اینستکس نباید سقف انتظارات ایران باشد

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، ابزار حمایت از مبادلات تجاری یا همان اینستکس(Instrument in Support of Trade Exchanges)، جایگزینی برای SPV یا سازوکار مالی ویژه کشورهای اروپایی در مقابل تحریم‌های آمریکا علیه ایران است. سازوکاری که با وجود تبلیغات گسترده طرف اروپایی باید در یاد داشته باشیم که بر اساس متن برجام تمام تحریم‌های ثانویه آمریکا و تحریم‌هایی که به بهانه فعالیت‌های هسته‌ای بر کشورمان تحمیل شده بود، می‌بایست پس از امضای توافق و اجرای تعهدات ایران لغو می‌شدند؛ اما از همان ابتدای عقد توافق برجام، آمریکا از اجرای تعهدات خود سر باز زده و نه‌تنها تحریم‌ها را کاهش نداد، بلکه تعداد دیگری از افراد و شرکت‌های ایرانی را در لیست تحریم‌های یک‌جانبه قرار داد.

در نهایت آمریکا از این توافق بین‌المللی خارج شد. کشورهای اروپایی به‌ویژه آلمان، فرانسه و انگلیس برای حفظ این توافق که تقریباً دستاوردهای اقتصادی آن برای ایران چیزی نبود، راه‌اندازی سازوکار ویژه مالی را پیشنهاد داد. بر اساس این سازوکار، شرکت‌های ایرانی و اروپایی می‌توانستند تحریم‌های آمریکایی را دور بزنند و از اثرات تحریمی در امان باشند اما سازوکار، تبدیل به وعده دیگری به نام اینستکس شد. اینستکس نیز ابزاری برای حمایت از مبادلات تجاری عنوان شده است که شرکت‌های اروپایی را قادر می‌کند بدون تأثیر گرفتن از تحریم‌های آمریکا، به تجارت با ایران بپردازند.

تا اینجای کار از وعده لغو یک‌باره تحریم‌های ثانویه به اجرا نکردن تعهدات و تقلیل آن به ایجاد سازوکاری برای دور زدن تحریم‌ها رسیدیم. سه کشور اروپایی حتی این سازوکار مالی را نیز برای تمام زمینه‌ها تعریف نکردند بلکه در گام نخست آن منحصر به تجارت اقلام دارویی، تجهیزات پزشکی و مواد غذایی شده است. این ابزار که می‌خواهد نقش ناجی برجام را بازی کند، حتی در ابتدا قادر نخواهد بود تجارت اقلام تحریمی را پشتیبانی کند و وعده تسهیل تجارت کالاهای تحریمی نیز به زمانی نامعلوم موکول شده است.

این ابزار که می‌خواهد نقش ناجی برجام را بازی کند، حتی در ابتدا قادر نخواهد بود تجارت اقلام تحریمی را پشتیبانی کند و وعده تسهیل تجارت کالاهای تحریمی نیز به زمانی نامعلوم موکول شده است.

جالب توجه است که اراده ضعیف مقامات اروپایی برای تسهیل تجارت با ایران در حالی انجام می‌شود که حجم تجارت ایران با 28 کشور عضو اتحادیه اروپا در مقایسه با حجم تجارت ایران با 2 همسایه خود ناچیز است. بر اساس گزارش یورو استات در سال 2018 حجم تجارت ایران و اروپا عددی معادل 18 میلیارد و 392 میلیون یورو بود. این حجم مبادلات تجاری در شرایطی معنادار است که بدانیم حجم تجارت ترکیه با اروپا حدود 130 میلیارد یورو است که بخش اعظم صادرات ترکیه به اروپا نیز محصولات غیرنفتی هستند. از طرفی ایران با دو کشور همسایه غربی خود در سال گذشته رقمی بالغ بر 20 میلیارد دلار تجارت کرده است که از این رقم، مبلغ 11 میلیارد دلار آن مربوط به تجارت با ترکیه و 9 میلیارد دلار دیگر آن نیز مربوط به تجارت با عراق است.

با نگاه به حجم مبادلات تجاری ایران با شرکای تجاری خود، می‌توان دانست که راه‌اندازی اینستکس یا SPV لطف بزرگ طرف‌های اروپایی به ایران نیست بلکه تنها جبران کم‌کاری‌های خودشان و بدعهدی‌های آمریکا خواهد بود و این موضوع نباید به سقف انتظارات ایران از سه کشور اروپایی تبدیل شود. پس از اینکه این ابزار مالی راه‌اندازی شد، اروپا تنها بخشی از گام‌های خود را در مقابل برداشته شدن تمام گام‌های ایران انجام داده است.

* خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا و عضو جامعه مدرسین اقتصاد مقاومتی

انتهای پیام/4107/4115/