اساتید باید به سمت ساخت و ساز ایده‌ها بروند

 گروه دانشگاه خبرگزاری آنا-هانا حیدری؛ هاجر باقری طولابی متولد سال 61 و هیئت علمی گروه برق دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد است. از اختراعات وی می‌توان به سطل تفکیک زباله، خودروی خورشیدی  بادی اشاره کرد.

در ادامه مصاحبه خبرنگار آنا با این مخترع و استاد دانشگاه را می‌خوانید.

آنا: لطفاً درباره محصول سطل زباله تفکیک زباله توضیح بدهید.

باقری: سطل تفکیک زباله که جنس زباله را تشخیص می‌دهد و به‌صورت اتوماتیک آنها را از مبدأ تفکیک می‌کند.  این محصول بیشتر یک سیستم تفکیک است که می‌تواند پلاستیک را از شیشه تشخیص بدهد. تاکنون نظیر آن در جهان وجود نداشته است. اکثر سیستم‌های تفکیک زباله مجهز به سنسورهای تشخیص اجسام شفاف و  سنسور تشخیص فلز هستند اما نمی‌توانند به طور دقیق چوب را از کاغذ یا پلاستیک تشخیص دهند. است.

یک‌سری الگوریتم سطل تفکیک زباله روی سنسورها پیاده کردم و آرایش سنسورها را تغییر دادم تا در نهایت سیستمی ایجاد شد که پلاستیک شفاف را از شیشه شفاف نیز تشخیص می‌دهد. بازیافت پلاستیک و شیشه اهمیت ویژه‌ای دارند. هر کدام از این مواد در درجه حرارت‌های مختلف ذوب می‌شوند و کارایی‌های مختلفی دارند. 

بعضی‌ از مواد به چرخه برمی‌گردند، برای مثال مواد عالی دوباره مورد استفاده قرار می‌گیرند. مواد ارگانیک نیز برای ساخت کود استفاده می‌شود. سیستم تفکیک زباله‌ای که ساخته‌ایم قادر به تفکیک زباله‌های تر از خشک است که اهمیت ویژه‌ای در بازیافت دارد. این محصول ثبت اختراع نیز شده است.

آنا: درباره طراحی و ساخت خودروی هیبریدی بیشتر توضیح دهید.

باقری: ساخت خودروی خورشیدی بادی اسپیکو یکی دیگر از کارهای تیم تحقیقاتی من است. این ماشین  برای حرکت از انرژی باد و انرژی خورشید به طور هم‌زمان استفاده می‌کند. ایده ساخت این خودرو را برای اولین بار در دنیا مطرح کردیم. تعداد زیادی خودروی خورشیدی و خودروی بادی در جهان ساخته شده است؛ اما موفق شدیم برای نخستین بار این دو نوع خودرو را ترکیب کنیم و در قالب یک ماشین ارائه کنیم.

ترکیب این دو نوع خودرو  چالش‌های زیادی داشت، در بخش خورشیدی تنها می‌توان از فتوولتائیک با یک سطح مشخص و به‌صورت DC ولتاژ گرفت، در بخش بادی نیز در سطح سه فاز AC می‌توان برق گرفت. چالش اینجاست که با حداقل تلفات در باتری خودرو به ایفای نقش بپردازند. توربین بادی را طوری طراحی کردم که بتواند بر مقاومت هوا غلبه کند،  طوری که مانع حرکت نشود و نیروی پیشرانه موتور را تلف نکند.

یکی از دلایلی که در دنیا به این نوع سیستم پرداخته نشده است، همین چالش کارکرد دو نوع سیستم در کنار هم بود. این خودرو در سال 96  رونمایی‌ شد و  بهمن همان سال هم در نمایشگاه تهران به نمایش گذاشته شد. ماشین خورشیدی بادی اسپیکو عنوان نخستین خودروی سبز ایران اعلام شد.

آنا: توسعه شما برای بهبود تب مقاله‌نویسی در دانشگاه‌های کشور چیست؟

باقری: تعداد زیادی مقاله ISI نوشته‌ام و چند بار به‌عنوان پژوهشگر برتر انتخاب شده‌ام. معتقدم که هیئت علمی تنها نباید روی مقاله و کتاب تمرکز کند و باید فعال باشد. از لحاظ عملی هم باید دست به کار شود. اگر ایده‌ای دارد فقط به مقاله بسنده نکند. به‌نظرم یکی از علل پیشرفت کشورهای غربی این است که به مقاله اهمیت بیش از حد نمی‌دهند. مقاله نوشتن را دوست دارم و  مقاله هم زیاد نوشته‌ام و به دلیل همین مقالاتم  پژوهشگر برتر شدم.

اما از طریق ارتباطم با استادان خارجی فهمیدم که برای برای آنها عمل از مقاله مهم‌تر است. ایجاد ارتباط با صنعت در دانشگاه مهم‌تر از تعداد مقاله است. اهمیت و ارزش مقاله در بسیاری از کشورها در حال کاهش است. نقص این موارد در  مؤسسات آموزش عالی ایران احساس می‌شود. تعداد کمی از استادان در ایران کار را به مرحله عملیاتی می‌رسانند. 

وقتی در حال ساخت این ماشین بودم دانشجوی دکتری بودم و فرزندم یک سال و چند ماه سن داشت؛ با این حال دست از کار نکشیدم. با تمام توان کار کردم و تنها هدفم این بود که این خودرو را بسازم.  در سال 96 و 97 با مشارکت دانشجویانم دو اختراع رونمایی کردم. باوجود اینکه مقاله امتیاز بیشتری دارد اما دوست داشتم ایده را عملی کنم.  به همه همکارانم توصیه می‌کنم که به سمت ساخت و ساز بروید.

