ضعف خودروسازی در تولید خودروهای برقی با وجود محصولات باکیفیت دانش‌بنیان

مهدی قطعی استادتمام گروه علوم کامپیوتر دانشگاه صنعتی امیرکبیر در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا اظهار کرد: ایران از برخی سیستم‌های روز دنیا در صنعت خودروسازی عقب مانده است. خودرو‌های برقی یکی از مهمترین آنهاست. اکنون قاره اروپا تولید کننده و مصرف کننده این نوع خودروهاست. در آسیا نیز کشور چین به شدت در تلاش است خودرو‌های برقی تولید و مصرف کند.

وی افزود: امروزه یکی از دغدغه‌های اصلی طرفداران محیط زیست و هوای پاک، به‌کارگیری از خودرو‌های برقی است. جامعه ما نیز این دغدغه را دارد. پیش از این فقط در فصل پاییز و زمستان گرفتار آلودگی هوا بودیم؛ اما اکنون در فصل‌های بهار و تابستان نیز با مشکل آلودگی هوا مواجه هستیم. خودرو‌های الکتریکی و موتورسیکلت‌های برقی می‌توانند در این زمینه کمک کننده باشد و مشکل آلودگی کلانشهر‌های کشور را برطرف کنند.

قطعی گفت: یکی از اولویت‌های صنعت خودروسازی ایران باید ورود و برنامه ریزی به بحث استفاده و گسترش از خودرو‌های برقی و تعبیه مکان‌های شارژ این خودرو‌ها باشد. این صنعت می‌تواند در فاز نخست در حوزه درون شهری متمرکز باشد، سپس به تدریج به حوزه برون شهری نیز ورود پیدا کند.

وی خاطرنشان کرد: در وهله نخست این برنامه باید در خودرو‌های عمومی و شخصی گنجانده شود. مانند این بحث در اتوبوس‌های درون شهری و برون شهری نیز مطرح است. یکی از دغدغه‌های مسئولان، پژوهشگران و مردم در دهه ۸۰ استفاده از اتوبوس‌های برقی بود. زمانی که خط یک BRT شهر تهران راه اندازی شد، اتوبوس‌های مسیر تهرانپارس تا میدان امام حسین (ع) برقی بودند.

رئیس مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه صنعتی امیرکبیر افزود: برنامه ریزی شده بود مسیر اتوبوس‌های برقی تا میدان آزادی گسترش پیدا کند. ما باید ارزیابی کنیم با وجود اینکه بخش تحقیق و توسعه آن توسط دانشگاهیان و شرکت‌های دانش بنیان کاملا آماده است، اما چرا از آن زمان تاکنون به نتیجه‌ای نرسیده ایم؟

وی ادامه داد: استفاده از خودور‌های متصل (خودرو‌هایی که با استفاده از سیگنال‌هایی که از طریق شبکه‌های بی سیم ارسال می‌شود، می‌توانند هم به خیابان و معبر و هم به مرکز کنترل اطلاع رسانی کنند) از جمله تکنولوژی‌هایی است که امروزه در تمام دنیا به منظور جلوگیری از ایجاد تصادف‌های سلسله‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این مسئول با بیان اینکه خودرویی که می‌تواند پیام رسانی کند برای امنیت عابر پیاده مفید است، گفت: این خودرو می‌تواند حتی اطلاعات بسیار مفیدی نیز در اختیار مدیریت ترافیک قرار دهد.

وی تاکید کرد: اکنون دهکده‌های مختلفی در تمام دنیا برای تحقیق و توسعه خودرو‌های متصل تاسیس شده اند. از دهه نود نیز در ایران اقداماتی پیرامون خودرو‌های متصل آغاز شده است. ابتدا تعداد نسبتا مناسب اولیه‌ای از این خودرو‌ها در مسیر تهران و قزوین و پس از آن تا مقصد رشت ایجاد شد، اما گسترش و استفاده از این تکنولوژی در دیگر مسیر‌ها مستلزم پشتیبانی خودروسازان است.

قطعی ادامه داد: جمع آوری اطلاعات در بستر سیم کارت نیز در حال انجام است، اما باید استفاده از این خودرو‌ها دراولویت قرار بگیرد و به شدت پیگیری شود؛ زیرا در این زمینه بسیار از دنیا عقب‌تر هستیم.

کاهش تصادفات جاده‌ها با پردازش تصاویر

قطعی گفت: ایمنی خودرو از دیگر مسائلی است که اکنون در صنعت خودروسازی با آن مشکل داریم. اکنون تمام مسوولیت برعهده راننده است. امکان رخ دادن خطا از سوی راننده بسیار زیاد است. راننده امکان دارد خواب آلوده باشد یا از مواد افیونی استفاده کند. ما باید کاری کنیم که میزان و شدت تصادف‌ها کاهش پیدا کند.

وی اضافه کرد: امروزه با گسترش شبکه‌های حسگری در درون خودرو به راحتی می‌توانیم از ایجاد اکثر تصادف‌های جلو به عقب و پهلو به پهلو جلوگیری کنیم. اکنون در این دو زمینه کار‌های بسیار ارزنده‌ای در حوزه پردازش تصویر توسط پژوهشگران ایرانی و شرکت‌های دانش بنیان صورت گرفته است.

