تقلای ولیعهد سعودی برای جلب نظر ترامپ
عربستان سعودی و ایالات متحده سخت مشغول نهایی کردن توافقی برای خرید و فروش سلاح و سرمایهگذاریهای مالی در جریان افزایش همکاریهای اقتصادی و امنیتی دو کشور هستند. این توافق را میتوان نخستین توافق میان واشنگتن و ریاض پس از چند سال تنش در رابطه به دلیل توافق هستهای با ایران دانست.
به گزارش گروه رسانه های دیگر آنا از اعتماد، توافق درحال انجام همزمان با رسیدن دونالد ترامپ به ریاض در روز ١٩ ماه مه میان دو کشور نهایی خواهد شد. در این توافق سیستم دفاعی موشکی و همچنین تسلیحات سنگین که باراک اوباما رییسجمهور پیشین یا از فروش آنها به ریاض سرباز زده بود یا به دلیل نگرانی از نقش ریاض در مناقشه یمن فروش آنها را معلق کرده بود، نیز به چشم میخورد. وال استریت ژورنال در این باره مینویسد: درحالی که دونالد ترامپ با انتقادهایی در مورد تلاش برای برقراری رابطه گرم و شخصی با برخی از رهبران جهان و همچنین باز کردن درهای کاخ سفید به روی اعضای خانواده خود روبهرو شده است اما این رویکردها و نگاههای وی مورد استقبال خاندان سعودی در ریاض قرار گرفته است. این رسانه امریکایی در ادامه گزارش خود مینویسد: توافق نظامی احتمالی میان دو کشور در حالی صورت میگیرد که سکاندار جدید کاخ سفید قصد دارد با این حرکتها، به متحد خاورمیانهای خود نقش ژنرال تامینکننده امنیت منطقهای را بدهد و البته مراقب است که در این مسیر به منافع (رژیم) اسراییل هم آسیبی وارد نکند. بخشی از هدف دونالد ترامپ از این قرارداد تسلیحاتی با عربستان تشویق کردن کشورهای حوزه خلیج فارس به خصوص عربستان سعودی برای کمک به او در مسیر پیشبرد صلح خاورمیانه است.
صلحی که ترامپ امیدوار است بتواند میان فلسطین و اسراییل در دوره ریاستجمهوری خود برقرار کند. ترامپ پس از ریاض به تلآویو سفر خواهد کرد. یک مقام ارشد امریکایی در این باره به وال استریت ژورنال میگوید: هر سیستمی که درباره آن با ریاض توافق کردهایم در تطابق با سیاست همیشگی ما برای حفظ برتری تسلیحاتی تل آویو بر همسایگان است. همین منبع ارشد امریکایی تاکید میکند که تل آویو اعتراضی به فروش سیستم تاد به عربستان سعودی از سوی امریکا ندارد. مسالهای که نشان میدهد هماهنگیهای جدیدی میان تلآویو و ریاض در راه است. از سوی دیگر یک مقام کاخ سفید هم میگوید که رییسجمهور ترامپ دنبال جلب همکاری کامل سعودی در مسیر مبارزه با داعش و همچنین مقابله با افزایش نفوذ ایران در منطقه است. درحالی که هنوز مشخص نیست زمان دقیق اتمام نگارش این توافق کی باشد اما برخی از منابع کاخ سفید میگویند که در جریان سفر ترامپ به ریاض باید منتظر گامهای جدیتری در مسیر تعمیق همکاریهای امنیتی امریکا با کشورهای حوزه خلیج فارس و همچنین کشورهای عربی- اسلامی بود. با اینهمه گفته میشود که بحث در مورد توافق فروش سلاح به عربستان از سایر طرحهای اقتصادی که دو طرف میتوانند مشترک بر روی آن کار کنند، پررنگتر است. منابع امنیتی وابسته به کاخ سفید نیز میگویند بحث در مورد همکاری اقتصادی غیرتسلیحاتی میان واشنگتن و ریاض آسانترین بخش کار است و قسمت سخت آن مربوط به توافقنامههایی است که به نوعی با مسائل امنیتی درهم تنیده شده است. از زمان پیروزی ترامپ در انتخابات، هم ریاض و هم واشنگتن تلاش کردهاند به نوعی نیازهای هم را همپوشانی کنند. مقامهای سعودی به امریکا وعده دادهاند که مبلغ ٢٠٠ میلیارد دلار در این کشور سرمایهگذاری خواهند کرد و به ازای آن نیز چراغ سبز واشنگتن برای فروش سلاح به خود را دریافت کردهاند. وال استریت ژورنال ادعا میکند که جوشدهندههای این توافق میان دو کشور از سوی سعودیها محمد بن سلمان ٣١ ساله جانشین ولیعهد و فرزند پادشاه و از سوی واشنگتن هم جراد کوشنر، داماد ٣٦ ساله ترامپ است. کوشنر از نخستین روزهای حضور در کاخ سفید کار با شورای امنیت ملی، وزارت خارجه و پنتاگون را آغاز کرده است. احمد ابراهیم از تجار سعودی که دستی هم در عالم سیاست دارد در این خصوص به وال استریت ژورنال میگوید: سعودیها میدانند فردی که میتواند ترامپ را در کنار آنها نگاه دارد، کوشنر است. مردی که تشنه مسائل خاورمیانه است.
