مهدی ماحوزی: تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی در شُرف تدوین است
دکتر مهدی ماحوزی استاد ادبیات دانشگاه آزاد اسلامی در گفتوگو با خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا گفت: «از آنجا که امثال نگارنده در تاریخ تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی (1361)، بیشتر دانشآموخته دانشگاه تهران یا دانشگاههای دولتی زیر پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در تهران و شهرستانها بودهاند، براستی و درستی میتوان داوری کرد که جوانان تشنه دانش و معرفت در همه شاخههای علمی، فنّی، تجربی و هنر و بهویژه خانوادههای آنها، مخصوصاً کسانی که در شهرستانهای کوچک و روستاهای این سرزمین گسترده با امکاناتی محدود به سر میبردند و حتّی ساکنان مراکز استانها در آن روزگار رنجی داشتند از این که نمیتوانند فرزندان خود را برای تحصیل در مقاطع دانشگاهی با توجه به عدم گنجایش دانشگاههای دولتی بسیج کنند.»
او ادامه داد: «در آن تاریخ، اعزام جوانان ایرانی به خارج از کشور برای تحصیل، بهسادگی میسّر نبود و ملاحظات سیاسی و طبقاتی در کار بود و فرزندان طبقات متوسط هم هر چند با استعداد، بدون استفاده از ارز خارجی از تحصیل در خارج محروم میشدند و راه به جایی نمیبردند. این تنها صنعت نفت بود که فرزندان کارکنان خود را که به دانشگاههای دولتی راه نمییافتند، با شرایطی در خور تحمّل از کشور اعزام و پس از بازگشت استخدام میکرد.»
ماحوزی گفت: «فراموش نمیکنم شادروان علیاصغر حکمت استاد ممتاز دانشگاه تهران، که چند بار مقام وزارت و سفارت احراز کرده بود و از مدیران فرهیخته و با کفایت کشوری به شمار میرفت و وجهه بینالمللی داشت وقتی میخواست در سالهای 1347- 1348 مدرسه عالی ادبیات را تاسیس کند وزارت علوم برای تدریس استادانی که در استخدام خود داشت، شرایطی سنگین مقرّر کرد.»
او ادامه داد: «از جمله آن شرایط این بود که این نوع مدارس، شبانه و نیموقت باشد یا در زمره عملی دولتی بشمار آید؛ چنان که مرکز علمی ابوریحان به عنوان وابسته دانشگاه علامه طباطبایی در ورامین فرصت کار و اقدام پیدا کرد.»
این استاد ادبیات ادامه داد: «دو نکته مهم که نباید از نظر دور داشت، یکی مسأله افزایش جمعیت کشور در هر سال بود و دیگری بودجه محدود و اندک وزارت علوم در استخدام هیات علمی و پذیرفتن دانشجوی بیشتر که بر حجم تنگناها، دشواریها و نارضایتیهای جامعه میافزود.»
ماحوزی گفت: «در چنین شرایطی مدیر و مدبّر درد آشنای نظام آیتالله اکبر هاشمی رفسنجانی در سالهای آغازین انقلاب اسلامی (اردیبهشت ماه 1361)، با احساس مسئولیتی فوق تصوّر و با درکی نافذ از وقوع فاجعهای هولناک، اقدام فوری در این زمینه را اجتنابناپذیر دانسته، شتابان به حضور امام (ره) رسید و علیرغم همه محدودیتها، نارساییها، رشکها و تنگنظریها و با بلاغتی تمام ضرورت تأسیس یک دانشگاه مستقل تماموقت روزانه که در اصول تابع وزارت علوم باشد، لیکن در استخدام استاد و انتخاب دانشجو طبق ضوابط وزارت علوم آزاد باشد و برای تحقق این نیّت پاک، بیدرنگ دکتر عبدالله جاسبی را که مدیری توانا، صالح و خستگیناپذیر بود و تجربههای فراوان در آموزش عالی داشت و بصیرتی تمام از مراکز علمی با عنوان دانشگاه آزاد اسلامی با حکم امام و کمک نمادین و برکتخیز ایشان در 31 اردیبهشت ماه 1361 به تصویب رسید تا بر طبق اساسنامه و آییننامهای جامع الاطراف این دانشگاه بتواند با گستردگی تمام در تهران و شهرستانها و روستاهای پرجمعیت، واحدها و مراکز دانشگاهی را بر اساس موقعیت جغرافیایی، نیاز منطقه و شهر و روستا و با هماهنگی مسئولان ذیربط و جلب کمکهای مردمی از قبیل اهدای زمین و در شرایط خاص تأسیس کند و به مقتضای موقعیتهای علمی، فنی، آموزشی و فرهنگی هر واحد و مرکز که با اعزام گروههای کارشناسی احراز میشد، توسعه بخشد.»
