بررسی تاریخ ادبیات ایران در «گفتاورد قلم»

عابدین پاپی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی آنا اظهار داشت: «کتاب گفتاورد قلم دربردارنده مطالبی در حوزه نظر و اندیشه و نقد ادبی است. این کتاب توسط انتشارات آوای کلار چاپ شده و بزودی منتشر و در اختیار مطالعه‌کنندگان قرارخواهد گرفت. کتابی با مشخصات محتوایی 500 صفحه که در دو بخش 1- نظر و اندیشه و 2- نقد ادبی نوشته شده است.»

وی افزود: «در بخش نخست بیشتر به مباحثی حول محور تحلیل و تفسیر با نگاهی جامع الاطراف در حوزه ادبیات و شعر پرداخته‌ام که البته این روند به صورت گزینش گزیده مقالاتی است که با نظراتی تقریبا" جدید فراهم آمده است و در بخش دوم کتاب که شامل نقد ادبی است سعی بر آن شده تا که برخی از شعرای نوگرا را که در مسیر ساختار و محتوای شعر امروز با زبان و بیانی متفات طی طریق می‌کنند را مورد نقد و بررسی قرار دهم.»

پاپی خاطر نشان کرد: «پیش از این علاوه بر شعر نیمایی شعر سپید و شعر امروز، در قالب کلاسیک و شعر منظوم هم نظرات و پیشنهاداتی از من به انتشار رسیده، ولی در این کتاب تنها به شعر برخی از شعرای نوگرای امروز با مولفه‌های امروزی پرداخته‌ام.»

این نویسنده و شاعر درباره تاریخ ادبیات ایران گفت: «تاریخ ادبیات ایران و جهان در دوره‌های مختلف دارای پارامترهای ویژه‌ای بوده است و ما در هر عصری با شعرا و نویسندگان بی‌بدیل و قابل توجهی با التفات به شرایط و اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع ِ خویش مواجه بوده‌ایم؛ از عصر حافظ گرفته که به عصر شکوه و شکست معروف است تا عصر خواجه رشیدالدین که به عصر اوج تاریخ‌نویسی نام گرفته تا عصر قائم‌مقام فراهانی که به عصر شکوفایی ساده‌نویسی شهره یافته، تا زمان مشروطه که به عصر بیداری و حرکت فکری نام رسیده، تا عصر نیما که به عصر تغییر و نوگرایی معروف شد و شعر امروز که می‌توان آن را حرکت در تطور نامید. همه این‌ دوره‌ها دارای نوآوری‌هایی خاص در زمان خویش و اعصار دیگر به شمار می‌آیند.»

وی همچنین با اشاره به ادبیات و شعر جهان توضیح داد: «دیگر نگاه من در این کتاب، نگاهی است گذرا به تاریخ ادبیات و شعر جهان که ادبیات و شعر جهان نیز به نوبه خود از کلاسی‌سیسم گرفته تا سمبولیسم و مکاتب نوین در دنیای پست مدرن جملگی دارای پوست اندازی و تغییر و تحولاتی ویژه در خود و برای جامعه بوده‌اند که این فرآیند فرآرونده برمی‌گردد به سیر تحول روشنفکری در اروپا و اخیرا" آمریکای لاتین که به قرن‌های بعد از انقلاب صنعتی انگلستان و انقلاب کبیر فرانسه و به اصطلاح دوران رنسانس به این سمت مرتبط می‌شود. به گونه‌ای که این سیر تغییر و تحول را می‌توان در گرایش‌های فلسفی، عرفانی، روانشناسی و جامعه‌شناسی و البته اندیشه‌های سیاسی مشاهده کرد.»

مدیر اسبق ادبیات پژوهشکده کرج در ادامه درباره ساختار و محتوای کتاب گفتاورد قلم گفت: «کتاب گفتاورد قلم از حیث ساختار و محتوا با کتاب های مختلفی که درحوزه‌های مختلف نوشته شده‌اند متفاوت است اما این تفاوت به منزله برتری نیست. بنده اعتقاد دارم که استفاده از روش‌های تحقیقی اعم از نمونه‌گیری، کتابخانه ای، مصاحبه، پیمایشی، میدانی، تحلیلی تحقیقی، علمی و پژوهشی و ... که با پارامترهای آکادمیک به انجام می‌رسد و برای پروپوزال‌های فوق لیسانس و دکترا در دانشگاه‌ها ارزش معیار هستند، اگر چه بسیار خوب و مفید است و تاثیرات فرآرونده‌ای را هم در روش‌های تحقیق برای ما بر جای گذاشته است ولی فکر می‌کنم از جانبی دیگر کمتر به تحلیل و تفکر دال‌ها و مدلول‌ها در جامعه پرداخته‌ایم. چراکه جامعه ما نیاز به نویسنده و متفکر بیشتری دارد و فکر کردن و اندیشیدن به هر موضوعی هر چند دارای وجه اشتراکاتی هم با صاحب نظران داشته باشد اما ما را از شبیه‌نویسی و شبیه‌سازی‌ها و مستحیل شدن در افکار بزرگان دور می‌سازد و حداقل نوعی اعتماد بنفس را در نوشتن یاد می‌گیریم.»

پاپی در پایان گفتگوی خود درباره ی نظر و نقد ادبی به خبر گزاری آنا اظهار داشت: «نظر و نقد ادبی در جامعه ایران عمری کمتر از 200 سال دارد و البته کارهای خوبی به انجام رسیده است ولی کافی نیست. فکر می‌کنم آمار منتقدین حرفه‌ای در دهه‌های 80 و 90 بیشتر از دهه‌های قبلی است و این خود می‌تواند حرکت خوشایندی برای ادبیات و شعر ایران به شمار آید.»

وی افزود: «بنابراین هدف اصلی ما در کتاب گفتاورد قلم در بخش نقد ادبی طبعا" برتری و یا چربش فکری یک شاعر بر شاعر دیگری نبوده است و قطعا" شعرایی که در این کتاب آمده‌اند به عنوان شعرای برتر جامعه ادبی معاصر ما نیستند. در این کتاب و در بخش دوم که نقد ادبی است 22 شاعر را گزینش کرده‌ام و طبعا" این گزینش هم به منزله برتری نیست و اگر عمری باشد به شعرای دیگر هم در جلد دوم با ساختار و محتوایی متفاوت در آینده خواهم پرداخت.»