ولایت فقیه؛ چارچوب تحقق حکومت اسلامی

به گزارش خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، یار دیرینه امام راحل در نشست «صدکتاب ماندگار قرن» تصریح کرد: طرح مسئله ولایت فقیه و حکومت اسلامی آرزویی بود که بعد از ماجراهای تلخ زندگی امام علی و امام حسن مجتبی به تعطیلی کشیده شد تا اینکه قرن ها بعد توسط امام راحل مجدد مطرح شد.

حجت الاسلام والمسلمین محمد حسن رحیمیان در خصوص فضای شکل گیری و طرح دوباره این ایده متذکر شد: این دیدگاه که امام از اول به دنبال تشکیل حکومت اسلامی نبود و بعدها تدریجا به آن رسید درست نبود و امام بارها این مسئله را مطرح کرده بودند و پیشینه ممتدی در اندیشه امام داشت.

وی افزود: موضوع مهم دیگر این بود که سخنرانی امام در مورد کاپیتولاسیون منجر شد که چند روز بعد امام دستگیر و به ترکیه تبعید شد و در ادامه به عراق رفت. بحث ولایت فقیه نیز در نجف اشرف مطرح شد. و طرح این بحث در نجف کل جهان اسلام را تحت الشعاع قرار داد.

به گفته حجت الاسلام والمسلمین رحیمیان هر توطئه ای که دشمن بر علیه امام به کار بست به نفع امام خاتمه یافت. از جمله موضوع انتقال به عراق که موجب شد جامعه روحانیت از علم و دانش وی تحت تاثیر قرار گیرد.

وی با بیان اینکه علمای بزرگ بر اعلمیت امام گواهی کردند و حتی به ایشان عدول کردند، ادامه داد: بخش عظیمی از فضلای نجف به اعلمیت امام گواهی کردند و آنچه دشمن برای امام نقشه کشیده بود نتیجه معکوس داد و در چنین شرایطی امام موضوع ولایت فقیه را مطرح کردند و انفجاری در فضای نجف به وجود آمد.

این عالم دینی یادآور شد: دشمنانی هم بودند که اشکالات واهی طرح می کردند از جمله یکی این بود که هر شب امام به زیارت امام علی می رود و مراجع دیگر نمی توانند که در واقع بهترین فضیلت را بدترین عنوان می کردند و حتی تردد پیاده امام را اشکال می گرفتند.

وی با بیان اینکه امام به برنامه ریزی دقیق و حرکت حساب شده همراه با کادرسازی معتقد بود افزود: امام معتقد بود باید فضای مناسب فراهم شود تا بتوان موضوع ولایت فقیه را مطرح کرد.

وی اضافه کرد: عقاید امام بعدها در قالب کتاب ولایت فقیه گردآوری و چاپ شد. عنوان کتاب یعنی نامه ای از امام موسوی کاشف الغطا نیز پوششی بود که اگر معاندان و دشمنان کتاب را ببینند پی به موضوعیت نبرند.

به گفته حجت الاسلام والمسلمین رحیمیان بعدها جریانات متعددی خواستند خود را به امام نزدیک کنند اما در هیچ موردی امام جواب مثبت به جریانات غیر اسلامی و انحرافی نداد و همکاری آن ها را نپذیرفت.

وی تاکید کرد: اصل مسئله ولایت فقیه باید در جامعه مطرح می شد تا در آینده محقق شود. همین زمینه سازی ها موجب شد که در رفراندم ۱۳۵۸ بیش از ۹۰ درصد مردم رای مثبت دادند.

وی تاکید کرد: با نگاه اجمالی به احکام دین ثابت می شود که جز با نظام حکومت اسلامی تحقق احکام اسلامی وجود ندارد.ولی فقیه نایب امام زمان است که در سلسله عقاید و اعتقادات به دنبال تحقق جامعه اسلامی است.عموم علمای ما نیز به این مقوله اعتقاد داشتند اما اینکه امکان پذیر هست یا نه، امام اثبات کردند که امکان پذیر است. و با پیروزی انقلاب پله نخست طی شده است و باید این مسیر تداوم یابد.

ولایت فقیه از فرع فقهی تا چارچوب کلی

استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نیز کتاب ولایت فقیه را یک سرفصل دانست و گفت: گاهی کتابی آنقدر امتداد پیدا می کند که جریان رقیب را حذف می کند و به جریان قالب تبدیل می کند.

حجت‌الاسلام والمسلمین سید سجاد ایزدهی تاکید کرد: امام در ۱۳ فصلی که بحث ولایت فقیه را مطرح کردند به حدی قوی و محکم ابن مهم را بیان کرده اند که نمی شود به آن هیچ خرده ای گرفت.

وی افزود: پیش از امام موضوع ولایت فقیه توسط برخی علمای قرن چهارم تا چهاردهم مطرح کرده اند. از قرن پنجم تا دهم دوران تقیه حداکثری است که علما نمی توانند مقوله ولایت فقیه را به دلیل تبعات آن مطرح کنند.

به گفته حجت‌الاسلام والمسلمین ایزدهی نوع نگاه امام به ولایت فقیه کاملا متفاوت با موارد قبلی است که هم نقشه راه مبارزه و هم تحقق حکومت اسلامی است.

وی متذکر شد: امام ایده ای دارند که اگر شاه و طاغوت و مشروطه سلطنتی نباشد چه جایگزین مناسبی دارد. این مهم پیش از این مورد توجه نبوده است. امام با مسئله روز جامعه به ولایت فقیه توجه داشته است.

استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: هر چند ولایت فقیه پیش از این مطرح بوده اما هیچ گاه به عنوان اقامه حکومت نداشتیم.

این استاد و کارشناس دینی تصریح کرد:بدون حکومت دینی بسیاری از احکام به صورت کامل پیاده نمی شود. تمام مسلمانان یقین داشتن که خلیفه در امور دینی و اجتماعی بعد از پیامبر مسئول است اما مسئله این بود که چه کسی خلیفه باشد.

وی افزود: امام ولایت فقیه را از فرع فقهی به یک چارچوب کلی برای کل فقه آورده است.فقیه کسی است که عامدانه خطا نمی کند و علم کافی دارد.