جو بالای سیاره مشتری توسط توفانی اسرارآمیز گرم می‌شود + تصاویر
دانشمندان سال‌هاست که به دنبال جواب این سوال هستند که سیاره مشتری با وجودی که فاصله بسیار زیادی از خورشید دارد، چرا جو بسیار گرم و در حد کره زمین (با فاصله‌ای برابر با یک پنجم فاصله مشتری تا خورشید) دارد و بالاخره به تازگی توانسته‌اند به جواب این سوال برسند.
به گزارش گروه علم و فناوری آنا به نقل از دیلی‌میل، در حالی که کره زمین در فاصله 150 میلیون کیلومتری خورشید قرار دارد و جو زمین به طور موثری از خورشید گرم می‌شود، فاصله سیاره مشتری تا خورشید پنج برابر بیشتر است (778 میلیون کیلومتر)، اما همچنان دمای جو آن با دمای جو زمین قابل مقایسه است.
دانشمندان سال‌هاست که روی دلیل این موضوع مطالعه و بررسی می‌کنند و در نهایت به تازگی دریافته‌اند که «لکه سرخ بزرگ» مشتری (Great Red Spot)، که دو برابر اندازه زمین است، احتمالا منبع مرموز انرژی برای گرم کردن جو فوقانی این سیاره است.
«لکه سرخ بزرگ» نام بزرگ‌ترین توفان عظیم چرخان در سطح سیاره مشتری است. این توفان در راستای کمربندها و منطقه‌های مشتری جریان دارد. از زمان کشف این لکه تا کنون، بارها دیده شده که قطر آن تا سه برابر قطر زمین افزایش یافته است. ابعاد لکه سرخ ۲۴ هزار تا ۴۰ هزار کیلومتر در جهت شرق به غرب و ۱۲ هزار تا ۱۴هزار کیلومتر در جهت شمال به جنوب است. رنگ این لکه در سال‌های اخیر، نارنجی سوخته کم‌رنگ شده است.
تصویری با رنگ‌های ساختگی از لکه سرخ بزرگ که توسط فضاپیمای کاوشگر فضایی «وویجر1» (Voyager 1) گرفته شده است. توفان بیضی شکل سفیدرنگ که دقیقا زیر لکه سرخ بزرگ قرار گرفته است، قطری هم‌اندازه قطر کره زمین دارد
دانشمندان دانشگاه بوستون از سال 2012 تاکنون روی فرآیند گرم شدن جو مشتری مطالعه می‌کنند و نتایج اخیر آنها نیز در مجله «نیچر» منتشر شده است.
دکتر جیمز اودونافو (James O'Donoghue)، از دانشمندان دانشگاه بوستون، می‌گوید: «زمانی که نظریه گرم شدن اتمسفر مشتری از سطح بالایی و متاثر از نور خورشید رد شد، مشاهدات مربوط به توزیع حرارت در کل سیاره مشتری را روی نقشه آوردیم تا هر گونه ناهنجاری دمایی را که ممکن است سرنخ‌هایی در مورد منبع گرمای اتمسفر این سیاره به ما بدهد، جست‌وجو کنیم».
گفتنی است که دمای یک سیاره را می‌توان با رصد نورهای نامرئی و مادون قرمز که از آن متصاعد می‌شود، اندازه گرفت. از آنجا که مشتری ابرهایی با ضخامت 48 کیلومتر در فراز سطح خود دارد،
محققان دریافتند که نور مادون قرمز از ارتفاعی بالاتر از 805 کیلومتری آن ساطع می‌شود اما دمایی که از این روش برای سیاره مشتری اندازه‌گیری شد، بسیار بالاتر از حد انتظار دانشمندان بود؛ به خصوص در بالای لکه سرخ بزرگ این سیاره.
اودونافو می‌گوید: «تقریبا خیلی زود متوجه شدیم که حداکثر دما در ارتفاعات بالا دقیقا در بالای لکه سرخ بزرگ بسیار پایین بود و این یک تصادف عجیب و غریب و در واقع سرنخ ما برای کشف راز گرم بودن اتمسفر مشتری بود».
لکه سرخ بزرگ توفانی است که شبیه به توفان شدید روی زمین است و در قرن هفدهم کشف شده است. اندازه و رنگ آن با زمان تغییر کرده است اما با این حال تقریبا سه برابر اندازه کره زمین اندازه دارد و بادهای چرخشی آن را احاطه کرده‌اند که گردش آنها شش روز طول می‌کشد.
دکتر لوک مور، یکی از محققان این تحقیق، می‌گوید: «لکه سرخ بزرگ منبع عظیم انرژی برای گرم کردن اتمسفر بالای مشتری است اما ما تاکنون مدرک و شواهدی برای اندازه‌گیری و رصد دماهای ارتفاعات بالای آن در دست نداشتیم».
به گفته دانشمندان، اتمسفر متلاطمی که بالای سطح مشتری جریان دارد، هم امواج گرانشی و هم امواج صوتی تولید می‌کند. دانشمندان معتقدند که این گرم شدن ممکن است به دلیل ترکیب این امواج که شبیه به برخورد امواج اقیانوس در ساحل است، به وجود آمده باشد.
گزارش: نسترن صائبی
انتهای پیام/
