صداها چه تأثیری بر خلاقیت و بازدهی انسان دارند؟/ بلایی که نویزهای رنگین‌کمانی بر سر ذهن بشر می‌آورد

به گزارش خبرنگار حوزه علم، فناوری و دانش‌بنیان گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، بسیاری از افراد برای تمرکز کردن با مشکل مواجه هستند؛ اگر منشأ این مشکل شبکه‌های اجتماعی نباشد به طور حتم می‌توان گفت که سروصداهای مزاحم عامل اصلی عدم تمرکز هستند. شاید جالب باشید که صداها انواع مختلفی دارند که همه آنها باعث ایجاد مزاحمت و برهم زدن تمرکز نمی‌شوند. در واقع برخی از صداها می‌توانند به تمرکز کردن و افزایش بازدهی نیز کمک کنند.

صدا یا نویز چیست؟

گوش‌ انسان زمانی صدا را تشخیص می‌دهد که تغییری در فشار وارده به پرده گوش ایجاد شود. صدا باید در محدوده فرکانس خاصی قرار داشته باشد. تُن یا صدا تنها یک فرکانسی یا چند فرکانس مرتبط دارد اما نویز یا سروصدا شامل صدها یا هزاران فرکانس تصادفی می‌شود.  بسیاری با «وایت نویز» یا نویز سفید آشنا هستند.

نویز سفید ترکیبی از تمام فرکانس‌های صدا است که از تراکم طیف ثابتی برخوردار است. در واقع نویز سفید تنها شامل صداهایی با طیف فرکانس قابل شنیدن توسط انسان می‌شود. رنگ‌های مختلفی از نویز وجود دارد که هر کدام دارای ویژگی‌های خاصی هستند و می‌توان با استفاده از آنها کارهای زیادی انجام داد.

نویز صورتی؛ صدای روح لطیف طبیعت

نویز سفید نه‌تنها شامل همه فرکانس‌ها می‌شود بلکه آنها را به طور یکنواخت توزیع می‌کند. «پینک نویز» یا نویز صورتی نیز شبیه به نویز سفید است اما فرکانس‌های پایین آن برجسته‌تر هستند. یکی از ویژگی‌های نویز صورتی اثر پوششی آن است.

 در مبانی اولیه موسیقی هنرجویان با اُکتاو آشنا می‌شوند که گروهی متشکل از هشت نوت هستند. بالاترین و پایین‌ترین نوت از یک اکتاو از نظر شنونده بسیار شبیه به هم هستند چراکه هر دو در یک گروه از نَواک قرار می‌گیرند. فرکانس بالاترین نوت از یک اکتاو دو برابر فرکانس پایین‌نوت آن است. نَواک، زیروبمی یا ارتفاع صوت کیفیت ادراکی در صدا است که اجازه درجه‌بندی و ترتیب‌دهی صدا براساس زیروبمی را به ذهن می‌دهد.

در اینجا سؤالی به وجود می‌آید که ارتباط میان اکتاو و نویز صورتی چیست. با افزایش فرکانس، قدرت در هر هرتز کاهش می‌یابد. با این حال نویز صورتی در هر اکتاو انرژی مساوی دارد، در نتیجه بیشتر افراد آن را مانند صدایی یکنواخت می‌شنوند. صدای شکستن امواج، خش‌خش برگ‌ها و بارش باران از نمونه‌های نویز صورتی در طبیعت هستند. مهندسان صوت از نویز صورتی برای آزمایش تجهیزات صوتی و نحوه پاسخگویی آنها به فرکانس‌ها استفاده می‌کنند.

نویز قهوه‌ای؛ الهامی از دنیای فیزیک

در مقایسه با نویز صورتی، نویز قهوه‌ای با افزایش فرکانس کاهش قدرت قابل‌ توجهتری را نشان می‌دهد. این امر بدین معنا است که نوت‌های پایین بیشترین انرژی را دارند. برخی از کارشناسان نویز قهوه‌ای را نویز قرمز می‌نامند چراکه چراغ‌های راهنمایی قرمز نیز فرکانس پایینی دارند. شاید جالب باشد که بدانید نام نویز قهوه‌ای به احترام گیاه‌شناسی از نام رابرت براون گرفته شده است.

در سال 1827، براون در حین بررسی گرده‌های گیاه در گل زیر میکروسکوپ ذراتی را کشف کرد که در حال حرکت بودند. وی متوجه شد که تکه‌هایی از گرده ذرات ریزتری درون خود دارند که به شکل تصادفی در حال حرکت هستند. دانشمندان امروزه این حرکت را حرکت براونی می‌نامند. حرکت براونی در فیزیک به نوعی از حرکت تصادفی ذرات غوطه‌ور در سیال (مایع یا گاز) گفته می‌شود.

سیگنال صدای نویز قهوه‌ای نیز به صورت تصادفی تغییر می‌کند و به همین دلیل نام این نویز از حرکت براونی الهام گرفته شده است. کاهش انرژی در نویز قهوه‌ای 6 دسیبل به ازای هر اکتاو است.

نگاهی به نویزهای رنگارنگ دیگر

«بلو نویز» یا نویز آبی شبیه به نویز صورتی و نویز قهوه‌ای است و قدرت آن در هر فرکانس تغییر می‌کند. با این حال با افزایش فرکانس، انرژی این صدا نیز افزایش می‌یابد که در اصل باعث می‌شود نویز آبی برعکس نویز قهوه‌ای باشد.