رئیس مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه صنعتی امیر کبیر افزود: در این حوزه  پژوهشگران می‌توانند بر اساس دوربین‌هایی که در جلو یا عقب خودرو نصب می‌شود، فضا‌های نسبتا دور را رصد و پردازش کنند. حتی آنها می‌توانند خطرات احتمالی را کشف کنند و هشدار‌های لازم را به راننده بدهند و به صورت اکتیو و فعال در مواقعی که لازم است، کنترل خودرو را در دست بگیرند. سیستم‌های ترمز را نیز فعال کنند.

به گفته استادتمام گروه علوم کامپیوتر دانشگاه صنعتی امیرکبیر، متاسفانه در زمینه ایمنی خودرو اقدامات مناسبی در کشور انجام نداده ایم. سیستم‌هایی که اکنون به منظور ایمنی خودرو در ایران استفاده می‌شوند، «پسیو» یا غیر فعال هستند. مانند ایربک که تنها کارش این است زمان بروز تصادف شدت آسیب را کاهش دهد. هرچند این سیستم نیز لازم است؛ اما نمی‌تواند در شناسایی و جلوگیری از تصادف‌ها کارایی داشته باشد. وجود سیستم‌های اکتیو از پسیو بسیار مهمتر است.

این مسئول خاطرنشان کرد: در زمینه به‌کارگیری از سیستم‌های پایدار نیز به ویژه در خودرو‌های سنگین از دنیا عقب مانده ایم. سیستم‌های پایدار عملا با استفاده از روش‌های مختلف مبتنی بر مکانیک خودرو و همچنین بر اساس سیالات و سنسور‌ها می‌توانند به سنجش میزان پایداری خودرو کمک کنند.

وی با تاکید بر اینکه صرفا اینگونه نیست که اگر خودرویی از پلتفرم سنگین‌تر استفاده کند، پایدارتر است؛ بلکه خودرو‌های حمل بار، سوخت و سواری نیز باید مجهز به سیستم‌های پایداری سنجی باشند تا بتوانند در وضعیت‌های مختلف خودرو را رصد کنند، گفت: این می تواند از ایجاد تصادف‌هایی که منجر به چپ کردن خودرو می‌شود، جلوگیری کند.

کندی سرعت انتقال تکنولوژی‌های پیشرفته در ایران

قطعی گفت: در حوزه خودروسازی نباید به وضع موجود رضایت داشته باشیم؛ بلکه باید برنامه‌های بلندمدت ده‌ساله و عملیاتی در این حوزه پیاده کنیم. گاهی اوقات ما تنها ادای برنامه نویسان را در می‌آوریم و یک برنامه استراتژی بلند مدت تعریف می‌کنیم، اما به دلیل اینکه هیچ وقت به دنبال ارزیابی و مقایسه وضع خودمان با وضع برنامه ریزی شده نرفته ایم، همیشه نمره خودمان را بیست می‌دهیم.

وی گفت: تا زمانی که ما خودمان را کامل می‌دانیم و از وضع موجود (چه از سمت خودروساز و چه از سمت بهره برداران و مردم) رضایت داشته باشیم، سرعت انتقال این تکنولوژی‌های پیشرفته در کشور بسیار کند خواهد بود.

این استاد دانشگاه افزود: کشور‌های اروپایی بیشترین میزان صادرات خودرو در دنیا را به خود اختصاص داده اند. در این کشور‌ها توقع عمومی بهبود وضع موجود است. این امر باعث شده تا شرکت‌های بزرگ اروپایی اشتیاق و علاقه زیادی به بهبود وضع خودشان داشته باشند.

وی تاکید کرد: ما اکنون در بکارگیری از این چهار سیستم روز دنیا در بحث خودروسازی نسبت به کشور‌های دیگر عقب هستیم. ما در صنعت خودروسازی برای بکارگیری این سیستم‌ها نیاز به فشار بالادستی مجموعه‌هایی مانند وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان استاندارد و پلیس راهنمایی و رانندگی و پایین دستی (تحقیق و توسعه) داریم.

تولید محصولات با کیفیت و ارزان توسط دانش بنیان ها

قطعی با اشاره به تلاش دانش بنیانها در این زمینه تاکید کرد:  بخش تحقیق و توسعه مربوط به دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش بنیان است. اکنون زیر سیستم‌های مختلف مورد نیاز خودرو در این بخش توسعه یافته و محصولات با کیفیت و بسیار ارزانی نیز تولید شده است.

وی عنوان کرد: ضمن اعمال فشار وزارت صمت، سازمان استاندارد و پلیس راهنمایی و رانندگی، وزارت کشور نیز می‌تواند از طریق بازوان خود در استانداری ها، فشار‌هایی مبنی بر بکارگیری از این سیستم‌ها بر خودروسازان وارد کند. وزارت کشور باید روز به روز استاندارد‌های سخت تری در حوزه خودرو بنویسد و زمان بندی کند تا خودروساز خود را به آن سطح استاندارد برسانند. با اعمال این سخت گیری‌ها بسیاری از بخش‌ها مجبورند به سیستم‌های جدید تبدیل شوند.