دورخیز کنگره برای شکستن چتر دفاعی ترامپ بر سر سعودی‌ها
شانزده روز پس از ناپدید شدن مشکوک «جمال خاشقچی» در کنسولگری عربستان در استانبول، اعضای کنگره تلاش می‌کنند تا سپر دفاعی ترامپ برای آل‌سعود را که تنها مظنون پرونده این روزنامه‌نگار عربستانی است، بشکنند.
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا هر چند عربستان را به «مجازات سخت» تهدید کرده است اما روابط تجاری تشکیلات اقتصادی وی با سعودی‌ها باعث شده است که در بیان و عمل رویکرد ضعیفی اتخاذ کند.
رئیس‌جمهوری آمریکا روز چهارشنبه در اظهاراتی دوپهلو ادعا کرد: «اصلاً پوششی [برای عربستان] نخواهم بود. فقط می‌خواهم بدانم که چه اتفاقی افتاده است. عربستان سعودی متحد بسیار مهمی برای ما در خاورمیانه است. ما ایران را متوقف می‌کنیم.»
ترامپ می‌گوید « به عربستان نیاز داریم» و در همین رابطه به فواید حفظ رابطه با سعودی‌ها به قرارداد تسلیحاتی 110 میلیارد دلاری آمریکا و عربستان اشاره کرد که البته تنها 14.5 میلیارد دلار آن محقق شده است. او به سود فروش سلاح به عربستان نیاز دارد.
با این حال رئیس‌جمهوری آمریکا سعی کرد در برابر انتقادات حفاظی برای خود ایجاد کند و موضعگیری واقعی را به زمان دیگری موکول کند. او گفت که «احتمالاً تا آخر هفته مطلع خواهیم شد» چه اتفاقی افتاده است.
فرصت دوباره به عربستان
مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا نیز که برای اطلاع از جزئیات این پرونده به ریاض و آنکارا سفر کرده بود، اظهار داشت که عربستان برای انجام تحقیقات نیاز به زمان و فضا دارد. او نیز به قطع روابط با عربستان یا دستکم آنچه که مجازات سخت می‌نامند، تمایلی ندارد. وی در بروکسل به خبرنگاران گفت که آمریکا پرونده خاشقچی را جدی می‌گیرد اما بر اهمیت روابط با عربستان تأکید دارد.
وزیر خارجه آمریکا اظهار کرد: «مهم است که در نظر داشت که ما روابط بسیار مهمی با آن‌ها داریم – روابط مالی میان شرکت‌های آمریکایی و سعودی، روابط بین دو دولت، و چیزهایی که با هم در سراسر دنیا روی آن‌ها کار می‌کنیم، تلاش‌ها برای مقابله با ایران.»
پمپئو در گزارش سفر به ریاض و آنکارا گفت که رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهوری ترکیه گفته که مقام‌های سعودی با تحقیقات ترکیه در مورد خاشقچی همکاری می‌کنند. اما وی در خصوص موضع آمریکایی‌ها و سعودی‌ها اظهار کرد: «نمی‌خواهم در مورد حقایق صحبت کنم. آن‌ها (سعودی‌ها) هم نمی‌خواهند صحبتی بکنند.»
پمپئو اعلام کرد که آمریکا موافقت کرده که «چند روز دیگر» به عربستانی‌ها فرصت داده شود. وی ادامه داد: «منطق آن است که چند روزی به آن‌ها فرصت داده شود تا تحقیقاتشان را کامل کنند.»
معلوم نیست که این تحقیقات در مورد اذعان عربستان به اجرای سناریوی ربودن و قتل احتمالی خاشقچی است یا تبرئه کردن خود از این اتهامات. رسانه‌های ترکیه گزارش داده اند که اسنادی صوتی و تصویری در اختیار دولت این کشور است که ثابت می‌کند وقتی خاشقچی دوم اکتبر (دهم مهر ماه) برای ثبت اسناد مربوط به ازدواجش وارد کنسولگری عربستان در استانبول شد، همان‌جا قتل رسیده است.
ترامپ گفته که خواستار دریافت یک نسخه از این اسناد شده است. او افزود: «البته مطمئن نیستم که چنین چیزی وجود داشته باشد. شاید هم وجود داشته باشد.» رویترز به نقل از هفته مقام امنیتی آمریکایی و اروپایی نوشت که ترکیه هنوز شواهد صوتی و تصویری مربوط به حضور خاشقچی در کنسولگری عربستان در استانبول را به دولت آمریکا یا متحدان کلیدی اروپایی ارائه نکرده است.