طمع ترامپ برای برقراری رابطه شخصی صمیمانه با همتایانش از کشورهای متحد همان رویکردی است که در باراک اوباما حلقه غایب بود و سعودیها را عصبانی میکرد. شاید به دلیل همین امیدواری سعودی به تغییر رویکرد در دولت امریکا بود که ملک سلمان ماه گذشته یکی دیگر از فرزندان خود به نام خالد بن سلمان را به عنوان سفیر جدید ریاض در امریکا معرفی کرد. پادشاهی سعودی به انتخاب ترامپ به عنوان فرصتی برای احیای رابطه میان ریاض و واشنگتن نگاه میکند. سعودیها از رویکردهای متفاوت اوباما به خاورمیانه به ستوه آمده بودند. ریاض در سالهای حضور اوباما در کاخ سفید احساس میکرد که واشنگتن با توجه کردن به تهران در حقیقت به ریاض خیانت کرده است.
یک تحلیلگر مسائل خاورمیانه در این خصوص به وال استریت ژورنال میگوید: نگاه اوباما این بود که ایران و عربستان سعودی باید منطقه را میان خود قسمت کنند و هم با هم مشکلات را حل کنند و هم از منافع این منطقه با هم بهرهمند شوند. این در حالی است که برای ترامپ اولویت، ایستادن متحدانش در راس امور منطقهای است. برخی تحلیلگران اعتقاد دارند که سعودیها برای برقراری رابطه مثبت و کارآمد با امریکا حاضر به اعطای هر امتیازی هستند و به همین دلیل اگر ترامپ از سعودیها چیزی بخواهد امتیازهای بیشتری به نسبت اوباما زمانی که از سعودیها درخواستی داشت، دریافت میکند.
جیمز متیس، وزیر دفاع ایالات متحده در سفر اخیر خود به عربستان، رویکرد جدید واشنگتن نسبت به ریاض را افشا کرد و تاکید کرد که دو کشور با روحیه همکاری میتوانند بر موانع گذشته غلبه کنند. برخی منابع میگویند که زمانی که محمد بن سلمان در ١٤ مارس در کاخ سفید با ترامپ دیدار کرد ٢٠ اسلاید پاورپوینت را به وی نشان داد که حکایت از طرح امریکا برای سرمایهگذاری ٢٠٠ میلیارد دلاری عربستان در امریکا داشت. از سوی دیگر گفته میشود که یکی از پیشنهادهای اقتصادی سعودی به امریکا این است که میتواند فرصت سرمایهگذاریهای کلان در خاک عربستان را برای کمپانیهای امریکایی و کارمندان آنها فراهم کند. همچنین ریاض در مورد همکاری با دولت جدید واشنگتن در حوزههای مبارزه با داعش و پیشبرد طرح صلح اسراییل و فلسطین هم وعدههایی به مستاجر کاخ سفید داده است. برخی از منابع آگاه میگویند که سعودیها برای تهیه لیستی از فرصتهای اقتصادی میان واشنگتن و ریاض با چند کارشناس آشنا به روحیات ترامپ مشورت کردهاند. این لیست به گونهای تنظیم شده بود که بیشترین اثر را بر روی رییسجمهوری بگذارد که یکی از اصلیترین شعارهای انتخاباتیاش ایجاد اشتغال بوده است. یک مقام حاضر در جلسه میان محمد بن سلمان و دونالد ترامپ در خصوص جزییات این نشست میگوید: محمد بن سلمان فرصتهای همکاری متعدد میان دو کشور را تفکیک کرده بود به عنوان مثال طرحها برای سرمایهگذاری در بخش صنعت از بخش انرژی جدا شده بود. وی از روی صندلی برخاسته بود و با ایستادن کنار رییسجمهور و هرکدام از اعضای هیات امریکایی دانه به دانه این فرصتها را برای آنها توضیح میداد و تاکید میکرد که چگونه این فرصتها میتواند به اقتصاد و بازار کار در امریکا کمک کند. وی همچنین پیشنهاد داد که ریاض میتواند به کمپانیهای امریکایی جایی در طرح اقتصادی ٢٠٣٠ مدنظر ریاض بدهد. تعمیق ارتباطهای تجاری با واشنگتن میتواند مکمل جدی برای طرح استقلال از درآمد نفتی عربستان موسوم به ٢٠٣٠ باشد. یک منبع دیگر حاضر در اتاق مذاکره محمد بن سلمان با ترامپ میگوید که رییسجمهور به جانشین ولیعهد سعودی تاکید کرده که مایل است بخش بزرگی از سرمایهگذاری ٢٠٠ میلیارد دلاری این کشور در امریکا در اوهایو، میشیگان و ویسکانسین باشد. این سه ایالت بیشترین کمکها به ترامپ را در جریان انتخابات ریاستجمهوری ماه نوامبر ٢٠١٦ کرده بودند.