نیمه تاریک همکاری گوگل و اپل در مقابله با کروناویروس

به گزارش خبرنگار حوزه علم، فناوری و دانش‌بنيان گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، اعلام تلاش مشترک گوگل و اپل به منظور ساخت پلتفرم ردیابی تماس مبتنی بر بلوتوث(که اخیراً توسط آنها انجام گرفته)، بحث‌های زیادی را برانگیخته است. هرچند واکنش‌ها به‌طورکلی مثبت بودند، اما منتقدان معتقد هستند نمی‌توان از مسائل امنیتی به‌سادگی عبور کرد و در نظرات خود بیشتر به کاستی‌های احتمالی در ارتباط با نقض حریم شخصی چنین سیستم‌هایی پرداخته‌اند. بااین‌حال، حریم خصوصی فقط بخشی از این معادله است که تنها روی بحث امنیت تمرکز دارد و ممکن است منجر به پرت شدن حواس از صورت اصلی مسئله شود.

با پیشرفت فناوری، رعایت حریم شخصی به یکی از دغدغه‌های اصلی مردم تبدیل شد. شرکت‌های مختلف با روش‌های گوناگون همچون تنظیمات درون برنامه‌ای، رمزگذاری اطلاعات، و عدم نگهداری داده‌های عموم تلاش دارند این اصل را رعایت کنند. آن‌طور که در رسانه‌ها اعلام‌شده، دو شرکت گوگل و اپل در پی این هستند تا با شناسایی نحوه انتقال کرونا از شخصی به شخص دیگر، بر اساس اینکه هر فرد با چه افرادی در تماس بوده، ویروس را ردیابی کنند. با به‌کارگیری چنین روشی، دائماً باید اطلاعات از تلفن‌های هوشمند به زیرساخت‌های این شرکت‌ها رد و بدل شود تا نتیجه‌گیری به‌موقع صورت گیرد. به‌طور بدیهی برای پیاده‌سازی چنین ایده‌ای لازم است داده‌های زیادی به سرورهای این دو شرکت ارسال شود. آنچه در اینجا به‌طور بالقوه ترسناک است، این نیست که اپل و گوگل ممکن است در حین مبارزه با کروناویروس جدید مایل نباشند حریم خصوصی شهروندان را حفظ کنند. آنها بی‌تردید از منظر پیشرفت‌های فناوری نیز در صدر شرکت‌های پیشرو قرار دارند.

ریشه‌ نگرانی

چیز واقعاً نگران‌کننده این است که آنها دارای این پتانسیل خواهند بود تا با به‌کارگیری راه‌حل خود، یک اسب تروا را در مقیاس بی‌سابقه‌ای به جهانیان تحمیل کنند. شرکای پیش‌فرض سرویسی که این دو شرکت عرضه خواهند کرد دولت‌هایی در سراسر جهان هستند که به‌طور طبیعی مایل‌اند دسترسی به خدمات درمانی را برای شهروندان خود دیجیتالی کنند. با اجرای چنین پروژه‌ای، کل فرآیند ارتباطات به‌نوعی تغییر خواهد کرد که اجازه دهید بگوییم اگر در دستان فرد نادرستی قرار گیرد، قابلیت سوءاستفاده‌ی بالایی دارد.

دو غول فناوری تاکنون ادعا نکرده‌اند که برنامه و نرم‌افزاری کاربردی را مستقیماً ارائه خواهند کرد. آنها هدف خود را عرضه‌ی یک فریم ورک در سطح عملیاتی قلمداد کرد‌ه‌اند که از طریق آن، اشخاص یا گروه‌های ثالث خواهند توانست راه‌حل‌های نرم‌افزاری خود را بر روی آن سوار کنند. بااین‌حال باید توجه داشت همین‌که آنها زمین بازی را کنترل می‌کنند عواقبی دارد که ارزیابی وسعت و دامنه‌ی آن اصلاً کار ساده‌ای نیست.

تا پیش از این کشورهای مختلف نیز در پی استقرار یک پلتفرم ردیابی ویروس بودند و وقتی نام دولت‌ها و سیاستمداران به میان می‌آید بلافاصله ضرورت یافتن یک نقطه‌ی تعادل بین چالش‌های مرتبط با مراقبت‌های پزشکی، فناوری‌های نوین و ارزش‌های اخلاقی(همچون رعایت حریم شخصی)، هرچند آهسته و دشوار، مطرح می‌شود. اما با ورود دو شرکت بزرگ غیردولتی، در عرض چند روز، محوریت بحث‌ها تغییر کرده است.