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی افزود: «امروز که 34 سال تمام از تاریخ تأسیس این دانشگاه میگذرد، آشکارا، مینگریم که «اصلُها ثابت و فرعُها فیالسماء تؤتی اُکُلُها کُلّ حینٍ باذنِ ربّها». ریشه این درخت تناور همچنان استوار است و شاخهای گشن آن بلندای آسمان را بخاطر میآورد.»
عضو شورای راهبردی فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: «زبان حال بانیان این مدینه فاضله را در این بیت میتوان شنید:
شبهای هجر را گذراندیم و زندهایم/ ما را به سخت جانی خود این گمان نبود»
او یادآوری کرد نسل امروز هرگز نباید بپندارد که این شکوه و عظمت، آسان حاصل آمده است و گفت: «هر ساعت و هر روز و هر هفته و هر ماه و هر سال پیکار بوده است و پیکار، عشق و ایمان به هدف بود که وزیدن باد مهرگان را برمیتافت تا مردمی از نامردمی شناخته آید.
روزی که بر من و تو وزد باد مهرگان / آن گه شود پدید که نامرد و مرد کیست
هم اکنون تاریخ دانشگاه در شُرف تدوین است؛ باشد که به پنجاه جلد برسد.»
ماحوزی گفت: «اگر هشت سال پاییزی پیش از دولت تدبیر و امید را که چون باد مهرگان رفته بود تا به حیات و موجودیّت این مرکز بزرگ علمی یکسره خاتمه دهد، هشت سالی که هر روزش برابر است با تمام هجمهها، رشکها، نابکاریهای گروهی تنگنظر و جاهل که چهرههای آشنا هم در میان آنها کم نیست «که با من هرچه کرد، آن آشنا کرد. لیکن با استناد به این بیت جاودانه خواجه شیراز، وزیدن این باد مهرگان نشان داد که مرد کیست و چنین نگین مقدّسی هرگز در انگشتری اهمین رها نخواهده شد:
به صبر کوش تو ای دل که حق رها نکند چنین عزیز نگینی به دست اهریمن»
استاد ادبیات دانشگاه آزاد اسلامی گفت: «در عظمت و بالندگی این پایگاه مقدّس همین بس که مراکز آموزش عالی به تحریک این قیام مقدّس فرهنگی و در سایه همایون دانشگاه آزاد اسلامی و بل با کمکهای مستمرّ آن، یکی پس از دیگری گشایش یافت و از بار سنگین آموزش عالی دولتی بسی کاست. دانشگاه پیام نور که وجهه دولتی هم دارد، در آغاز کار، پیوندی ناگسستنی با این مرکز بزرگ علمی داشت و به اندازه، دانشجو میپذیرفت و مورد حمایت دانشگاه آزاد اسلامی بود. افسوس که بر اثر مدیریتی فرسوده، به قطب مخالف تبدیل شد، تا از رهگذر هجوم دانشجویان فراخوانده شده، بی آن که مقدمات کار تمهید شده باشد، از میزان داوطلبان دانشگاه آزاد اسلامی کاسته شود و به تدریج به زانو درآید، لیکن تقدیر الهی سرنوشتی دیگر رقم زد و فرشته نجات بار دیگر حقّ را در مقرّ خویش مستقر ساخت.»
موفقیتهای دانشگاه آزاد اسلامی بیشمار است
ماحوزی به موفقیّتهای اصلی دانشگاه آزاد اسلامی در 34 سال گذشته اشاره کرد و گفت: «مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی گسترش واحدهای دانشگاهی در سراسر کشور و خارج از کشور اعمّ از مراکز استانها، شهرها و روستاها،مبادرت به کمیّت و کیفیت به موازات هم و کاستن تدریجی از کمیّت که در بدایت کار اجتنابناپذیر بود و تقویت کیفیت در تمام سطوح و رشتههای تحصیلی، گزینش و استخدام اعضای هیأت علمی بر مدار فضل و فضیلت، آن هم ترجیحاً تماموقت و اقدام به ترفیع و ارتقای استادان در مراتب گوناگون علمی،گزینش دانشجو (چه با آزمون و چه بیآزمون) بر اساس ضوابط وزارت علوم و با دقتی تمام در تمام سطوح علمی،بازرسی و بررسی مستمر کار واحدها با معیارهایی سخت و با اعزام مسئولانی منزّه از شوایب و عوارض و به مدد یارانی پاکدل و فسادناپذیر و نظارت مستمر هیأت امنا بر کارکردهای مسئولان واحدها از موفقیتهای دانشگاه آزاد اسلامی است.»
