نخستین ماهواره اشعه ایکس هند به فضا پرتاب شد

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا به نقل از اینترستینگ اینجینرینگ، سازمان تحقیقات فضایی هند (ISRO) سال جدید را با انفجار آغاز کرد و نخستین رصدخانه فضایی اشعه ایکس خود را با نام ماهواره پولاریمتر یا قطب سنج «اکس پو ست»(XpoSat) راه اندازی کرد.

این ماموریت روز دوشنبه اول ژانویه از مرکز فضایی ساتیش داوان در سریهاریکوتا، آندرا پرادش، بر فراز پرتابگر قدرتمند هند به نام «پی اس ال وی_ سی ۵۸» (PSLV - C ۵۸) انجام شد.

این موشک به آرامی ماهواره را در مدار پایینی زمین مستقر کرد، جایی که قرار است منابع درخشان پرتو ایکس کیهانی از جمله سیاه چاله ها، ستاره‌های نوترونی، هسته‌های کهکشانی فعال و مگنتار‌ها را مطالعه کند.

این پرتاب شصتمین پرواز برای «پی اس ال وی_ سی ۵۸» بود که نقطه عطفی برای یک پرتابگر مطمعن بود.

جالب است بدانید که «اکس پو سَت» (XPoSat) دومین ماموریت جهان در نوع خود پس از پرتاب کاوشگر قطب سنجی اشعه ایکس (IXPE) ناسا در سال ۲۰۲۱ است.

«اکس پو سَت» با وزن ۴۰۰ کیلوگرم براساس مینی ماهواره «آی ام اس ۲» (IMS - ۲) هندی طراحی شده است. قابل ذکر است که این طراحی فضاپیما را قادر می‌سازد تا میزبان محموله‌هایی در حدود ۲۰۰ کیلوگرم باشد که نشان دهنده پیشرفت قابل توجهی برای آژانس فضایی هند در حوزه اکتشافات فضایی است.

«اکس پو سَت» به عنوان نخستین ماهواره علمی اختصاصی از سازمان تحقیقات فضایی هند برای انجام تحقیقات در اندازه گیری‌های قطبش (تغییر شکل ابر الکترونی در اطراف هسته) فضایی انتشار اشعه ایکس از منابع آسمانی توصیف شده است.

ماموریت «اکس پو سَت» که انتظار می‌رود حداقل پنج سال به طول بینجامد، حدود ۵۰ منبع کیهانی را با استفاده از مفهوم شتاب ذرات پراکنده تامسون بررسی خواهد کرد.

محققان با استفاده از این رصدخانه مستقر در فضا به بینش قابل توجهی در مورد درجه و جهت قطبش اشعه ایکس دست پیدا خواهند کرد که امکان درک بهتر انتشار گاز‌های ناشی از پدیده‌های کیهانی شدید مانند سیاه چاله‌ها را فراهم می‌کند.

قطبش می‌تواند جزئیات مهمی را در مورد اتمسفر و فرایند‌هایی که در این اجرام آسمانی عظیم رخ می‌دهند، آشکار کند.

این ماهواره شامل دو محموله اصلی برای اندازه گیری‌های علمی است: «پولیکس» (POLIX) ابزار قطب سنجی در اشعه ایکس و «اکس اسپکت» (XSPECT) طیف سنجی و زمان بندی اشعه ایکس.

براساس توضیحات ماموریت «پولیکس» وظیفه جمع آوری اطلاعات در مورد پارامتر‌های قطب سنجی، از جمله درجه و زاویه قطبش، در محدوده انرژی اشعه ایکس متوسط فوتون‌های ۸ تا ۳۰ کیلو ولت با منشا نجومی را بر عهده دارد.

در همین حال، محموله «اکس اسپکت» برای اندازه گیری اطلاعات طیف سنجی در محدوده انرژی ۰.۸ - ۱۵ کیلوولت طراحی شده است.