حریم شخصی دیگر دغدغه اصلی نیست

 وقتی پای گوگل و اپل به میان آمد، در حوزه‌ی مرتبط با مجموعه اصول و قوانین مربوط به داده‌ها و دستورالعمل‌های امنیتی، دیگر بحث‌ چندانی در مورد چگونگی جمع‌آوری داده‌ها با حفظ حریم خصوصی به گوش نمی‌رسد. در حقیقت به نظر می‌رسد دیگر اصلاً چنین بحثی مطرح نیست. در عوض این موضوع جایگزین شده که آیا همکاری دو شرکت نتیجه می‌دهد و آیا تضمینی وجود دارد که این روش بدون عیب و ایراد کارش را انجام بدهد یا خیر. این مسئله تا حدودی یادآور مفهوم "راه‌حل‌گرایی" است که توسط اِوگنی موروزوف(Evgeny Morozov) مطرح شده است و بدین معنی است که تمام مشکلات انسانی از طریق پیشرفت فناوری قابل‌حل خواهند بود.

باید توجه داشت با پیاده‌سازی راهکار گوگل-اپل، ردیابی تمام مخاطبان بسیار آسان می‌شود، زیرا فناوری باید به‌گونه‌ای در تلفن‌های هوشمند جاسازی ‌شود و وقتی مهر تائید دو شرکت قدرتمند و معتبر فناوری در جهان را با خود همراه دارد، مقاومت کردن در برابر آن سخت است. اما بیایید واقع‌بین باشیم، ازآنجاکه هر نوع ردیابی کامپیوتری، به همراه بارهای عظیمی از داده‌ها بهتر عمل می‌کند(همان کلان‌داده‌های مشهور) و از آنجایی که قابلیت همکاری بین دو سیستم‌عامل امکان ردیابی کل جمعیت را ممکن می‌سازد، شاید برخی دولت‌ها ترغیب شوند این راه‌حل را از حالت داوطلبانه خارج کنند و تمام شهروندان وادار شوند به چنین سرویسی تن دهند. درعین‌حال باید توجه داشت اگر عملکرد ردیابی در سطح سیستم‌عامل کار کند، بنابراین ممکن است غیرفعال کردن این ویژگی در تلفن‌های هوشمند دشوار یا حتی غیرممکن باشد.

از سوی دیگر هنگامی‌که دستگاه گوگل یا اپل شما به یک پلتفرم تائید اعتبار شده‌ی پیش‌فرض برای برقراری ارتباط با مؤسسات مراقبت‌های پزشکی در کشور خودمان(یا در سطح جهانی) تبدیل شده باشد، آنگاه اضافه کردن لایه‌های بیشتر، خدمات بیشتر، به‌راحتی امکان‌پذیر خواهد شد و لزوماً دیگر کاربران قدرت انتخابی نخواهد داشت.

عوارض جانبی

تجربه نشان داده بسیاری از نوآوری‌هایی که به‌صورت بالقوه بدون نظارت محقق شدند، در گام اول برای غلبه بر مقاومت عمومی، با حرکتی سریع و بدون اطلاع‌رسانی عمومی دقیق، به‌صورت راه‌حل جدیدی که بسیار "راحت" و "مطمئن" است معرفی شدند. پیشنهادی که در شرایط همه‌گیری اخیر فرصتی به شمار می‌رود که پذیرشش غیرقابل اجتناب است.   

منظور از این نوشتار به‌هیچ‌عنوان این نیست که در پس پرده‌ی  گوگل یا اپل، نبوغ شیطانی نهفته است و حتماً اهدافی پلید را دنبال می‌کنند. فقط سوابق آنها (به‌ویژه  گوگل) نشان می‌دهد، از دیدگاه استراتژیک آنها به‌گونه‌ای عمل می‌کنند که هر وقت به‌عنوان‌مثال سرویسی را رایگان عرضه ‌کنند، در دراز مدت، بیشترین سود نیز نصیب خودشان ‌شود.

برای مثال موتور جستجوی گوگل، سرویس ایمیل، یوتوب، پیکاسا، موتور برنامه گوگل، مرورگر کروم و ... همگی در حالی به‌صورت رایگان عرضه شدند که گوگل سپس با کمک اطلاعات شخصی که از مخاطبان خود به دست آورده بود، به‌تبع آن صاحب یکی از بزرگ‌ترین امپراطوری‌های تبلیغاتی جهان شد. بنابراین ضروری است اسیر هیجانات نشد و پیش از پذیرش راه‌حل‌های شرکت‌های مختلف، نسبت به عواقب تصمیمات(با مشاوره‌ی کارشناسان حوزه‌ی فناوری) کاملاً مطلع شد.

انتهای پیام/