تاثیرگذاری دانشگاه آزاد اسلامی در شناخت ادبیات کودک/ کتاب‌های تصویری توانایی خلق کردن ندارند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، کارگاه آموزشی «فرهنگ مطالعه در خانواده» از سوی واحد تهران غرب عصر روز یکشنبه، ۲۰ اردیبهشت ماه با حضور دکتر نوش آفرین انصاری عضو شورای فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر مسعود ناصری عضو شورای کتاب کودک، فرزانه اخوت کار‌شناس و مروج ادبیات کودکان و نویسنده فرهنگنامه کودک و نوجوان و جان الکساندر استیفنس استاد ادبیات کودک و نوجوان و در دانشگاه استرالیا به همراه مسئولان فرهنگی واحد در سالن دانشگاه آزاد اسلامی واقع در بیست و هشتمین نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.
تاثیرگذاری دانشگاه آزاد اسلامی در شناخت ادبیات کودک

عضو شورای فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی با تشکر از دانشگاه آزاد اسلامی، برای برگزاری این کارگاه، فضای سالن این دانشگاه در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را بسیار خاص و زیبا دانست و گفت: دانشگاه آزاد اسلامی خانواده بسیار بزرگی متشکل از یک میلیون و ۷۰۰ هزار دانشجو است. به این ترتیب دانشگاه آزاد اسلامی می‌تواند در بحث‌هایی خواندن، شناخت ادبیات کودک و غیره بسیار تاثیرگذار باشد.
انصاری با بیان اینکه وضعیت کتابخانه‌های دانشگاه آزاد اسلامی و سما با توجه به جایگاه و وسعت آن مناسب نیست، گفت: امیدواریم که تصمیمات و به تبع آن اقدامات مناسبی برای بهتر شدن این شرایط انجام شود.
وی ادامه داد: جامعه‌ای که می‌خواند و جامعه‌ای که می‌اندیشد، فعال بوده و کمتر آسیب می‌بیند. خواندن درایت به همراه دارد اما باید توجه کرد که منظور از خواندن، مطالعه درس‌های مدرسه نیست و هدف کتاب‌های غیردرسی است.

انصاری با بیان این‌که کتابخانه‌ها می‌توانند کودکان را از سنین کودکی به عضویت خود درآورند، افزود: امیدوارم این اتفاق در دانشگاه آزاد اسلامی که همواره پیشگام بوده و از مدیریت خوبی بهره‌مند است، رخ دهد.
کتاب‌های تصویری توانایی خلق کردن ندارند

جان الکساندر استیفنس با توجه به بازدید از شورای کتاب کودک به عنوان یکی از اتفاق‌های جذابی که مدت اقدامتش در ایران تجربه کرده است، اظهار کرد: با توجه به آن‌چه دیده‌ام در این شورا تلاش‌های بسیاری برای ترویج خواندن انجام می‌شود. گمان نمی‌‌کنم که در کشور من چنین نگاهی به خواندن در خانواده دنبال شود.

استاد ادبیات کودک و نوجوان در دانشگاه استرالیا با طرح این سوال که «هیچ‌کدام از شما برای کودک سه تا چهار ماهه کتاب خوانده‌اید؟»، گفت: یکی از جذاب‌ترین تجربه‌ها خواندن کتاب برای کودکان است. کودک از دیدن کتاب و رنگ صفحات آن لذت می‌برد. او با ورق زدن، صفحه‌های جدید را کشف می‌کند و پس از مدتی چشمانش روی خط‌ها حرکت می‌کند و او به مرور خواندن را می‌آموزد.

وی درباره آموزش و خواندن دانش‌آموزان در مدرسه، توضیح داد: مدرسه دانش‌آموزان را تحت فشار قرار نمی‌دهند و اگر دانش‌آموزان دوست داشته باشند، می‌توانند درباره کتابی که خواندند، بنویسند اما این کار اجباری نیست.
استیفنس با بیان این‌که در استرالیا جوایزی برای کتاب‌های بر‌تر وجود دارد و این مساله یکی از مشفق‌های نگارش کتاب وکتاب‌خوانی است، درباره کتاب‌های تصویری توضیح داد: کتاب‌های تصویری بی‌نظیرند اما تجربه نشان داده که کتاب‌های تصویری توانایی در خلق کردن تصورات ندارند.

کلیشه‌های فرهنگی ملل را از یکدیگر دور می‌کند

مدیر موزه عروسک‌های ملل دیگر سخنران کارگاه فرهنگ مطالعه در خانواده واحد تهران غرب با توجه به کلیشه‌های فرهنگی و اثرات مخرب آنها گفت: به عنوان عضوی از شورای کتاب کودک می‌توانم بگویم عروسک‌ها و قصه‌ها از پس ادبیات ملل هستند که ساخته و پرداخته می‌شوند. متاسفانه بسیاری از دانش آموزان و کودکان بر اثر کلیشه‌های ذهنی با مسائل برخورد می‌کنند که این مسئله می‌تواند در دراز مدت بر اثر زمینه‌های محتلفی از جمله وسائل ارتباط جمعی یا حتی ریشه‌های فرهنگی و قومی به وجود آمده باشند. کلیشه‌های فرهنگی تصورات بی‌پایه و اساسی هستند که فرهنگ‌ها و ملل مختلف را از یکدیگر دور می‌کند.

مسعود ناصری افزود: اولین قدم در نزدیک شدن فرهنگ‌های مختلف و درک یکدیگر رسیدن به تشابه‌های فرهنگی است. ادبیات ایران و جهان از بسیاری از جهات دارای مشابهاتی گوناگونی است که می‌تواند در ایجاد درک درست به کودکان و نوجوانان کمک کند. اگر قرار است باورهای ملل دیگر برای کودکان روایت شود، باید از تشابهات ذهنی محلی کودک با او صحبت شود تا امکان همسان سازی و تطابق بر اساس درک سنی کودک ایجاد شود.

