نانو آیروژل ایرانی؛ راهکاری بومی که حل بحران ناترازی انرژی را تسهیل میکند
در قالب تور فناورانهای که با حمایت ستاد توسعه فناوری نانو برگزار شد، وارد سولهای در فضای نسبتا بزرگ شدیم. برخلاف بسیاری از سولههای فناوری دیگر که طراحی مدرن و پیچیده دارند، این سوله ساده به نظر میرسید اما پشت این فضای نسبتا ساده، تلاشها و زحمات فراوانی برای راهاندازی خط تولید آیروژل دیده میشد. کنار سوله، دفتر کوچکی قرار داشت که برای گفتوگو در آن نشستیم؛ محیط داخلی دفتر ساده و رسمی بود؛ دیوارهای سفید، چند میز و صندلی، بدون طراحی خاص، فضایی برای تمرکز و انتقال اطلاعات فراهم کرده بود.
در دفتر کنار سوله، حسن برگزین مدیرعامل و طاهر یوسفی امیر هم بنیانگذار و از اعضای هیئت مدیره، نشسته و شروع به توضیح درباره شرکت و محصولات کردند. برگزین صحبتهای خود را با اشاره به ضرورت اصلاح الگوی مصرف انرژی و جایگاه آیروژلها این گونه آغاز کرد: امروز جهان با معضلاتی، چون گرمایش زمین، خشکسالی، آتشسوزیهای گسترده و آلودگی محیطزیست ناشی از مصرف بیرویه انرژیهای فسیلی مواجه است. نخستین و مهمترین راهکار برای مقابله با این مشکلات، بهینهسازی مصرف انرژی از طریق استفاده از عایقها در صنعت و ساختمان است.
به گفته او، آیروژلها نسل جدیدی از عایقهای برودتی و حرارتی هستند که با فناوری نانو تولید میشوند و توسعه سریع این فناوری در دنیا، پاسخی به معضلات جهانی است. استفاده گسترده از این عایقها در صنعت و ساختمان میتواند بخش بزرگی از مشکل ناترازی انرژی در ایران را کاهش دهد؛ بهویژه در شرایطی که شدت مصرف انرژی کشور برای تولید یک محصول، پنج تا هفت برابر میانگین جهانی است و بیش از ۴۰ درصد انرژی مصرفی در ساختمانها و سولهها هدر میرود.
او ادامه داد: در حالی که سرمایهگذاریهای کلان در نیروگاههای خورشیدی انجام میشود، محدودیتهایی، چون وابستگی به واردات تجهیزات، نیاز به فضای وسیع و فاصله از مراکز مصرف، هزینه بالای سرمایهگذاری و عدم تولید در شب یا روزهای ابری، باعث میشود این روشها نتوانند پاسخگوی نیازهای فوری کشور باشند. در مقابل، عایقکاری مبتنی بر آیروژل بلافاصله پس از نصب شروع به صرفهجویی میکند و هزینه آن در کوتاه مدت از محل کاهش مصرف انرژی بازمیگردد. در صنایع پتروشیمی و نیروگاهی، نرخ بازگشت سرمایه عایقکاری کمتر از دو ماه است، در حالی که نیروگاههای خورشیدی بیش از ۱۵ سال زمان نیاز دارند.
پس از این نشست و شنیدن توضیحات، نوبت بازدید از سوله فرا رسید. فضای داخلی سوله مرطوب و نمناک بود و بوی محصولات و بخار ناشی از تبخیر آب در مخازن فلزی بزرگ به مشام میرسید. وانهای بزرگی پر از بلنکتهای آیروژل در گوشه و کنار سوله قرار داشتند و گرانول آیروژل نیز روی میزها دیده میشد تا از نزدیک قابل مشاهده باشند.
با در دست گرفتن یک قطعه ایروژل متوجه شدیم این محصول بسیار سبک، شفاف و شبیه پر، اما مقاوم مانند فولاد است. وقتی نور روی آن میافتاد، شکست نور مانند الماس جلوه میکرد. جدیدترین محصول، عایق هواژل، نیز معرفی شد که امکان عایقکاری سریع حتی در ساختمانهای تکمیلشده را فراهم میکند. به گفته مدیرعامل این اسپری را روی نقاطی که میخواهیم اجرا میکنیم و بلافاصله آن قسمت عایق میشود و نیازی به کار خاص یا تغییر سازه نیست.