تجارتخانه ترامپ زیر ذره بین کنگره
همه ماجرا به لزوم تحریم تسلیحاتی عربستان یا اتخاذ مواضع سختگیرانه دیگر علیه ریاض منتهی نمی‌شود. کنگره آمریکا خواهان آن است که ترامپ روابط اقتصادی خود را که از کانال «سازمان ترامپ» جریان دارد، متوقف کند. اما او روز دوشنبه به توئیتر آمد و مدعی شد «هیچ نفع مالی در عربستان ندارد.»
ترامپ زمانی که به ریاست‌جمهوری رسید هدایت شرکت‌هایش را به پسر و دختر و دامادش سپرد تا پس از طی دوره ریاست‌جمهوری آن را بازپس گیرد. اما این مسئله آرامش خاطر را از کنگره ربوده و اعضای آن می‌خواهند در این وضعیت حساس مناسبات تجاری ترامپ و سعودی‌ها را به دقت بررسی کنند تا از تأثیر این مناسبات بر سیاست‌گذاری‌های واشنگتن جلوگیری کند.
از همین رو، شماری از دموکرات‌های سنا از ترامپ و سازمان ترامپ خواستند تا هرگونه رابطه خود را با عربستان فاش کرده و هرگونه روابط تجاری با آن‌ها را تعلیق کنند. یازده سناتور دموکرات در نامه‌ای به ترامپ گفتند که گزارش‌های عمومی و اظهارات شخص رئیس‌جمهوری نشان می‌دهد که او دهه‌ها «روابط بازرگانی» با عربستان و خاندان سعودی داشته است.
آن‌ها افزودند که سیاست‌های آمریکا و هرگونه تصمیم احتمالی در مورد اعمال تحریم علیه عربستان «نباید تحت تأثیر تضاد منافع روابط مالی شما و خانواده شما با عربستان قرار گیرد.» این سناتورها خواستار بررسی اسناد سازمان ترامپ و هر گونه اسناد مرتبط با سرمایه‌گذاری آن در عربستان، نقل و انتقالات مالی با خاندان سعودی طی 10 سال گذشته شدند.
تام اودال (نیومکزیکو)، پاتریک لیهی (ورمونت)، دیک دوربین (ایلینوی)، الیزابت وارن (ماساچوست)، کوری بوکر (نیوجرسی)، مارتین‌هاینریش (نیومکزیکو)، ادوارد مارکی (ماساچوست)، تامی داورث (ایلینوی)، شلدون وایت‌هاوس (رودآیلند)، ریچاد بلومنتال (کانتیکت) و جف مرکلی (اورگون).
ترامپ مدت‌های مدیدی است که با عربستانی‌ها مرواده مالی دارد. سال‌ها پیش هنگامی که ترامپ دچار بحران مالی شده بود «ولید بن طلال» شاهزاده سعودی قایق تفریحی و بخشی از هتل «پلازا» ترامپ در نیویورک را خریداری کرد. ترامپ سال 2015 در یک سخنرانی انتخاباتی در آلاباما گفته بود: «عربستانی‌ها از من آپارتمان می‌خرند. آن‌ها 40 یا 50 میلیون دلار خرید کرده‌اند. آیا باید از آن‌ها بیزار باشم؟ من آن‌ها را بسیار دوست دارم.»
گروه دیگری از سناتورها تمرکز خود را روی روابط خارجی آمریکا (نه شخص ترامپ) قرار داده‌اند و خواهان فشار بر ریاض هستند. «جک رید» عضو تأثیرگذار دموکرات‌ها در کمیته نیروهای مسلح سنا خواستار انجام «تحقیقات بین‌المللی» در مورد خاشقچی شد. وی به خبرنگاران گفت: «به نظر می‌رسد که این اقدام عجیب و غیراخلاقی توسط عناصر داخلی عربستان انجام شده است.»
وی افزود: «از این رو، اولین قدم آن است که بدانیم دقیقاً چه اتفاقی افتاده است. این مسئله مستلزم انجام تحقیقات دقیق بین‌المللی است، نه تحقیقاتی که سعودی انجام بدهند.» سناتور جک رید همچنین خواستار توقف فروش برخی سلاح‌ها به عربستان شد. وی پیشتر با فروش سلاح به سعودی‌ها مخالفت کرده بود.
