مدیر آی‌آی کتاب: نشر الکترونیک صنعت نشر را از آماتوری درمی‌آورد/ کتاب الکترونیک جایگزین کتاب کاغذی نخواهد شد
هادی حسینی‌نژاد، خبرنگار فرهنگی آنا: حبیب فروغی‌اصل، مدیر سایت آی‌آی کتاب، که زیرمجموعه شرکت آینده کتاب سبزان است، نشر الکترونیک را مسیری می‌داند که هم باعث ورود نشر کشور به فضای حرفه‌ای‌تر می‌شود و همناشران کاغذی آماتور را که نشر برایشان شغلی جانبی است، از عرصه خارج می‌کند.
مدیر مجموعه و سایت آی‌آی کتاب که در حوزه نشر الکترونیک فعالیت دارد، معتقد است نشر در ایران برای حرفه‌ای شدن، به نشر الکترونیک نیاز دارد و با این اتفاق، نشر کاغذی به حوزه‌های خاص محدود خواهد شد. در ادامه گفت‌وگو با حبیب فروغی‌اصل را درباره نشر الکترونیک و آینده آن می‌خواند:
سایت آی‌آی کتاب از چه سالی فعالیت خود را آغاز کرده و اکنون چه تعداد عنوان کتاب الکترونیک در این سایت قابل دسترسی است؟
فعالیت‌های اولیه و برنامه‌نویسی برای راه اندازی سایت از سال ۱۳۸۱ شروع شد و در مهر ماه سال ۸۲ به‌طور کامل در اختیار همگان قرار گرفت. از آن زمان تا کنون به طور مداوم در حوزه های مختلف در محور کتاب و کتاب‌خوانی فعالیت کرده‌ایم و اکنون نیز بخش عمده‌ای از فعالیت ما در زمینه تهیه کتاب خارجی برای کتابخانه‌ها مراکز دانشگاهی و صنعتی پژوهشی و... است.
کتاب‌های الکترونیک ما محدود به بانک اطلاعاتی خاصی نیست، این امکان فراهم است که کتاب‌های مخلتف الکترونیک را از همه جای دنیا تهیه کنیم و این کار را تاکنون برای تعداد زیادی از دانشگاه‌ها و کتابخانه‌ها و مراکز علمی و تحقیقاتی و صنتعی انجام داده‌ایم. در چند سال اخیر تقاضا برای این گونه کتاب‌ها به دلیل اینکه هزینه و زحمات ارسال از خارج از کشور را ندارند و معمولا در عرض سه روز تهیه می‌شوند، بسیار زیاد شده است. سابقا در زمینه فرمت این کتاب‌ها مشکلاتی داشتم که توانستیم به کمک دوستان‌مان در بخش فنی سایت این مشکلات را برطرف کنیم.
| اکثر متقاضیان کتاب خارجی الکترونیک صرفا آن را به دلیل هزینه پایین‌تر و سهل الوصول بودن آن انتخاب می‌کنند |
میزان فروش و استقبال مخاطبان تا کنون چطور بوده و آیا از آن راضی هستید؟
استقبال از کتاب‌های خارجی با توجه به نیاز مبرم مراکز مختلف علمی و تحقیقاتی به این نوع کتاب از یک طرف و امکاناتی که سایت آی‌آی کتاب در خارج از کشور ایجاد کرده است،خوب است.
در چند سال اخیر فشارهای تحریمی بر کشور ما افزایش یافته و در نتیجه امکان خریدهای مستقیم از منابع خارجی به شدت از بین رفته بود. از طرفی این فشارها باعث می‌شد که موسسات علمی و پژوهشی و تحقیقاتی برای گذار از این مرحله نیاز به استفاده از منابع علمی خارج از کشور بیشتر داشته باشند و این باعث می‌شد که سفارش‌ها برای خرید کتاب‌های خارجی و دسترسی به مجلات و منابع علمی به شدت افزایش پیدا کند و خوشبختانه توانسیتم در این چند سال به این نیازها پاسخ دهیم.
