ضرورت جذب نخبگان در زیرمجوعه‌های کوچک‌تر دولت

آرش امینی، عضو هیئت علمی دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف به دلایل کاهش تولید مقاله‌های علمی اشاره کرد و در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری آنا گفت: در حال حاضر دلایل متنوعی مانند بودجه اندک پژوهشی، حقوق پایین اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و از سوی دیگر مشکلات سیاسی که موج مهاجرت برای دانشجویان ایجاد کرده‌اند باعث شده تا میزان تولید مقاله‌های علمی نسبت به سال‌های گذشته کاهش پیدا کند. هرچند سیاست گذاری‌ها پیرامون این مسئله رو به بهبود است، اما وضعیت اقتصادی در حال نزول است و شرایط خوبی فراهم نیست.

این پژوهشگر افزود: وظیفه یک استاد دانشگاه تنها نشستن در کنج عزلت و انجام کار پژوهشی و نوشتن مقاله نیست. او برای ادامه تحقیقاتش باید با جامعه علمی دنیا در ارتباط باشد. او باید سالانه حداقل در یک یا دو کنفرانس بین المللی شرکت کند. از سوی دیگر بودجه‌هایی که به دانشگاه‌ها برای انجام کار‌های پژوهشی اختصاص پیدا می‌کند بسیار ناچیز است. 

وی اظهارکرد: درآمد‌های اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها نیز پایین است از اینرو پژوهشگران نه با بودجه‌های دانشگاه و نه با حقوق خودشان می‌توانند در رویداد‌های علمی و کنفرانس‌های بین المللی شرکت کنند. هنگامی که بازبینی جدیدی برای موضوع‌های علمی پیش می‌آید، پژوهشگران با تاخیر متوجه آن موضوع می‌شوند. 

وی تصریح کرد: محققان ما دیگر در کنفرانس‌ها حضور ندارند و در تعامل با دیگران نیستند. آنها به سمت انزوا کشیده شده‌اند. همچنین دانشگاه‌ها مشکل شدید بودجه دارند و استادان دانشگاه‌ها را به سمت ارتباط با صنعت تحریک و مجبور می‌کنند. انجام این پروژه‌ها زمان بر است و منجر به مقاله نمی‌شود. وقت استادان دانشگاه پیش از این قسمتی برای تدریس و بخشی نیز به تحقیقات اتخصاص پیدا می‌کرد، اما اکنون باید بخشی را نیز به ارتباط با صنعت اختصاص دهند.

امینی یادآورشد: ارتباط با صنعت چیز بدی نیست، اما لزوما برای همه خوب نیست و همه اساتید هم به یک اندازه قابلیت ارتباط با صنعت را ندارند؛ یک استاد خیلی راحت می‌تواند این ارتباط را برقرار کند، استاد دیگر باید با تلاش زیاد این کار را انجام دهد. همه این اقدامات نیز منجر به مقاله نمی‌شود. اکنون این مسئله باعث شده پژوهشگران و استادان زمان کمتری به انتشار مقالات اختصاص دهند از اینرو ضمن افت تعداد مقاله ها، کیفیت آنها نیز کاهش پیدا کرده است.

وی به راهکار‌های این مسئله پرداخت و گفت: پیش از این دانشمندان بزرگ، دارندگان جوایز نوبل به ایران سفر می‌کردند، اما اکنون دانشمندان رده متوسط دنیا و پژوهشگران بین المللی عادی هم به علت شرایط خاص سیاسی به ایران نمی‌آیند. در حال حاضر وزارت عتف، بنیاد ملی نخبگان و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری هریک به نحوی قصد دارند این تعاملات را بهبود ببخشند، اما این موضوع مانند یک زنجیره به دیگر ارگان‌ها ارتباط دارد. 

امینی تاکید کرد: یک ارگانی به تنهایی نمی‌تواند کاری از پیش ببرد. به عنوان مثال دانشگاه شریف هرچقدر هم تلاش کند نمی‌تواند با ارائه دو نوع تسهیلات راه به جایی ببرد. در بنیاد ملی نخبگان هم این داستان وجود دارد. اگر وزارت عتف، بنیاد ملی نخبگان و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری هر کاری انجام می‌دهند با سایر ارگان‌ها هماهنگ نباشند، تاثیر چندانی در آن روند نخواهند گذاشت.

عضو هیئت علمی دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف اظهارکرد: معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری باید همکاری بیشتری با بنیاد ملی نخبگان داشته باشد تا طرح‌ها و فعالیت‌های این ارگان اثربخشی بیشتری داشته باشد.

وی یادآورشد: اکنون طرحی که بنیاد ملی نخبگان برای جذب نخبگان دارد، اصلا مناسب نیست. ضرورت دارد یک سری از ارگان‌های دولتی که قصد جذب نیرو‌های نخبه را دارند، به جای اینکه بدنه اصلی کار‌های اجرایی این ارگان‌ها نیروی نخبه جذب کند_که معمولا علاقمند به جذب نیروی نخبه نیستند و نخبگان نیز درست جذب نمی‌شوند_زیرمجموعه‌های کوچکتری تاسیس کنند.

وی گفت: آنها باید در این زیرمجموعه‌ها نخبگان را جذب کنند بدین گونه جذب نخبه‌ها موثرتر است. هم حضور نخبگان در کنار یکدیگر، تاثیر خوبی به روی فرایند‌های کاری می‌گذارد. هم دست این افراد بازتر است تا کاری که قصد انجام آن را دارند انجام دهند. 

به گفته وی، بدنه اصلی آن شرکت دولتی یا ساختار نهاد دولتی تغییر ناپذیر است بنابراین زمانی که یک نفر به زور وارد آن نهاد می‌شود، اوضاع نامناسب به وجود می‌آید، اما زمانی که یک مجموعه بیرونی خارج از نهاد وجود داشته باشد، بسیاری از کار‌ها راحت‌تر پیش می‌رود.