خداحافظ اسکایپ، فراموشت نمی‌کنم

اسکایپ، پلتفرم آبی‌رنگی که در اوایل دهه ۲۰۱۰ تماس‌های ویدیویی و روابط از راه دور را متحول کرد، پس از سال‌ها افول، سرانجام تعطیل می‌شود. مایکروسافت که در سال ۲۰۱۱ اسکایپ را به قیمت ۸.۵ میلیارد دلار خرید، این سرویس را در سایه گزینه‌های حرفه‌ای‌تر مانند FaceTime و Teams رها کرد.

 با اعلام ادغام داده‌های اسکایپ در نسخه رایگان Teams، بسیاری به یاد سال‌های اوج این پلتفرم، به‌ویژه ۲۰۱۱، افتاده‌اند؛ زمانی که شب‌های طولانی به گپ‌های ویدیویی با کیفیت پایین اما پراحساس سپری می‌شد.

صمیمیتی گذرا در جزیره اسکایپ

اسکایپ در آن سال‌ها برای کاربرانی مانند آدریان هورتون، نویسنده، پناهگاهی برای صمیمیت دیجیتال بود. او ساعت‌ها با دوستان دانشگاه‌رفته، آشنایان جدید یا حتی شریک عاطفی‌اش که در دوردست بود، گپ می‌زد. این پلتفرم، نه کاملاً مانند زندگی واقعی، اما چیزی بیش از پیام متنی، امکان حفظ ارتباط با افرادی خارج از دنیای کوچک کاربر را فراهم می‌کرد.

 از مکالمات طولانی درباره زندگی دانشجویی تا تلاش برای زنده نگه داشتن رابطه‌ای عاطفی، اسکایپ فضایی برای اشتیاق به پیوندهای عمیق‌تر بود. با این حال، تا اواسط دهه ۲۰۱۰، با ظهور اپلیکیشن‌های یکپارچه‌تر مانند Snapchat و FaceTime، و افزایش مشغله‌ها، اسکایپ از زندگی بسیاری محو شد.

بازتاب اسکایپ در «زندگی‌های گذشته»

فیلم «زندگی‌های گذشته» (۲۰۲۳) به کارگردانی سلین سونگ، حس و حال اسکایپ را به زیبایی بازسازی کرد. داستان نورا مون (گرتا لی) و هی‌سونگ (تئو یو) که در سال ۲۰۱۱ از طریق تماس‌های ویدیویی دوباره به هم متصل شدند، با موسیقی آشنای اسکایپ – آن صدای شاد و گاه آزاردهنده – حس نوستالژی را بیدار کرد. سونگ با نمایش ساعت‌ها مکالمه در تختخواب، عجله برای پاسخ به زنگ و مدیریت مشکلات فنی، اشتیاق و صمیمیت تماس‌های از راه دور را به تصویر کشید؛ احساسی که هورتون آن را هسته اصلی تجربه اسکایپ می‌داند: حسرت برای جهانی بزرگ‌تر، حفظ رابطه‌ای غیرقابل دسترس و امید به جایگزینی برای حضور واقعی.

نوستالژی یک دوران ساده‌تر

این اشتیاق با نوستالژی برای زمانی گره خورده که فناوری هنوز خام بود، روابط دیجیتال جدید و هیجان‌انگیز بودند و جوانی امکان‌های بی‌پایان را نوید می‌داد. چهره طرف مقابل، در نور آبی صفحه، «آن‌جا بود اما نه کاملاً».

اما حالا، ارتباط از راه دور به بخش عادی زندگی بدل شده است. با FaceTime، پیامک و بررسی همزمان استوری اینستاگرام یا موقعیت مکانی، کیفیت ویدیو بهبود یافته و ارتباط به پازلی از بهینه‌سازی زمان و صفحه‌نمایش تبدیل شده است.

اسکایپ، اثری دیجیتال بدون آرشیو

اسکایپ، برخلاف پیام‌ها، عکس‌ها یا پست‌های فیس‌بوک، هیچ آرشیوی از خود به جا نگذاشت. برای هورتون، ورود دوباره به اسکایپ پس از پنج سال، تنها پیام‌های اسپم و لینک‌های فیشینگ را نشان داد؛ اثری از گپ‌های پرشور گذشته نبود.

گاردین در گزارشی نوشت: اسکایپ مخزنی گذرا از زمان و احساسات بود: سرمایه‌گذاری عاطفی عظیم بدون امکان بازبینی. این پلتفرم زندگی واقعی نبود، اما در آن زمان کافی بود؛ با صدای شاد، تصاویر دانه‌دار و اشتیاق بی‌حد یک دوران. اسکایپ، آرام بخواب.