در نخستین روز بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی ایران، با رونمایی از 18 طرح تولید بار اول با ارزشی بالغ بر 210 میلیون دلار رونمایی و آغاز شد. این طرح‌ها با حضور محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت و حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور به نمایش گذاشته شدند. این پروژه‌ها که توسط شرکت‌های دانش‌بنیان اجرایی خواهند شد، گامی مؤثر در راستای افزایش ظرفیت برداشته شد.
حسین افشین در این مراسم با تبریک ولادت امام رضا (ع) به اهمیت این طرح‌ها اشاره کرد و گفت: امضای 16 قرارداد تولید بار اول و دو تفاهم‌نامه یک گام مهم است که از سال 98 با یک مصوبه کلید خورد و به عنوان یک برنامه رسمی از سال 1400 به قانون تبدیل شد.
وی با اشاره به ارزش 300 میلیون دلار قراردادهای مصوب از سال 98 تا 1403، افزود: این مقدار به همراه 18 قرارداد جدید امروز به 500 میلیون دلار می‌رسد که سهم وزارت نفت از آن 400 میلیون دلار است. این آمار نشان‌دهنده عملکرد برجسته وزارت نفت در استفاده از این ظرفیت قانونی است.
به گزارش آنا به نقل از مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، افشین همچنین به همکاری صنعت نفت و شرکت‌های دانش‌بنیان اشاره کرد و گفت: این قراردادها، به ویژه در زیست‌بوم فناوری، شبکه‌سازی بی‌نظیری را ایجاد خواهد کرد. از این به بعد، می‌توانیم زنجیره فناوری کشور را تقویت کنیم.
توسعه بومی‌سازی با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان
تورج امرایی، معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی و رئیس کارگروه تولید بار اول، نیز در این مراسم سخنرانی کرد و تأکید کرد که این قراردادها نمونه‌ای از اعتماد به توان داخلی و حمایت از نوآوری‌های دانش‌بنیان هستند. وی گفت: «این طرح‌ها نه تنها نمونه‌ای از همکاری موفق صنعت نفت و شرکت‌های دانش‌بنیان است بلکه می‌تواند الگویی برای دیگر صنایع کشور باشد.»
امرایی افزود: «براساس قانون جهش تولید دانش‌بنیان، دستگاه‌ها می‌توانند بدون برگزاری مناقصه، برای خرید محصولات دانش‌بنیانی که برای نخستین بار در کشور تولید می‌شود، با شرکت‌های دانش‌بنیان قرارداد ببندند. این امر کمک شایانی به بومی‌سازی فناوری‌ها و ایجاد اشتغال پایدار خواهد کرد.»
کاهش وابستگی به فناوری‌های خارجی
شاکری، معاون وزیر نفت و معاون مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت، نیز در سخنانی به اهمیت این طرح‌ها در کاهش وابستگی به فناوری‌های خارجی و تقویت جایگاه ایران در بازارهای جهانی اشاره کرد و گفت: «این طرح‌ها باعث ارتقای بهره‌وری در صنعت نفت خواهند شد و به کاهش وابستگی به فناوری‌های خارجی کمک می‌کنند. امیدواریم با همکاری بیشتر شرکت‌های دانش‌بنیان، به خودکفایی صنعتی بیشتری دست یابیم.»
توانمندی بالای شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی
18 طرح تولید بار اول که در این نمایشگاه رونمایی شد، به تایید کارگروه تولید بار اول معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری رسیده است. این طرح‌ها به درخواست شرکت‌های تابعه وزارت نفت از جمله شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب و شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، تعریف شده‌اند. این قراردادها با تایید کارگروه تولید بار اول و به‌صورت «ترک تشریفات» منعقد شده‌اند.
طبق بند الف ماده 10 قانون جهش تولید دانش‌بنیان، دستگاه‌های اجرایی می‌توانند برای خرید محصولات دانش‌بنیانی که مشابه داخلی ندارند و برای اولین بار تولید می‌شوند، بدون نیاز به برگزاری مناقصه، با شرکت‌های دانش‌بنیان قرارداد ببندند.
پیش‌بینی صرفه‌جویی ارزی و کاهش هزینه‌ها
ارزش کل این 18 طرح 210 میلیون دلار برآورد شده است و پیش‌بینی می‌شود که اجرای این پروژه‌ها در سال‌های آتی، منجر به صرفه‌جویی ارزی 2 میلیارد دلاری برای کشور شود. همچنین، هزینه تأمین این تجهیزات حداقل 30 درصد کمتر از نمونه‌های مشابه خارجی خواهد بود، که نشان‌دهنده توان بالای شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی در رقابت با بازارهای جهانی است.
آمار موفقیت کارگروه تولید بار اول
بر اساس آمار دبیرخانه کارگروه تولید بار اول، تاکنون 187 ابلاغیه به ارزش 515 میلیون دلار از سوی این کارگروه صادر شده است. از این تعداد، 155 طرح به ارزش 372 میلیون دلار به قرارداد قطعی بین دستگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان منجر شده و 58 طرح به ارزش 73 میلیون دلار توسط مجریان دانش‌بنیان تکمیل و تحویل کارفرمایان شده است.
وزارت نفت پیشرو در استفاده از توان داخلی
وزارت نفت با 122 طرح تولید بار اول به ارزش 394 میلیون دلار پیشرو در بهره‌برداری از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه تولید بار اول است. شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب نیز با 28 طرح تولید بار اول که همگی به قرارداد قطعی منجر شده‌اند، به‌عنوان شرکت پیشرو در این زمینه شناخته شده است.
