دانشگاه آزاد اسلامی و بنیاد تاریخ تفاهم‌نامه همکاری امضا می‌کنند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، امروز نخستین نشست تخصصی روش‌شناسی تاریخ شفاهی با حضور حجت الاسلام عبدالمجید معادی‌خواه رییس بنیاد تاریخ ایران، دکتر حبیب الله اسماعیلی مدیرکل امور فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی و پژوهشگر تاریخ، دکتر مهدی مطهرنیا رییس پژوهشکده علوم اجتماعی و انقلاب اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی و شماری از استادان تاریخ و تاریخ پژوهان در واحد علوم و تحقیقات تهران تشکیل شد.

رییس پژوهشکده علوم اجتماعی و انقلاب اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی که مدیریت و اجرای این نشست را بر عهده داشت به خبرنگار آنا گفت: «پژوهشکده علوم اجتماعی و انقلاب اسلامی با رهنمودهای آیت الله هاشمی رفسنجانی رییس هیات موسس و هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی و به دستور دکتر حمید میرزاده رییس دانشگاه آزاد اسلامی، برای ایجاد یک فضای علمی به منظور بررسی تاریخ انقلاب به ویژه تاریخ انقلاب اسلامی، برگزاری نشست تخصصی روش شناسی تاریخ شفاهی را در دستور کار خود قرار داده است.»

مطهرنیا اضافه کرد: «در این راستا با هماهنگی دکتر سیدطه هاشمی معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی مقرر شد، نشست های تاریخ شفاهی به صورت دو ماهانه تشکیل شود. این در حالی است که آیت الله هاشمی رفسنجانی تاکید دارد بافت تاریخی انقلاب اسلامی با توجه به عظمت و ویژگی های آن به خوبی حفظ شود.»

وی ادامه داد: «طبق برنامه ریزی های صورت گرفته، دانشگاه آزاد اسلامی و بنیاد تاریخ به تبادل نظر پرداختند و پژوهشکده علوم اجتماعی و انقلاب اسلامی مجوز بررسی تاریخ انقلاب را از هیات رییسه دانشگاه دریافت کرد.»

رییس پژوهشکده علوم اجتماعی و انقلاب اسلامی اظهار کرد: «پس از برگزاری نشست های مشورتی دانشگاه آزاد اسلامی و بنیاد تاریخ، یک تفاهم‌نامه همکاری تهیه و قرار شد به امضای دکتر سیدطه هاشمی معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی و حجت الاسلام عبدالمجید معادی‌خواه رییس بنیاد تاریخ برسد.»

مطهرنیا خاطرنشان کرد: «نخستین نشست تخصصی روش شناسی تاریخ شفاهی با همکاری معاونت دانشجویی و فرهنگی واحد علوم و تحقیقات و استفاده از نکته نظرها و تجربه های استادان طراز اول این واحد خوش نام تشکیل شد و البته قرار است در آینده از تجربه های ارزنده سایر واحدها نیزاستفاده شود.»

وی افزود: «به زودی کانون اندیشه استادان علوم اجتماعی که بخشی از آن به هر تقدیر به تاریخ بازمی گردد فعال خواهد شد و تلاش برای شناسایی استادان مجرب و تهیه بانک اطلاعاتی مربوط نیز آغاز شده است. ما امید داریم برای رسیدن به اهداف والای خود ، رسانه های جمعی و به ویژه رسانه های دانشگاه آزاد اسلامی، زمینه مطرح شدن این نشست ها و اطلاع رسانی مطلوب را فراهم کنند.»

معادیخواه: دست اندرکاران تاریخ شفاهی نسبت به ثبت تجربه های خود توجه جدی داشته باشند

به گزارش خبرنگار آنا، در نخستین نشست تخصصی روش شناسی تاریخ شفاهی، دکتر معادیخواه رییس بنیاد تاریخ با بیان اینکه کسانی که دست اندرکاران تاریخ شفاهی هستند باید نسبت به ثبت تجربه های خود حساسیت و توجه جدی داشته باشند، تاکید کرد: «این تجربه ها اگر ثبت و حفظ شود به سرمایه تبدیل خواهد شد. قطعا جدی نگرفتن تجربه ها در خردورزی مشکل ایجاد می کند.»

وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی در این پنل تخصصی افزود: «یکی از دلایل پیدایش تاریخ شفاهی، مشکلاتی بود که در این حوزه وجود داشت. این را هم باید گفت که تاریخ شفاهی در ایران و خارج وضع خوبی ندارد و باید طبق استاندارها مدنظر قرار گیرد.»

اسماعیلی: روایت تاریخ با شواهد لازم و کافی، شجاعت می خواهد

مدیرکل امور فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی نیز با بیان نکته نظرهای خود درباره آسیب شناسی مبحث تاریخ شفاهی، گفت: «آنچه ما می نویسیم تاریخ نیست ، بلکه روایتی است از فهم ما که در شمار امور سهل ممتنع به شمار می آید.»

دکتر حبیب الله اسماعیلی تصریح کرد: «به هر اثر تاریخی که نگاه می کنیم نوعی جانبداری می بینیم. شناخت این مساله ، گام نخست روش شناسی تاریخ شفاهی است. معتقدم کار مورخ ، شباهت زیادی به وظایف بازپرس قضایی دارد. مورخ همانند بازپرس قضایی موظف است تلاش کند برای مدعای خود بیشترین شواهد را بیاورد که حقی ناحق نشود.»

این پژوهشگر تاریخ اضافه کرد: «گرچه در کتاب های روش تحقیق داشتن سه شاهد برای یک مدعا را کافی می دانند اما، مورخ باید به حدی شاهد ارائه کند که خود اشباع شود و دست آخر، خودش از عملکردش راضی باشد. یک اشکال اساسی که در تاریخ شفاهی وجود دارد این است که مصاحبه کنندگان از دانش کافی در موضوع برخوردار نیستند و شواهد تاریخی مناسب را در کنار حرف های خود قرار نمی دهند.»

اسماعیلی گفت: «عموم کارهایی که این روزها با عنوان تاریخ شفاهی انجام می شود از استانداردهای لازم برخوردار نیست. ما باید در تاریخ شفاهی مساله داشته باشیم و پرسش مطرح کنیم.»

مدیرکل امور فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی افزود: «بسیاری از کتاب هایی که در زمینه تاریخ شفاهی منتشر می شود در واقع یک متن ادبی است. این در حالی است که تاریخ شفاهی باید متن گفتار راوی باشد و عینا نقل شود. متن گفتار راوی سند است و ما مجاز نیستیم آن را به متن ادبی تبدیل کنیم. بلکه در فرایند گویاسازی متن، می توان توضیح لازم را در حاشیه نوشت. در کارهای گروهی که منتشر کردیم، وفاداری خودرا به این روش نشان داده ایم و حتی میمیک صورت راوی را در درحاشیه متن توصیف کرده ایم. این را هم باید گفت که روایت تاریخ با شواهد لازم و کافی، شجاعت می خواهد.»

گزارش و عکس: بهروز آرمان