استفاده از هوش مصنوعی برای قیمتگذاری هوشمند ممنوع میشود
به گزارش خبرگزاری آنا؛ همزمان با آغاز فروشهای گسترده پایان سال ۲۰۲۵، ایالت نیویورک پیشنویس قانونی را ارائه کرد که استفاده از هوش مصنوعی و دادههای مشتریان برای تعیین قیمتهای شخصیسازیشده در وبسایتهای فروشگاهی را ممنوع میسازد. این قانون فروشندگان را موظف میکند در صورت استفاده از چنین الگوریتمهایی، اطلاعیهای با مضمون «این قیمت توسط الگوریتمی با استفاده از دادههای شخصی شما تعیین شده است» درج کنند.
هدف کلی این قانون، تنظیم نحوه بهرهبرداری فروشندگان از اطلاعات مشتریان است، اما با واکنشهای متفاوتی روبهرو شده است. برخی شرکتها معتقدند قانون مذکور بیش از حد کلی است و موجب سردرگمی خواهد شد. فدراسیون ملی خردهفروشی در اوایل سال تلاش کرد با استناد به متمم اول قانون اساسی آمریکا، مانع تصویب این قانون شود، اما دادگاه فدرال این درخواست را رد کرد.
گروههای مدافع حقوق مصرفکنندگان این قانون را ناکافی دانسته و خواستار ممنوعیت کامل قیمتگذاری شخصیسازیشده هستند. ایالتهایی مانند کالیفرنیا و واشنگتن نیز در حال بررسی ممنوعیت کامل این شیوه هستند، زیرا استفاده از دادههای کاربران برای تبلیغات هدفمند و قیمتگذاری اختصاصی بهطور فزایندهای رایج شده است. لینا خان، رئیس پیشین کمیسیون تجارت فدرال، هشدار داده که این ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی بهزودی سراسر اقتصاد را تحت تأثیر قرار خواهند داد. فرماندار نیویورک، کتی هوچول، در بیانیهای اعلام کرد: «این قانون جدید تاکتیکهای پنهان قیمتگذاری آنلاین را که از مصرفکنندگان سوءاستفاده میکنند، آشکار میسازد.»
سازوکار قیمتگذاری شخصیسازیشده چگونه عمل میکند؟
قیمتگذاری شخصیسازیشده روشی است که با استفاده از دادههای خرید مشتریان و الگوریتمهای هوش مصنوعی، قیمتهایی متناسب با هر فرد تعیین میکند. برای نمونه، فردی که بهتازگی خریدهای گرانقیمت انجام داده، ممکن است در یک رویداد فروش، قیمت بالاتری برای یک شلوار مشاهده کند نسبت به فردی با رفتار خرید صرفهجویانه. همچنین، مسافری که بلیت کلاس تجاری خریده، ممکن است با گزینههای گرانتر برای رزرو هتل مواجه شود.
بر اساس گزارش کمیسیون تجارت فدرال، فروشندگان علاوه بر اطلاعات مکانی و جمعیتی، حتی حرکات موس کاربران در صفحات وب را نیز ردیابی میکنند. این دادهها نهتنها برای تبلیغ محصولات خاص بلکه برای برجستهسازی گزینههای گرانتر نیز مورد استفاده قرار میگیرد. شرکت دلتا در آگوست ۲۰۲۵ اعلام کرد که از قیمتگذاری شخصیسازیشده برای پروازهای خود استفاده میکند و قیمت یک پرواز را بسته به فرد جستوجوکننده تغییر میدهد.
میزان دقیق استفاده شرکتها از دادههای شخصی در حال حاضر برای هدفگیری مشتریان مشخص نیست. با این حال، جاستین کلوتسکو، پژوهشگر مؤسسه غیرانتفاعی Consumer Watchdog، به نیویورک تایمز گفته که نمونههایی از این نوع قیمتگذاری را شخصاً مشاهده کرده است.
او دریافت که اوبر و لیفت برای مسیر فرودگاه به او قیمت بالاتری نسبت به همسرش ارائه دادند، در حالی که هر دو همزمان درخواست سفر داده بودند. سخنگوی اوبر مدعی شد که قیمتگذاری صرفاً بر اساس اطلاعات جغرافیایی و تقاضای منطقهای انجام میشود. قانون پیشنهادی نیویورک در تلاش است تا شفافیت بیشتری در این زمینه ایجاد کند.
راهکارهای مقابله با قیمتگذاری الگوریتمی
برخی راهکارهای ساده در شرایط فعلی میتوانند به مقابله با قیمتگذاری شخصیسازیشده کمک کنند. استفاده از پول نقد هنگام خرید حضوری یکی از این روشهاست که از ایجاد ردپای دیجیتال جلوگیری میکند. پاکسازی حافظه مرورگر و استفاده از خدمات VPN نیز میتواند فروشندگان را به اشتباه بیندازد و تصور کنند کاربر از منطقهای با درآمد پایینتر وارد شده است.
این اقدامات هرچند ابتدایی، اما در برابر الگوریتمهای پیچیدهای که رفتار مصرفکننده را تحلیل میکنند، میتوانند تا حدی مؤثر باشند. منابع خبری در بخش دیگری از گزارش خود مینویسد که در فضای دیجیتال امروز، آگاهی از نحوه استفاده شرکتها از دادههای شخصی و تلاش برای حفظ حریم خصوصی، به یکی از دغدغههای اصلی کاربران تبدیل شده است.
قانون پیشنهادی نیویورک گامی در جهت شفافسازی و مقابله با سوءاستفادههای تجاری از دادههای شخصی محسوب میشود. در چارچوب سیاستهای جمهوری اسلامی ایران نیز، حفظ کرامت و حقوق مصرفکننده در فضای مجازی و مقابله با بهرهبرداریهای غیرشفاف از اطلاعات شخصی، از اولویتهای نظارتی و تقنینی بهشمار میرود.
انتهای پیام/