در دانشگاه‌های ایران به‌خصوص دانشگاه آزاد اسلامی بسیاری از افراد مهارت فنی دارند. اما دانشگاه‌ها فاز تئوری و آکادمیک دارند و  از کارهای فنی دور هستند. این امر باعث ایجاد شکاف مهارتی می‌شود. دانشجوها سؤال‌های فنی و تخصصی دارند، بنابراین استادان باید از نظر عملی قوی باشند. استادی می‌تواند کشور را به سمت صنعتی شدن و بی‌نیاز شدن ببرد که از نظر فنی قوی باشد و بتواند دانشجوهای فنی تربیت کند.

آنا: در حال حاضر روی چه پروژه‌ای کار می‌کنید؟

باقری: در حال ساخت سومین اختراعم هستم که عصایی برای نابینایان است، اظهارنامه اختراعش را هم ثبت کردم  و  در تلاش هستم تا در هفته پژوهش 98  آن را رونمایی کنم. این محصول می‌تواند مشکلات بسیاری از نابینایان را برطرف کند. مجهز به سیستمی است که می‌تواند به اپلیکیشن گوشی نابینایان  وصل شود.

خودروی خورشید و بادی اسپیکو  یک خودروی سه چرخ بود که در حال حاضر روی نسخه چهار چرخ آن کار می‌کنیم.  بدنه، ساختار و استایل خیلی زیباتر و فنی‌تری را برای مدل چهار چرخ در نظر گرفته‌ایم. همواره سعی داریم که کارهای قبلی را ارتقا دهیم.

آنا:  به نظر شما چطور می‌توان مشکل کمبود کارهای عملی را در دانشگاه‌ها بهبود داد؟

باقری: هیئت‌های علمی حتی در دانشگاه‌های سراسری از لحاظ عملی و حتی نوشتن مقاله ضعیف عمل می‌کنند.  این مسئله به روند توسعه کشورمان کمکی نخواهد کرد. استادان نباید بترسند، باید در کنار نوشتنم مقاله، از لحاظ عملی نیز وارد کار شوند. 

وقتی دانشگاه‌ها با صنعت همکاری می‌کنند، هیئت علمی نیز فنی و صنعتی می‌شود. زمانی که بسیاری از دانشجویان درس می‌خوانند، ایده دارند و مقاله می‌دهند، مشخص است که ذهن فعالی دارند. همین ایده‌ها را پیاده‌سازی و عملی کند.  خروجی مقاله‌های استادان و دانشجویان در خارج از کشور بیشتر استفاده می‌شود.  در حال حاضر محیط دانشگاه‌های کشور راکد است. همه خروجی‌ها روی کاغذ آورده می‌شود که تنها برای حفظ کردن استفاده می‌شوند. حتی برای دسترسی به این نتایج نیز مشکلات زیادی داریم. 

قبلاً مقالات علمی زیادی می‌نوشتم؛ اما از زمانی که شروع به کار عملی کردم، متوجه شدم که دنیای عمل با دنیای ایده‌های کاغذی تفاوت زیادی دارد. 

آنا: کدام یک از محصولات شما تجاری سازی شده‌اند؟

باقری: خودروی خورشیدی بادی اسپیکو و سطل تفکیک زباله هر دو با مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد ساخته شده‌اند. در حال حاضر در مرحله پیش‌رشد هستند و در مرحله بعدی برای تجاری‌سازی شدن آنها اقدام می‌شود. برای این کار باید یک شرکت دانش‌بنیان بزنیم. این مراحل بسیار سخت هستند. به شخصه علاقه دارم در حوزه ایده و ساخت کار کنم. ترجیح می‌دهم انرژی و تمرکزم را روی کارهای علمی و عملی بگذارم. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد نیز هزینه‌های ساخت نمونه اولیه محصولات را  پوشش داد.

آنا: تاکنون مشکلی برای تجاری‌سازی محصولات داشته‌اید؟

باقری: وقتی در حال ساخت سطل تفکیک زباله بودم، از شهرهای مختلف تماس می‌گرفتند و درباره مشکلات تفکیک زباله در محل زندگیشان صحبت می‌کردند. خیلی‌ها علاقه داشتند که این محصول ساخته شود. استقبال از این محصول خیلی خوب بود و امیدواریم که به مرحله صنعتی برسد.

به هر حال نمی‌توان با دست خالی برای هر سازمان و اداره یک نمونه ساخت. امیدواریم سرمایه‌گذاری برای تولید انبوه سطل تفکیک زباله پیدا شود تا روندهای معمول فرآیند تجاری‌سازی‌ آن را انجام گیرد. وقتی محصولی این‌قدر بازخورد دارد و افراد زیادی آن را مطالبه می‌کنند. این امر نشان می‌دهد از لحاظ فنی و اجتماعی نیاز چنین محصولی احساس شده است.

هزینه ساخت نمونه اولیه بسیار گران‌تر تمام می‌شود، بنابراین ساخت یک نمونه برای یک اداره صرف نمی‌کند. اگر محصولات زودتر تجاری شوند هم برای سازمان‌ها و هم برای سازندگان بهتر است. این امر باعث می‌شود مخترع وقت خود را صرف کارهای جدید کند.

انتهای پیام/4107/4021/