درمان آسیب ضایعه نخاعی با کمک سلول‌های بنیادی

سمیه ترابی، پژوهشگر و مجری این طرح در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری آنا گفت: در این طرح روی مسئله تاثیر ترکیبی سلول‌های بنیادی سیستم عصبی و دارویی ایبروتینیب (داروی هدفمند درمان سرطان) در بازسازی بافت عصبی و بازیابی عملکرد حرکتی در مدل موشی آسیب ضایعه نخاعی پرداخته‌ایم.

این دکترای آناتومی افزود: سلول‌های بنیادی قابلیت شگفت انگیزی در درمان بیماری‌ها و ترمیم بافت‌های آسیب دیده دارند. امروزه از سلول‌های بنیادی جنینی و بالغ برای درمان بسیاری از بیماری‌ها در مرحله تحقیقاتی و کارآزمایی‌های بالینی استفاده می‌شود.

وی بیان کرد: در حال حاضر دانشمندان دنیا مطالعاتی پیرامون سلول‌های بنیادی به روی بیماری‌هایی عصبی مانند سکته‌های مغزی انجام داده اند و به نتایج خوبی نیز دست پیدا کرده اند. در این طرح ما نیز برای نخستین بار از قابلیت این سلول‌ها برای ترمیم و بازسازی بافت نخاعی به همراه داروی ایبروتینیب استفاده کرده‌ایم.

وی به جزئیات این طرح پرداخت و اظهارکرد: در این پژوهش از سلول‌های بنیادی جنین موش چهارده روزه استفاده کردیم؛ یک منطقه از مغز موش‌های چهار ده روزه غنی از سلول‌های بنیادی است و به راحتی این سلول‌ها برداشت و استخراج می‌شوند. 

وی خاطرنشان کرد: پس از اینکه سلول‌های بنیادی را از این جنین‌ها استخراج کردیم، این سلول‌ها را کشت دادیم. برای انجام این کار، کشت اولیه انجام دادیم. در نهایت پس از گذشت ۶ الی ۷ روز سلول‌ها تکثیر پیدا کردند و پس از گذشت یک ماه این سلول‌ها را به مدل‌های ضایعه نخاعی پیوند زدیم.

وی بیان کرد: از این سلول‌ها برای موش‌های بالغی که در آنها ضایعه نخاعی ایجاد کرده بودیم استفاده کردیم؛ این سلول‌ها را در منطقه‌ای که ضایعه ایجاد شده بود تزریق کردیم. سپس به مدت یک ماه حیوانات را مانیتور و رصد کردیم. عملکرد حسی و حرکتی و تعادلی شان را مورد آزمایش قرار دادیم. در پایان ماه نیز ترمیم بافت آنها را بررسی کردیم.

وی یادآورشد: در این طرح حجم ضایعه‌ها و رفتار سلول‌های پیوندی را در گروه‌های مختلف اندازه گیری کردیم، زیرا در کنار پیوند سلولی از یک داروی ضد التهاب سیستم ایمنی نیز استفاده کرده بودیم. این مساله را نیز مورد بررسی قراردادیم تا رفتار سلول‌های پیوندی در بافت هدف_ که دارو دریافت کرده یا نکرده بودند_ را مشاهده کنیم. در نهایت نتیجه قابل قبولی از بقا و سرنوشت سلول‌ها بدست آوردیم.

وی به مشکلات اجرای این طرح اشاره کرد و گفت: در حال حاضر چالش‌های زیادی برای انجام سلول‌های بنیادی در کشور وجود دارد. یکی از مهمترین آنها گران بودن مواد مصرفی و تامین آنتی بادی‌های مورد استفاده است. همچنین بودجه بسیار اندکی در اختیار پژوهشگران حوزه سلول‌های بنیادی قرار می‌گیرد. اگر چنانچه بودجه مناسبی در اختیار پژوهشگران این حوزه قرار گیرد و دسترسی بهتری به مواد مصرفی و آنتی بادی‌ها پیدا کنند، بیشتر می‌توانند روی کار تا حواشی آن تمرکز یابند.