نوع دیگری از نویز «پرپل نویز» یا نویز بنفش است که در خصوص اکتاوها کاملا برعکس نویز قهوه‌ای عمل می‌کند و انرژی به ازای هر اکتاو 6 دسیبل افزایش می‌یابد. «گرین نویز» یا نویز سبز در میانه طیف نویز سفید قرار دارد. «بلک نویز» یا نویز سیاه ساکت است که معمولاً برای نویز کنسلینگ استفاده می‌شود.

 «گری نویز» یا نویز خاکستری نیز وجود دارد که بیشترین قدرت آن در انتهای بالا و پایین طیف فرکانس است. انرژی این نویز در قسمتی که برای گوش انسان قابل شنیدن است، بسیار پایین است. این امر بدین معنا است که اگر انسانی قادر به تشخیص نویز خاکستری باشد، تمام فرکانس‌ها به صورت یکنواختی بلند به گوش خواهند رسید.

نویزها و خاصیت جادویی آنها

بسیاری از مردم در حال انجام کارهای روزانه خود به موسیقی گوش می‌دهند شاید برای شما هم سوال باشد که چرا رنگ نویز مهم است؟ گزارش‌ها حاکی از آن است که انتخاب نویز مناسب می‌تواند باعث افزایش خلاقیت و بازدهی انسان شود. برای مثال اگر محیط کاری شما شامل فضای مشترکی با دیگران می‌شود، نویز صورتی می‌تواند به ایجاد تمرکز کمک کند.

مغز انسان نه‌تنها متوجه تغییرات صوتی در محیط می‌شود بلکه مشخص می‌کند که این تغییر ارزش پردازش به عنوان اطلاعات جدید را دارد یا خیر. بنابراین وقتی تلفن همکارتان زنگ می‌خورد یا صدای خنده‌ای از آن سوی دیگر دفتر می‌آید، تمرکز شما برهم می‌خورد. بنابراین استفاده از نویزی با اثر پوشانندگی صداهای محیط مانع از برهم خوردن تمرکز می‌شود.

با نویز صورتی تمرکز کنید

زمانی که سروصدای ثابتی از محیط حذف می‌شود، مغز شما متوجه صداهای دیگر محیط نمی‌شود. همانطور که می‌دانید نویز سفید شامل تمام فرکانس‌ها می‌شود و بهترین گزینه برای تمرکز کردن است. با این وجود باید به یاد داشت که با بالا رفتن اکتاو، انرژی صدا افزایش می‌یابد و حساسیت گوش انسان به فرکانس‌های بالا بیشتر از فرکانس‌های پایینی است. بنابراین گوش دادن به نویز سفید برای ایجاد تمرکز برای همه مناسب نیست.

بهترین گزینه برای تمرکز کردن در محیط کاری شلوغ و پرسروصدا گوش دادن به نویز صورتی است. این نویز میان نواک‌ها (زیروبمی) تعادل ایجاد می‌کند و فرکانس‌ها نیز به صورت یکنواختی توزیع می‌شوند. اگر شغل شما شامل نوشتن با دقت بالا می‌شود، می‌توانید از نویز صورتی برای رفع صداهای مزاحم استفاده کنید.

مطالعه بهتر با نویز سفید

اگر سعی دارید برای امتحانات پایان ترم آماده شوید یا در امتحان ورودی شرکت کنید، می‌توانید از نویز سفید کمک بگیرید. دانشمندان یونیورسیتی کالج لندن با بررسی اسکن‌های MRI افرادی که به نویز سفید گوش می‌دادند به نتایج جالبی دست یافتند. براساس این مطالعه، گوش دادن به نویز سفید باعث بهبود در بازسازی تصویر می‌شود.

یافته‌های یونیورستی کالج لندن حاکی از آن است نویز سفید باعث آسیب به توانایی‌های یادآوری فرد می‌شود. در این مطالعه، افراد نویز سفید را از طریق هدفون می‌شنیدند. بنابراین باتوجه به این‌که در این روش صداهای مزاحم محیط حذف شده بودند، شاید نیازی به شنیدن نویز سفید نبود. نکته مهم این است که نویز سفید سروصداهای دیگر محیط را می‌پوشاند و این امر تمرکز را برای افراد حساس به صدا آسان‌تر می‌کند.

نویز قهوه‌ای؛ درمان اختلالات شنیداری

اگر یک اختلال شنیداری باعث کاهش بازدهی شما شده، می‌توانید از نویز قهوه‌ای استفاده کنید تا اثر اختلال کمتر شود. متخصصان به بیماران مبتلا به پرشنوایی و وزوز گوش توصیه می‌کنند که به نویز قهوه‌ای گوش دهند. پرشنوایی باعث ایجاد حساسیت به صداهای روزمره می‌شود. طبیعت ژرف نویز قهوه‌ای و صداهای ریز و سنگین آن می‌تواند از آشفتگی فرکانس‌ها بکاهد.

افرادی که از اختلال وزوز گوش رنج می‌برند، صدای زنگ مانندی را در گوش خود می‌شنوند. براساس گزارش برخی از بیماران، گوش دادن دائم به نویز قهوه‌ای باعث می‌شود حساسیت آنها به صدای زنگ درون گوششان کمتر شود.

نویز صورتی؛ بهترین داروی خواب‌آور

اختلال در الگوی خواب انسان می‌تواند بر بازدهی و خلاقیت، اثر منفی بگذارد. نتایج تحقیقات دانشمندان دانشگاه نورث وسترن نشان می‌دهد که گوش دادن به نویز صورتی می‌تواند خواب را بهبود ببخشد. در این مطالعه تأثیر نویز صورتی بر افراد مسن بررسی شد. گوش دادن به نویز صورتی نه‌تنها خواب این افراد را عمیق‌تر کرد بلکه باعث افزایش سه برابری متوسط امتیاز آنها در تست‌های حافظه شد.

انتهای پیام/4021/