در همین حال، «جان کندی» سناتور جمهوری‌خواه از ایالت لوئیزیانا گفت اگر نقش عربستان در ناپدید شدن خاشقچی ثابت شود، آمریکا باید ریاض را محکوم کند. اما وی هشدار داد که این امر نباید باعث شود خاورمیانه از هم بپاشد. وی چند گزینه را در این باره مطرح کرد: «می‌توان دیپلمات‌ها را اخراج کرد. می‌توان قطعنامه‌ای در سازمان ملل صادر کرد. می‌توان فروش سلاح را محدود کرد. می‌توان برخی افراد را تحریم کرد.»
«آدریانو اسپایلات» عضو دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا از ایالت نیویورک هم مانند بسیاری از همتایان خود پیشنهاد کرد که آمریکا باید تحریم تسلیحاتی عربستان را مد نظر داشته باشد. این عضو کمیته روابط خارجی در این مجلس اظهار داشت که «مسئولیت اخلاقی» آمریکا حکم می‌کند که در روابط بازرگانی خود با عربستان بازنگری کند.
وی همچنین از سیاست آمریکا در حمایت از دیکتاتورها انتقاد کرد و افزود: «این سیاست در بسیاری از موارد در مسیر بدی قرار گرفت. ببینید وقتی در آمریکای جنوبی از دیکتاتورها و خودکامه حمایت کردیم چه اتفاقی افتاد.»
«دنی هک» عضو دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا از ایالت واشنگتن در مصاحبه با سی.ان.ان خطاب به سعودی‌ها گفت: «اگر می‌خواهید عضوی از جامعه ملت‌های متمدن باشید باید به همین شیوه (متمدنانه) رفتار کنید.» او نیز خواستار تحریم و کاهش فروش فروش سلاح به عربستان شد.
نارضایتی دیپلمات‌ها
علاوه بر کنگره، دیپلمات‌های سابق آمریکایی نیز از ریاض دل خوشی ندارند و پیشنهاد تغییر رویه در مقابل عربستان را مطرح کرده اند. «وندی شرمن» معاون وزارت خارجه در امور سیاسی در دولت باراک اوباما رئیس‌جمهوری آمریکا به تارنمای مجله آتلانتیک گفت که نباید اجازه داد این بحران به درازا بیانجامد زیرا در این صورت «کنترل روایت‌ها از دست خارج می‌شود.» وی افزود: «اکراه رئیس‌جمهوری در پرداختن به این موضوع به معنای آن است که او در سمت اشتباه تاریخ ایستاده است.»
«کریستوفر هیل» سفیر اسبق آمریکا در عراق نیز گفت: «آمریکا نشان داده که همه سیب‌های خاورمیانه‌ای خود را در سبد سعودی‌ها گذاشته است. این رویکرد در قبال یک متحد نزدیک بسیار مشکل‌ساز است.»
اظهارات کریستوفر هیل، درخواست شرمن برای کنترل کردن تاخت و تاز سعودی‌ها و کنترل اوضاع و همچنین فشارهای کنگره نشان دهنده تغییری بنیادین در نگاه سیاسیون آمریکا به سعودی‌هاست.
ارتباط با عربستان منافع اقتصادی زیادی را به جیب ترامپ و سایر آمریکایی‌ها سرازیر کرده است اما هر گونه قصور واشنگتن در حل پرونده قاشقچی بار دیگر ادعاهای آمریکا درباره اشاعه حقوق بشر و اشکال گوناگون آزادی را بار دیگر زیر سؤال می‌برد.
غرب به اشتباهات مکرر خود در حمایت بی‌چون و چرا از عربستان پی برده است و به پایان این حمایت‌ها یا دستکم محدود کردن آن می‌اندیشد. آمریکا و بسیاری از متحدانش امروز در برابر آزمونی قرار گرفته‌اند که اگر نتوانند از آن سربلند خارج شوند وجهه آن‌ها بار دیگر مخدوش خواهد شد.
منبع: ایرنا
انتهای پیام/4028
انتهای پیام/
دایرة المعارف دانشبنیانها ۱۱۱؛
