۲۸ مهر در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۲۸ مهر برابر ۱۹ اکتبر را ورق می‌زنیم.  

*** 

کاشف عنصر ۸۷ 

۱۹ اکتبر ۱۹۰۹ میلادی برابر با ۲۸ مهر ۱۲۸۸ خورشیدی، مارگریت کاترین پری شیمی‌دان فرانسوی کاشف  فرانسیوم، عنصر ۸۷ به‌دنیا آمد. پری فرانسیوم را ۷ ژانویه ۱۹۳۹ به‌عنوان آخرین عنصر طبیعی کشف‌شده شناسایی کرد مارگریت پری در اکتبر ۱۹۲۹ به‌عنوان دستیار ماری کوری به موسسه رادیوم پاریس پیوست. پری سال‌ها روی اکتینیم کار کرد که پیش‌بینی می‌شد عنصر جدید را با واپاشی آلفا تولید کند. سرانجام، او توانست در ۷ ژانویه ۱۹۳۹ اولین مطلب را درباره فرانسیم در دفترچه یادداشت آزمایشگاهی خود بنویسد و نیمه‌عمر آن را حدود ۲۰ دقیقه تعیین کند. مندلیف در جدول تناوبی خود کشف این عنصر را پیش‌بینی کرده و به‌طور موقت آن را اِکا- سزیُم نامیده بود. پری به آن عنصر نام «فرانسیم» داد. او ابتدا از نماد Fa استفاده کرد، اما آن را به Fr تغییر داد. از سال ۱۹۴۹، او رئیس یک گروه جدید شیمی هسته‌ای در دانشگاه استراسبورگ بود. سال ۱۹۶۲، او اولین زن عضو آکادمی علوم فرانسه شد اما به‌دلیل ابتلا به سرطان ناشی از تشعشعات به ناچار خودش را بازنشسته کرد. 

پدر فیزیک هسته‌ای 

۱۹ اکتبر ۱۹۳۷ میلادی برابر با ۲۸ مهر ۱۳۱۶ خورشیدی، سر ارنست رادرفورد، فیزیکدان نیوزیلندی‌انگلیسی بود که زمینه را برای توسعه فیزیک هسته‌ای فراهم کرد، درگذشت. او بین سال‌های ۱۸۹۵ تا ۱۸۹۸ زیر نظر سر جی.جی تامسون، صاحب‌نظر در الکترومغناطیس در دانشگاه کمبریج کار می کرد. سپس با شیمی‌دان انگلیسی فردریک سودی در مطالعه رادیواکتیویته همکاری کرد. او روی کاغذی که نام‌ ذرات آلفا را نوشته بود تاریخ ۱ سپتامبر ۱۸۹۸ را نوشت و یک‌سال بعد ذرات بتا را شناسایی کرد. پل ویلارد تابش گاما را در سال ۱۹۰۰ کشف کرد.  سال ۱۹۰۵ او همراه با سودی اعلام کرد که واپاشی رادیواکتیو شامل یک سری تحولات است. در سال ۱۹۰۷ با هانس گایگر و ارنست مارسدن آزمایش پراکندگی ذرات آلفا را ابداع کرد که در سال ۱۹۱۱ به کشف هسته اتم منجر شد. سال ۱۹۱۹ او به تقسیم مصنوعی اتم‌های سبک دست یافت. رادرفورد در سال ۱۹۰۸ برای تحقیق درباره تجزیه عناصر و شیمی مواد رادیواکتیو جایزه نوبل شیمی را دریافت کرد. رادرفورد را با لقب پدر فیزیک هسته‌ای می‌‌شناسند. عنصر رادرفوردیم در بزرگداشت او نام‌گذاری شده است. 

کاشف نظام تعیین جنسیت کروموزومی 

۱۹ اکتبر ۱۸۵۶ میلادی برابر با ۲۸ مهر ۱۲۳۵ خورشیدی، ادموند بیچ ویلسون، زیست‌شناس آمریکایی که به دلیل تحقیقاتش در جنین‌شناسی و سیتولوژی شناخته می‌شود به‌دنیا آمد. اولین مطالعات تجربی او، در جنین‌شناسی، او را به تحقیقات در سطح سلولی سوق داد. کار اصلی او روی عملکرد سلول در وراثت بود و این‌گونه توانست در سال ۱۹۰۵ اساس کروموزومی تعیین جنسیت در جنین را نشان دهد. ویلسون نتیجه گرفت که زنان دارای کروموزوم XX و مردان دارای کروموزوم XY هستند. به دنبال فرآیند میوز، همه تخمک‌ها با کروموزوم X باقی می‌مانند، اما اسپرم می‌تواند دارای X یا Y باشد. اگر یک اسپرم کروموزوم X تخمک را بارور کند، نتیجه ماده خواهد بود. اگر یک اسپرم کروموزوم Y بارور شود و تخمک بگذارد، نتیجه نر خواهد بود. او اولین دانشمندی بود که عکس‌هایی را منتشر کرد که نحوه تقسیم سلول را نشان می‌داد. 

اوگوست لومیر 

۱۹ اکتبر ۱۸۶۲ میلادی برابر با ۲۸ مهر ۱۲۴۱ اوگوست لومیر، مخترع فرانسوی به‌دنیا آمد. او و برادرش لوئی لومیر، مخترع و پبشگام ساخت تهجیزات دوربین فیلمبرداری و آپارات سینما بود. آن دو یک دوربین و پروژکتور متحرک اولیه به نام سینماتوگراف را ابداع کردند که سینما از این نام این دستگاه گرفته شده است. آن دو در ۲۸ دسامبر ۱۸۹۵ میلادی در گراند کافه واقع در بولوار کاپوسی شهر پاریس دستگاه شگفت‌انگیز سینماتوگراف را که «مل دستگاه نمایش فیلم و دوربین فیلمبرداری می‌شد با پخش ۱۰ فیلم کوتاه بین ۴۱ تا ۴۸ ثانیه‌ای رونمایی کردند. کارگران درحال خروج از کارخانه لومیر، ورود لوکوموتیو بخار به ایستگاه لسیوته و عصرانه کودک ازجمله این فیلم‌ها بودند. با پخش این فیلم‌ها سینما رسما آغاز به کار کرد و این‌گونه، اوگوست و لویی، به‌عنوان مخترعان سینما از نظر تولید تصویر متحرک و پایه‌گذار نخستین نمایش همگانی در سالن نمایش سینما به شکل امروزی، سینما را به جهان شناساندند.