با توجه به این سطح از استقبال، آینده نشرالکترونیک را در کشور چطور می‌بینید؟
نشر الکترونیک به سرعت جای خود را در صنعت نشر پیدا می‌کند. این نوع از نشر اگر چه نمی‌تواند به طور کامل جایگزین نشر کاغذی شود، بخش‌های زیادی از این صنعت را در اختیار خود خواهد گرفت. البته با وجود هجوم فناوری‌های نوین الکترونیک به تمام عرصه‌های زندگی مدرن و در دسترس بودن انواع لوازم الکترونیک از جمله تبلت، کتاب‌خوان و لپ‌تاپ، کتاب الکترونیک جایگزین کتاب کاغذی نخواهد شد. این پیش‌بینی فقط درباره ایران نیست بلکه درخارج از کشور هم بسیاری از افراد هم تمایل دارند با لمس کتاب از مطالعه آن لذت بیشتری ببرند و اکثر متقاضیان کتاب خارجی الکترونیک صرفا آن را به دلیل هزینه پایین‌تر و سهل الوصول بودن آن انتخاب می‌کنند. البته در صورتی کتاب‌های الکترونیک از سوی ناشران رواج پیدا می‌کند که همه الزامات مربوط به حق نشر و حقوق مولف رعایت شود در غیر این صورت این مساله به مشکلات بیشتری در زمینه نشر دامن خواهد زد.
به نظر شما بحران به وجود آمده در عرصه نشرکاغذی کتاب، زاییده کدام عوامل است و آیا نشر الکترونیک می‌تواند خلأهای موجود در حوزه نشر را پر کند؟
اولین و آخرین عامل، گسترش لجام گسیخته سبک زندگی مدرن و مبتنی بر فراورده‌های الکترونیک است. این روزها اگر به اطراف خود نگاه کنید، می‌بینید بیشترین نقش را ابزارهای الکترونیک در زندگی ایفا می‌کنند. در این وضع، بدون شک نشر الکترونیک به سرعت رشد خواهد کرد و نشر کاغذی به تدریج باید خود را محدود به حوزه‌های خاصی کند.
البته این واقعیت دلیلی بر این نمی‌شود که ما مشکلات تکنیکی این صنعت را فراموش کنیم. مشکلاتی که از مدیریت‌ها در حوزه فرهنگ شروع می‌شود و به مسایل فرهنگی خاص مردم ما در کتاب خوانی برمی‌گردد که هرکدام جای بحث و بررسی جداگانه ای دارد.
فکر می‌کنید اگر نشر الکترونیک در کشور رواج بیشتری داشته باشد، ناشران کاغذی متحمل ضرر و زیان خواهند شد؟
به نظر می‌رسد بعضی از ناشران و علی‌الخصوص ناشرانی که به صورت غیرحرفه‌ای در حوزه نشر فعالیت می‌کنند باید به تدریج این عرصه را ترک کنند یا در جهت تقویت جایگاه خود در حوزه نشر گام‌های بلندی بردارند. واقعیت این است که با چاپ ۱۰ یا ۲۰ عنوان کتاب در سال نمی‌توان گفت که در این زمینه حرفه‌ای هستیم. به لحاظ اقتصادی ناشری حرفه‌ای است که کلیه هزینه‌های نشر خود را از راه چاپ کتاب و فروش آن تامین کند در غیر این‌صورت اگر به عنوان یک شغل جانبی به این حرفه نگاه کنند یا صرفا یک مجوز انتشارات به یدک کشیده شود و چاپ کتاب را به صورت مداوم در برنامه کاری پیگیری نکنند، مطمئنا با مشکلاتی روبه‌رو خواهند شد. نشر الکترونیک در صورتی که تمامی الزامات مربوط به حق نشر را رعایت کند، موجب بهبود بیشتر کیفیت خدمات‌رسانی به جامعه کتاب‌خوان می‌شود و نتیجتا ضرر و زیانی در پی نخواهد داشت. بنابراین فناوری‌های جدید باعث خواهد شد صنعت نشر کشور ما هم اندکی از حالت آماتوری خارج شود و به سمت حرفه‌ای شدن حرکت کند.
به نظر شما چرا باید ناشرانی که همچنان به شیوه کاغذی فعالیت دارند، برای حضور در عرصه نشر الکترونیک، سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی کنند؟
جواب سوال شما بسیار ساده است، اگر ناشران همگام با پیشرفت‌های دنیای امروزی حرکت نکنند از عرصه رقابت حذف خواهند شد. درصورتی که لحظه‌ای بر روی تردمیل رقابت بایستید، ناچار مغلوب رقبای فعال خواهید شد.
انتهای پیام/