طاهر یوسفی امیر، هم بنیانگذار و از اعضای هیئت مدیره شرکت، درباره ماهیت علمی آیروژل توضیح داد: اگر بتوانیم مایع درون یک ژل را خارج کنیم بدون آنکه ساختار آن دچار فروپاشی شود، به آیروژل دست یافتهایم. این ماده ۹۵ درصد متخلخل است و به دلیل وجود حفرات نانومتری، جریان هوا و گاز در آن عبور نمیکند. همین ویژگی باعث میشود آیروژل قویترین عایق تجاری جهان باشد. آیروژلهای تولیدی این شرکت طول عمر بین ۲۰ تا ۵۰ سال دارند، ضد آب و مقاوم از نظر مکانیکی هستند و بازه دمایی عملکردشان از منفی ۲۰۰ تا مثبت ۶۵۰ درجه سانتیگراد است.
او افزود: آیروژل میتواند بهصورت خالص یا بهعنوان افزودنی در رنگ، گچ، سیمان و سایر مصالح ساختمانی به کار رود. بهویژه در حوزه ساختمان، رنگهای مبتنی بر آیروژل میتوانند بهسادگی روی دیوار یا بام اسپری شوند و علاوه بر جلوگیری از انتقال حرارت، مانع جذب رطوبت شوند. یک لایه نازک از این عایق میتواند بیش از ۸۰ درصد تابش خورشید را دفع کند و در مناطق شمالی و جنوبی کشور، در برابر تابش، جریان هوای گرم و نفوذ رطوبت از سازه محافظت ایجاد کند.
در بازدید، سه محصول اصلی شرکت معرفی شدند:
۱. بلنکتهای منعطف آیروژل: پتویی با ضخامت ۶ و ۱۲ میلیمتر برای لولهها و زیرکار ساختمان استفاده می شوند که در بازه زمانی طولانی مقاومت خود را از دست نمی دهد.
۲. گرانول آیروژل: فرم خالص عایق نانومتخلخل، بهعنوان افزودنی یا پرکن در صنایع مختلف استفاده می شود.
۳. عایق هواژل در رزین: مانند رنگ دیوار، بهصورت اسپری با ضخامت کم اجرا میشود، عملکردی قوی و ماندگار دارد و هم در صنایع، هم ساختمانهای مسکونی کاربرد دارد.
مدیرعامل این شرکت ضمن اشاره به تجربه موفق همکاری با گروه مپنا خاطرنشان کرد: محصولات شرکت پس از گذراندن آزمونهای استاندارد ASTM تحت نظارت مهندسان مپنا، جایگزین عایقهای آمریکایی وارداتی در توربینهای گازی شدند و بیش از پنج سال است بدون کوچکترین ایراد در حال بهرهبرداری هستند. علاوه بر این، صادرات به کشورهایی مانند ترکیه، رومانی و قزاقستان نیز آغاز شده است.
او با ذکر مثالهایی از صنایع پتروشیمی افزود: هزینه گاز طبیعی در پتروشیمیها اکنون به حدود ۱۰ هزار تومان برای هر متر مکعب رسیده است. هر متر مربع سطح بدون عایق میتواند سالانه نزدیک به ۱۰۰ میلیون تومان هزینه اضافی ایجاد کند، در حالی که اجرای عایقهای آیروژلی تنها ۵ تا ۶ میلیون تومان هزینه دارد و طی یک تا دو ماه بازگشت سرمایه ایجاد میکند. نمونههای موفق شامل پروژههای پتروشیمی اروند، زاگرس و فناوران هستند که کاهش مصرف انرژی تا ۳۰-۳۵ درصد، صرفهجویی در گاز و بهبود کیفیت و کمیت تولید را به همراه داشتهاند.
بازدید از کارخانه و مشاهده مستقیم محصولات تأییدکننده این است که فناوری آیروژل ایرانی قابلیت عملیاتی و اقتصادی بالایی دارد. این محصولات، بدون نیاز به تغییرات گسترده سازهای، میتوانند مصرف انرژی را کاهش دهند، هزینهها و خسارتهای ناشی از خوردگی و تعویض تجهیزات را حذف کنند و بازگشت سرمایه کوتاهمدت داشته باشند. تجربه صنعتی و ساختمانی موجود نشان میدهد که فناوری بومی، با پشتیبانی مناسب، میتواند بخشی از بحران ناترازی انرژی در ایران را مدیریت کند و در آینده جایگزین کامل عایقهای سنتی شود.
انتهای پیام/
