاده از دستگاه‌های الکتروریسی و بکارگیری مواد اولیه ماسک نانویی ظرفیت تولید ماسک N95 را افزایش داده است.

از ماسک نانو تا کیت تشخیص کرونا

این شرکت دانش‌بنیان در حوزه تولید کیت‌های تشخیص سریع نیز فعالیت می‌کند و محصولاتی چون تست بارداری، تست LH (تست تخمک‌گذاری) و تست مواد مخدر ارائه می‌کند که در ساخت همه آنها از نانوذرات استفاده شده است. تست‌های بارداری، تخمک‌گذاری و مواد مخدر این شرکت دانش‌بنیان به بازار ارائه شده و در دسترس عموم قرار دارد. برخی از تست‌ها نیز در مرحله اخذ مجوز قرار دارند و به محض گرفتن آن به بازار عرضه خواهند شد.

به گفته نادری؛ اخیراً وارد حوزه سموم و شناسایی انواع آن شده‌ایم و برنامه داریم تست هپاتیت و تست HIV را نیز آغاز کنیم. تمامی این تست‌ها تنها با چند قطره خون یا ادرار انجام می‌شوند و قابل استفاده در خانه هستند. 

باوجود این که بیشتر ظرفیت و تمرکز این شرکت دانش‌بنیان روی تولید ماسک بوده اما خللی در روند تولید این کیت‌ها ایجاد نشده و حتی تحقیق و توسعه در خصوص کیت تشخیص کرونا انجام شده و در مرحله تست و اخذ تأییدیه قرار دارد. نمونه‌هایی از محصولات کیت تشخیص کرونا برای چند بیمارستان و  مجموعه‌های خاص فرستاده شده تا فاز مثبت و منفی آنها را آزمایش کرده و درصد تشخیص آنها را اعلام کنند. دقت تشخیص تست‌های مبتنی بر نانوذرات این شرکت دانش‌بنیان بالای 90 درصد است.

فداکاری به سبک دانش‌بنیان

این شرکت دانش‌بنیان فعال در حوزه فناوری نانو مانند صدها شرکت دانش‌بنیان دیگر ایران برای کمک به مهار ویروس کرونا در کشور دست به همکاری بی دریغی زده است تا نیاز کادر درمان و مردم به ماسک‌های N95 را برطرف کند. بسیاری از دانش‌بنیان‌ها با شیوع کرونا دست بدون فکر کردن به ریسک‌های موجود، ظرفیت تولید محصولات خود را افزایش دادند، خط تولید جدید راه‌اندازی کردند یا خطوط تولید خود را تغییر دادند. تمامی این اقدامات با هدف کمک به مهار و کنترل ویروس کرونا در کشور و نجات جان انسان‌ها انجام شده است. 

انتهای پیام/4021/