وی با تاکید بر نقش انتزاعی بودن عروسک‌ها برای کودکان و فرهنگ‌های مختلف اظهار کرد: عروسک‌ها برای تمامی ملل دارای مفاهیمی انتزاعی هستند. وجه ذهنی جایگزین وجه فیزیکی می‌شود. بنابراین باید در درجه اول برای نزدیکی ملل وجوه ذهنی را نزدیک کرد و به شباهت‌های فرهنگی توجه کرد.

ناصری ادامه داد: عروسک‌ها برخلاف آنچه که تصور می‌شود تنها وسیله بازی کودکان نیستند بلکه جلوه بیرونی فرهنگ‌ها است و در واقع روایت کننده‌های قصه‌ها و از همه مهم‌تر ادبیات یک فرهنگ محسوب می‌شوند در سفرهای مختلفی که به مناطق گوناگون برای جمع آوری عروسک‌ها انجام شد این مطلب را به وضوح مشاهده کردیم. در مناطقی از ایران هنوز عروسک‌هایی به عنوان نماد همراهی و همدلی به عروس‌ها هدیه می‌شود و به عنوان رسمی پایدار این امر پا برجاست.

وی نقش ادبیات در انتقال فرهنگ برای کودکان را سازنده توصیف کرد و افزود: در واقع فرهنگ‌های گوناگون با استفاده از عروسک‌ها مفاهیم انتزاعی را نسل به نسل منتقل می‌کنند و این‌ها همه فرصت‌هایی است که به واسطه ادبیات در اختیار ما گذاشته می‌شود.

ناصری ادامه داد: تفاوت‌ها باعث شناخت می‌شود و قصه‌ها، ادبیات و عروسک‌ها این امکان را به راحتی در اختیار ما قرار داده‌اند. اگر عروسک‌ها دوستی و همراهی و نکات مثبت را روایت می‌کنند پس می‌توان امروزه نیز با استفاده از همین شیوه از طریق فیلم، انیمیشن و داستان سرایی کودکان را با مفاهیم جدید آشنا کرد.

اخوت: هر انسانی یک قصه است

فرزانه اخوت در این نشست گفت: هر انسانی برای من یک کتابخانه قصه است. ما قصه‌های همدیگری را می‌خوانیم، پس کتاب راحت‌ترین، بهترین و ارزان‌ترین روش ارتباط مستقل با یکدیگر است. به عنوان مثال اگر من بخواهم در استرالیا با کسی آشنا بشوم در زندگی امکان این آشنایی وجود ندارد فقط از طریق کتاب و ادبیات می‌توانم با آن فرد آشنا شوم پس می‌توان گفت از طریق کتاب می‌توان به جاهای خیلی دوردست سفر کرد.

وی تصریح کرد: خواندن یک ویژگی دیگر هم دارد، ضروری‌ترین، حیاتی‌ترین مسئله‌ای که بشر بیش از همه چیز به آن نیاز دارد بحث صلح جهانی است، پس خواندن راحت‌ترین و بهترین آشنایی یکدیگر با صلح جهانی است. همچنین درک متقابل از همدیگر صلح به وجود می‌آورد و این درک فقط با خواندن کتاب به وجود می‌آید.

اخوت گفت: من این تجربه را در دنیای کوچکتری یعنی کشورم ایران نیز تجربه کردم. من در داستانم توانستم یک دختر ترکمن را ببرم در منطقه کردنشین و یا به عکس! شاید با این کار کمکی بتوانم به درک متقابل و آشنایی شهرهای کشورم کمک کنم. ما با خواندن کتاب قومیت‌های مختلف می‌توانیم پرواز کنیم و از جایی به جای دیگر انتقال پیدا کنیم.
وی افزود: در ایران مشترک‌ترین چیزی که هست زبان فارسی بوده و همه به زبان فارسی می‌نویسند و می‌خوانند؛ با وجود این من سعی کردم کتابی انتخاب کنم که سمبل زبان فارسی باشد.
اخوت در رابطه با شاهنامه خوانی گفت: من سعی کردم با نوشتن کتاب بتوانم پیوندی بین زبان‌های ایرانی ایجاد کنم این شد که شاهنامه خوانی را شروع کردم.

اخوت ادامه داد: من علاوه بر ایران یک قدم جلو‌تر پا گذاشتم و به مردمی که در ایران اجازه رسمی خواندن ندارند مثل بنگلادش و ۴۰ نفر کارگر افغان در یاد گیری زبان فارسی به آن‌ها کمک می‌کنم. در این کلاس علاوه بر یاد گیری زبان فارسی به رسم رسومات هر کشور می‌پردازیم و این کلاس باعث شده است حداقل تضادهایی که این آدما در کشور خود داشته به صلح تبدیل شود و این شیرین‌ترین تجربه در زمینه آموزش زبان فارسی برای من به شمار می‌آید.

پایان این نشست، با نمایش چند قطعه عکس از خانم اخوت با مردم متعدد شهرهای ایران خواندن و اجرای نمایش عروسکی همراه با شعری از مرحوم باغچه‌بان همراه بود.

سالن کتاب دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب در بخش نهاد‌ها و سازمان های نمایشگاه خیابان ۲۷ سالن دانشگاه آزاد اسلامی قرار دارد. بازدیدکنندگان نمایشگاه کتاب برای دسترسی آسان‌تر به سالن دانشگاه آزاد اسلامی می‌توانند از در متروی مصلا (‌اتوبان رسالت) ورودی شماره ۱۸ وارد محوطه بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران شوند.