افتخار آفرینی زنان فناور ایران در جهان/ مروری بر مشکلات زنان فناور ایران برای ایجاد کسب و کار

خبرگزاری آنا_گروه علم و فناوری؛ طی دهه‌های اخیر زنان خلاق و نوآور ایران با تولید محصولاتی فناورانه توانسته‌اند نقش مهمی در کشور ایفا کنند.

هرچند حضور زنان در عرصه فناوری و نوآوری در کشور روند افزایشی به همراه داشته است، اما همچنان سهم آنها نسبت به مردان در بخش‌های مختلف تحقیقاتی و علمی کمتر است؛ تنها ۱۲ درصد از کسب و کار‌های نوین و فناورانه به زنان ایرانی اختصاص دارد، در حالی که ۶۴ درصد از ورودی دانشگاه‌های کشور را زنان تشکیل می‌دهند.

همچنین از مجموع ۲۷ هزار و ۲۳۷ نفر، تنها ۵ هزار و ۱۵۴ نفر (۱۹ درصد) هیئت مدیره شرکت‌های دانش بنیان را تشکیل می‌دهند. در حالی که زنان و بانوان توانمند ایران توانسته‌اند در عرصه بین المللی طی چند دهه اخیر به خوبی بدرخشند و توانمندی‌های خودشان را به دنیا معرفی کنند. به عنوان مثال در تازه‌ترین رویداد بین المللی ۴ بانوی فناور ایرانی توانسته‌اند در مسابقه شرکت‌های نوآفرین زنان بریکس، جایزه کسب کنند؛ از میان ۱۰۰۰ پروژه از ۳۰ کشور جهان، ۲۶ پروژه برنده شدند که ۴ پروژه از آن مربوط به زنان کارافرین ایرانی بوده است.

در حالی که زنان و بانوان توانمند ایران توانسته‌اند در عرصه بین المللی طی چند دهه اخیر به خوبی بدرخشند و توانمندی‌های خودشان را به دنیا معرفی کنند. به عنوان مثال در تازه‌ترین رویداد بین المللی ۴ بانوی فناور ایرانی توانسته‌اند در مسابقه شرکت‌های نوآفرین زنان بریکس، جایزه کسب کنند؛ از میان ۱۰۰۰ پروژه از ۳۰ کشور جهان، ۲۶ پروژه برنده شدند که ۴ پروژه از آن مربوط به زنان کارافرین ایرانی بوده است

هم اکنون در زیست بوم نوآوری و فناوری ایران این زنان کارآفرین، خلاق، نوآور و فناور ایران با چالش‌ها و موانع بسیار زیادی از جمله ناکافی بودن سرمایه اولیه برای تولید انبوه محصولات، بروکراسی بسیار زیاد و مسیر دشوار برای اخذ مجوز‌های لازم برای تولید یا بکارگیری محصولات و فقدان راه‌های ارتباطی موثر برای دریافت حمایت‌های ملی مواجه‌اند. در این گزارش سعی داریم به برخی از مشکلات این زنان اشاره کنیم.

نقش تاثیرگذار زنان در رفع مشکلات جامعه

سیده فاطمه حسینی، یکی از برندگان جایزه بریکس ۲۰۲۴ و مدیرعامل یک شرکت دانش بنیان که در زمینه توانبخشی برای بیماران پارکینسون فعالیت می‌کند در این خصوص گفت: زنان نیمی از افراد تاثیرگذار جامعه را تشکیل می‌دهند. مسلما ورود زنان در عرصه علم و فناوری بسیار می‌تواند مفید و موثر باشد و کیفیت کار‌ها را افزایش دهد.

وی افزود: حضور زنان در این عرصه به رشد و شکوفایی خودشان نیز کمک می‌کند. در حال حاضر حضور موثر زنان در جامعه و تولید محصولات فناورانه و نوآورانه شان باعث شده کیفیت بسیاری از محصولات افزایش پیدا کند. امیدواریم حضور زنان در جامعه روندی رو به افزایش داشته باشد.

وی اظهارکرد: اکنون در بخش خصوصی و فضایی علمی کشور تفاوت ویژه‌ای میان زنان و مردان مشاهده نمی‌شود. جدا از اینکه اکنون شرکت‌های دانش بنیان چالش‌های مختلفی در زمینه ایجاد و راه اندازی کسب و کار‌ها دارند، بانوان ایران به جزء ابعاد شناختی و فرهنگی که در تصور برخی از افراد وجود دارد_که آزاردهنده است_ با چالش خاصی مواجه نیستند به همین دلیل توانسته‌اند  مدارج عالی و موفقیت‌های خوبی کسب کنند.

مشکلاتی بر سر راه زنان در مدیریت کلان جامعه

مرضیه ابراهیمی، یکی از برندگان جایزه بریکس ۲۰۲۴ و مدیرعامل یک شرکت دانش بنیان که در زمینه تاسیس بانک سلول‌های ایمنی برای درمان سرطان فعالیت دارند، در این خصوص گفت: خوشبختانه ورودی اکثر دانشگاه‌ها را خانم‌ها تشکیل می‌دهند، این افراد قاعدتا در آینده به حوزه فناوری روی می‌آورند از اینرو زنان می‌توانند نقش موثری در رفع مشکلات جامعه ایفا کنند به شرط اینکه موانع پیش رویشان را کنار بگذارند.

این عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان افزود: این موانع می‌تواند از داخل خانه آغاز شود و در ادامه مشکلاتی در جامعه پیش رویشان به وجود آورد. در بعد کلان‌تر ممکن است مدیریت کلان جامعه مشکلاتی برای خانم‌ها در حوزه توسعه فناوری به وجود آورد. از جمله این مشکلات می‌توان به اخذ مجوزها، برقراری ارتباط با مدیران ارشد و دخالت داشتن در اجرای برنامه‌های مربوط به بانوان اشاره کرد.

این موانع می‌تواند از داخل خانه آغاز شود و در ادامه مشکلاتی در جامعه پیش رویشان به وجود آورد. در بعد کلان‌تر ممکن است مدیریت کلان جامعه مشکلاتی برای خانم‌ها در حوزه توسعه فناوری به وجود آورد. از جمله این مشکلات می‌توان به اخذ مجوزها، برقراری ارتباط با مدیران ارشد و دخالت داشتن در اجرای برنامه‌های مربوط به بانوان اشاره کرد

وی تصریح کرد: در این بین ارگان‌ها و نهاد‌های دولتی مانند معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان می‌توانند برای رفع این مشکلات نقش موثری داشته باشند. من موفقیت کنونی‌ام را مدیون حمایت‌های اولیه معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری هستم؛ حمایت‌هایی که باید مستدام و مستمر صورت بگیرد.

ورود به بازار برای زنان فناور سخت‌تر است

فاطمه حامدی، دکترای صنایع غذایی و مدیرعامل یکی از شرکت‌های دانش بنیان که تولید کننده دم نوش‌های جوشان است نیز درباره مشکلات حضور زنان در عرصه علم و فناوری گفت: مهمترین شرط برای حضور زنان در این عرصه داشتن جسارت است. زمانی که زنان مانند مردان جسارت به خرج دهند، دیگر هیچ تفاوتی میان زنان و مردان به وجود نمی‌آید. شاید آقایان با یک بار رفتن به مرکزی توانسته‌اند محصول خودشان را معرفی کنند، اما من فناور بیش از ده بار این کار را انجام داده‌ام.

وی افزود: قطعا مشکلات زنان در مسیر علم و فناوری برای اخذ مجوز‌ها و ورود به بازار فناوری به علت ظرافت‌های روحی شان سخت‌تر از مردان است از اینرو باید تسهیلات ویژه تری برای بانوان فناور اختصاص پیدا کند.

باید تسهیلات ویژه‌ای به زنان فناور اختصاص پیدا کند

اعظم کرمی، یکی از برندگان جایزه بریکس ۲۰۲۴ و مدیرعامل یکی از شرکت‌های دانش بنیان فعال در زمینه هوش مصنوعی، ساخت پهپاد‌های بومی و پردازش تصویر در این خصوص گفت: زنان می‌توانند نقش موثری در جامعه به خصوص در حوزه هوش مصنوعی و ساخت پهپاد‌ها داشته باشند. هرچند این نوع فعالیت‌ها در خارج از کشور مورد توجه می‌گیرد، اما متاسفانه تعداد زنان فعال در ایران بسیار کم است. گویا در کشورمان غریبه هستیم.

این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان افزود: نهاد‌ها و ارگان‌هایی مانند معاونت علمی، فناوری، اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری حداقل می‌توانند در زمینه هوش مصنوعی برای بانوان این حوزه تسهیلات ویژه‌ای قائل شوند. به عنوان مثال قصد داشتیم در یکی از نمایشگاه‌های فناوری دبی حضور پیدا کنیم، اما سهمیه‌ای به ما تعلق نگرفت، زیرا باید میزان فروش محصولات شرکت‌مان بیشتر می‌شد. قطعا اگر تسهیلاتی در این زمینه فراهم شود، می‌توانیم حضور پر رنگ‌تر و چشمگیرتری در عرصه بین المللی داشته باشیم.

سخن پایانی

مقوله نقش آفرینی زنان در زیست بوم دانش فناوری و همچنین به رسمیت شناختن توانمندی‌های این افراد از جمله موضوعاتی است که باید مورد توجه و حمایت بیشتر دستگاه‌های متولی این امر به خصوص معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ایران قرار گیرد تا زنان فناور ایران که عمدتا فارغ التحصیلان دانشگاهی هستند نیز بتوانند با تسهیلات ویژه‌ای که دولت برای آنها در نظر گرفته است پاسخ بیشتری به رفع برخی از نیاز‌های جامعه بدهند و ضمن اشتغال زایی برای جوانان با تولید محصولات فناورانه از خروج ارز پیشگیری کنند و با ارز آوری بیشتر نقش موثری در رشد اقتصاد دانش بنیان کشور داشته باشند.