توقیف بدون توضیح

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی خبرگزاری آنا، نمایش «روز عقیم» که با بازبینی‌ها طی پیش و پس از اجرا، در تئاتر باران بدون هیچ توقیفی اجرا شده بود، در بخش مرور سی‌وششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر جای گرفت تا صادقانه روایتگر بخشی از اتفاقات تاریخی باشد.

در این میان نامه‌ای سرگشاده‌ با عنوان «روزگار عقیم» پیش از جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر مبنی بر عدم اجرای نمایش «روز عقیم» در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر ارائه شد که همین امر انصراف حسین کیانی از حضور در جشنواره را به دنبال داشت. کیانی در مواجهه با این نامه ضمن اظهارِ ندامت و پشیمانی نسبت به درخواست اجرای نمایش «روز عقیم» در جشنواره تئاتر فجر، از گسترش دامنه دخالت نهادهای غیرفرهنگی و غیرپاسخگو در تصمیم‌گیری‌های نهادهای فرهنگی انتقاد کرد و از تسلیم شدن مدیران فرهنگی در برابر تصمیماتی که هدفی جز حذفِ تئاتراجتماعی، فرهنگی و منتقد ندارد، اظهار تاسف کرد.

با وقوع چنین اتفاقات و واکنش‌هایی فرهاد مهندس‌پور دبیر سی‌وششمین دوره جشنواره بین‌اللمی تئاتر فجر جوابیه‌ای صادر کرد و در قالب نامه‌ای از وی خواست تا «روز عقیم» را در جشنواره روی صحنه ببرد که در همین برهه نیز این سوال مطرح می‌شود که نمایشی که مجوز اجرا گرفته چطور از جدول حذف می‌شود و چرا در حوزه تئاتر نمایش‌هایی که از سوی شوراها بارها ارزیابی می‌شوند، با توقیف اجرا مواجه می‌شوند؟

مهندس پور در این نامه خطاب به کیانی گفته است: «ما در کشوری زندگی می‌کنیم که قانون در آن حکمفرماست و به احترام گروه کارشناسان هفتاد نفره تئاتر تهران که با همکاری‌شان، بی‌چشم‌داشت به ما آموختند که در اعتلای فرهنگ باید بر مشارکت همگانی افزود، می‌خواهم از تو خواهش کنم نمایش‌ات را در جشنواره اجرا کنی. برای اینکه بیاموزیم تئاتر با حذف میانه‌ای ندارد و همه باید با هم و با جامعه باشیم.»

تمامی این نامه‌نگاری‌ها و پاسخ‌ها در حالی بود که یک روز مانده به اجرا در نهایت تعجب خبر حذف «روز عقیم» از جدول جشنواره اطلاع‌رسانی می‌شود و مهدی شفیعی مدیرکل هنرهای نمایشی در ارائه توضیح نسبت به این رویداد به حسین کیانی اعلام می‌کند: «رویدادهای نمایش «روز عقیم» و خط سیر شخصیت‌ها و چهارچوب روایی و تاریخی داستان، آنقدر تلخ و گزنده است که مناسب اجرا در جشنِ انقلاب و جشنواره تئاتر فجر نیست.» این پاسخ در حالی به حسین کیانی ارائه شده که گویا دیگر آثار نمایشی به اجرا در آمده در جشنواره فضایی جز شادی‌افکنی نداشته‌اند!!

اگر نگاهی کوتاه به جدول نمایش‌های جشنواره تئاتر فجر بیندازیم در مدت زمان کوتاهی تصویر صحنه‌هایی از آثار تراژیک از جلوی چشمانمان گذر می‌کند که همین امر هم به لحاظ منطقی توضیح ارائه شده از سوی شفیعی را رد می‌کند. برخلاف آنچه شفیعی یادآور شده جدول سی‌وششمین جشنواره تئاتر فجر به قدری از کارهای ضعیف و بی‌کیفیت پرشده که نه تنها جشن انقلاب را به کام اهالی هنر شیرین نمی‌کند بلکه کام مخاطبان پروپاقرص تئاترها را که فکر می‌کردند جشنواره برآیندی از بهترین‌هاست را نیز تلخ کرده است. اگرچه انتقادها به آثار نمایشی همیشه مطرح بوده و اگرچه نمایش «روز عقیم» هم مثل دیگر نمایش‌ها دارای انتقاداتی است اما حذف یک اثر به بهانه تلخی داستان، خود حکایتی دیگر است.

حال باگذشت یک شب از زمانی که می‌بایست «روز عقیم» میزبان مخاطبانش می‌بود، خبری مبنی بر انصراف «این یک پیپ نیست» در داوری بخش مسابقه بین الملل جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر منتشر شد.

با ادامه پیدا کرده این جریان که دقیقا برخلاف نظر و شعارهای فرهاد مهندس پور است، این فرضیه در ذهن اهالی و علاقه‌مندان به تئاتر ایجاد می‌شود که آیا در پس این انصراف‌ها، اهالی تئاتر تصمیم به واکنشی اعتراضی نسبت به تصمیم‌گیری‌ها دارند؟ آیا قرار است اینبار برای ممانعت از بهانه‌های ریز و درشتی که از آثار نمایشی گرفته می‌شود، هنرمندان تئاتر متحدانه واکنش نشان دهند؟ و یا حتی هنرمندان شناخته شده، جشنواره تئاتر فجر را بخاطر نگاه کلیشه‌ای و نقد‌های بی‌اساس بایکوت کنند؟