راه‌حل فناورانه برای ۱۶ درصد از جمعیت جهانی معلولین
تقاضا برای ربات‌های کمکی در سراسر جهان رو به افزایش است و شرکت‌ها و محققان در تلاشند تا با ارائه فناوری‌های پیشرفته، چالش‌های دسترسی‌پذیری را برطرف کنند. این ربات‌ها با قابلیت‌هایی مانند بازخورد حسی، حرکت خودکار و ارتباطات، به افراد امکان می‌دهند تا وظایف روزمره خود را مستقل‌تر انجام دهند.
احمد رضایی، متخصص رباتیک پزشکی از دانشگاه تهران، می‌گوید: «ربات‌های کمکی امروزی نه‌تنها کارایی را افزایش می‌دهند، بلکه با تقویت اعتمادبه‌نفس افراد، کیفیت زندگی آنها را بهبود می‌بخشند.» پروفسور روری کوپر (Rory Cooper)، مدیر مرکز فناوری توانبخشی دانشگاه پیتسبورگ آمریکا، نیز معتقد است: «فناوری رباتیک در حال بازتعریف استقلال است و به افراد این امکان را می‌دهد که کنترل بیشتری بر زندگی خود داشته باشند.» با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که بسیاری از این دستگاه‌ها هنوز برای کارهای پیچیده به نظارت انسانی وابسته‌اند.
زندگی روزمره با ربات‌ها
فعالیت‌های ساده‌ای مانند حمام کردن یا تمیز کردن برای افراد با چالش‌های دسترسی‌پذیری دشوار است، اما ربات‌ها این موانع را کم‌رنگ می‌کنند. برای مثال، بازوی رباتیک JACO از شرکت کینوا (Kinova)، که با جوی‌استیک یا کامپیوتر کنترل می‌شود، به افراد کمک می‌کند تا وظایف روزمره را به‌راحتی انجام دهند. همچنین، اگزواسکلتون Phoenix از شرکت SuitX با وزن ۲۷ پوند، برای بیماران با آسیب نخاعی طراحی شده و سرعت راه رفتن تا ۱.۱ مایل بر ساعت را فراهم می‌کند. در محیط‌های عمومی نیز، ویلچر هوشمند WHILL و چمدان‌های رباتیکی در فرودگاه‌ها، استقلال و راحتی بیشتری به ارمغان می‌آورند.
همراهی اجتماعی با ربات‌های هوشمند
نیاز به ارتباط انسانی برای سلامت روان ضروری است، اما معلولیت‌ها گاهی مانع تعاملات اجتماعی می‌شوند. ربات هوشمند Pepper، که قادر به تشخیص احساسات و گفت‌وگو است، این شکاف را پر می‌کند. این ربات اکنون در خانه‌های سالمندان برای جبران کمبود نیرو و بهبود مراقبت استفاده می‌شود. دکتر سارا محمدی، روان‌شناس بالینی، تأکید می‌کند: «مطالعات مؤسسه ملی سلامت روان نشان می‌دهد انزوای اجتماعی خطر افسردگی را افزایش می‌دهد. ربات‌هایی مثل Pepper با ایجاد تعامل، این تهدید را کاهش می‌دهند.» دکتر میکی یامازاکی (Miki Yamazaki)، محقق رباتیک اجتماعی از مؤسسه فناوری توکیو، می‌افزاید: «ربات‌های اجتماعی مانند Pepper نه‌تنها ابزارند، بلکه همراهانی هستند که احساس انزوا را کاهش می‌دهند.»
انقلاب رباتیک در مراقبت‌های بهداشتی
ربات‌ها در حوزه پزشکی نیز نقش‌آفرین‌اند. ربات دا وینچی (Da Vinci) از شرکت Intuitive Surgical با دقت بالا به جراحان در عمل‌های پیچیده کمک می‌کند. دکتر مهدی حسینی، جراح مغز و اعصاب، می‌گوید: «این فناوری دقت و کنترل جراحی را به سطحی جدید رسانده است.» پروفسور راسل تیلور (Russell Taylor)، pionier رباتیک پزشکی از دانشگاه جانز هاپکینز، اظهار می‌کند: «ربات‌هایی مثل دا وینچی، جراحی را ایمن‌تر و کم‌تهاجمی‌تر کرده‌اند.» همچنین، سیستم Lokomat در فیزیوتراپی با تقویت عضلات و بهبود تحرک، به توانبخشی بیماران کمک می‌کند. به گفته کارشناسان، این ابزارها کیفیت زندگی بیماران را به‌طور چشمگیری ارتقا می‌دهند.
آینده روشن رباتیک
پیشرفت‌هایی مانند هوش مصنوعی تجسم‌یافته (Embodied AI) و رابط‌های مغز-کامپیوتر (BCI) که توسط شرکت‌هایی مثل Neuralink توسعه می‌یابد، آینده ربات‌های کمکی را متحول خواهد کرد. پروفسور علی اکبری، محقق هوش مصنوعی از دانشگاه شریف، می‌گوید: «کنترل ربات‌ها با ذهن و استفاده از مواد نرم در ربات‌ها، تجربه‌ای طبیعی‌تر و راحت‌تر برای کاربران فراهم می‌کند.» پروفسور ژان-پیر مریله (Jean-Pierre Merlet)، متخصص رباتیک از مؤسسه INRIA فرانسه، نیز می‌افزاید: «ترکیب AI و رابط‌های مغزی، ربات‌ها را به ابزاری کاملاً شخصی‌سازی‌شده تبدیل خواهد کرد.» ربات‌های خانگی نیز در آینده نقش بزرگ‌تری در خانه‌های هوشمند خواهند داشت.
مصائب استفاده از ربات‌های پشتیبان
با وجود این نوآوری‌ها، هزینه‌های بالای تولید ربات‌ها مانع اصلی است. دکتر رضایی هشدار می‌دهد: «بدون تولید انبوه و حمایت‌های بیمه‌ای، این فناوری‌ها برای بسیاری غیرقابل دسترس باقی می‌مانند.» دکتر سیلوستر استریکر (Silvestro Micera)، متخصص رباتیک عصبی از EPFL سوئیس، نیز تأکید می‌کند: «کاهش هزینه‌ها و دسترسی عادلانه به این فناوری‌ها، بزرگ‌ترین چالش دهه آینده است.» کارشناسان معتقدند با کاهش هزینه‌ها در آینده، دسترسی به این ابزارها فراگیرتر خواهد شد.
چشم‌اندازی برای جهانی فراگیر
ربات‌ها امروز با پشتیبانی در کارهای روزمره و پزشکی، زندگی افراد با نیازهای دسترسی‌پذیری را دگرگون کرده‌اند. آینده این فناوری چه شگفتی‌هایی به همراه خواهد داشت؟ به گفته پروفسور اکبری، «ما در آستانه انقلابی هستیم که محدودیت‌ها را به فرصت تبدیل می‌کند.» پروفسور کوپر نیز می‌افزاید: «جهان در حال حرکت به سمت آینده‌ای است که در آن هیچ‌کس به دلیل معلولیت کنار گذاشته نمی‌شود.» زمان، پاسخ نهایی را روشن خواهد کرد.
انتهای پیام/