او ادامه داد: «تجدیدنظر برای بهبود کارها در معاونتهای گوناگون دانشگاه و رصد کردن اقدامات گوناگون هر واحد بر اساس معیارها و ضوابط، برگزاری دوره آموزشی و پژوهشی، همایشهای محلی، ملی و بینالمللی و کارگاههای آموزشی برای بهبود کیفیت و ارتقای علمی، بها دادن به امور فرهنگی و جهات اخلاقی و پرهیز از افراط و تفریط، نارواییها و بیرسمیها و خروج از دایره اعتدال، تقویت جنبههای رفاهی در سطوح مختلف و استیفای حقوق مدیران و استادان کارکنان و توجه به ارتقای علمی آنها و اهتمام به امر ورزش در سطوح فردی و اجتماعی و قهرمانی و پیکار با عوارض شوم اعتیاد و ولنگاری نیز از دستاوردهای ارزنده این دانشگاه است.»
اقدامات برجسته دانشگاه آزاد اسلامی
استاد ادبیات دانشگاه آزاد اسلامی اقدامات برجسته دانشگاه آزاد اسلامی را برشمرد و گفت:« تکریم و بزرگداشت مفاخر فرهنگی، دینی، علمی، هنری و ورزشی در سطوح محلی، منطقهای، ملّی و بینالمللی، تقویت زبان پارسی و اهتمام در برگزاری همایشهای ملی و بینالمللی برای بزرگداشت اندیشههای متفکّران بزرگ و مفاخر گرانقدر ایرانی، مبادرت به اقدامات فرهنگی در تکریم هنر و هنرمند بر کنار از هر حاشیهپردازی و شایبه عوامزدگی، بها دادن به اندیشه «اقتصاد دانشبنیان» به عنوان وسیلهای سالم در کارآفرینی و رهایی از تنگناهای مالی که بر اثر تکیه بر شهریه دانشجویی پدید میآید برای انجام اقدامات بنیانی دانشگاه و تعدیل نیروهای مدیریتی در سطح رؤسای واحدهای هر استان و تشکیل هیات امنای استانی و مرکزی از اقدامات بزرگ و برجسته دانشگاه آزاد اسلامی است.»
ماحوزی گفت: «نباید از کنار این اقدام متهورانه که خود اقدامی مدبّرانه، علمی و فرهنگیست گذشت و اصالت و برکت آن را در انسجام مدیریت علمی و سازمانی کمرنگ پنداشت. یکی از آثار ارزشمند آن که «خیر کثیرش» باید نامید، کنترل خودخواهیهاست در باز پس زدن نیروهای خلّاق و مبدع و برگزیدن متملق و ناکارآمد و نیز هموار ساختن موقعیت برای تظلم و دادخواهی و استقرار عدالت در واحدها و مراکز دانشگاهی. یک مسئول واحد از این رهگذر در مییابد که حرکات و سکناتش از سوی نمایندهای از هیات امانی مرکز رصد میشود و اقدامات هر مسئولی از صدر تا ذیل مورد بررسی و امعان نظر قرار میگیرد و در نتیجه خودرأیی و خودستایی و اتاق نظارت درست کردن و خود را مالکالرّقاب دانستن و شیوه راستی و درستی و ایمان و پرهیز را به یک سوی انداختن بهراستی کارساز نتواند بود که «عِرض خود میبری و زحمت ما میداری».
تشکیل شورای کاربردی فرهنگی و اجتماعی
عضو شورای راهبردی فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی درباره فعالیت این شورا گفت: «این شورا که هر ماه دو بار به دبیری معاونت فرهنگی دانشجویی در سازمان مرکزی تشکیل میشود و از ابتکارات دکتر حمید میرزاده است، فصلالخطاب فعالیتها و اقداماتی است که باید در قلمرو دانشگاه آزاد اسلامی صورت تحقق یابد. برحسب تواضعی راستین، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی معتقد است «همه چیز را همگان دانند» و اگر اقدامی فرهنگی و اجتماعی لازم آید در قلمرو دانشگاه انجام شود. چه بهتر که از تأیید چند صاحبنظر یا شورایی متشکّل از چند چهره شناخته شده علمی و فرهنگی و هنری بگذرد تا حصول اطمینان را مضاعف سازد، مگر آن که اقدامی فاقد شرایط کافی و لازم باشد که در آن صورت رأی شورا فصلالخطاب است.»
او در پایان افزود: «تا کنون دهها طرح و نظریه پس از بحثهای بسیار و رؤیت شواهد و گزارش کارشناسان پذیرفته شده و منشا خیر و برکت بوده است و طرحها و نظریههایی که با معیارهای دانشگاه سازگار نبوده است، پذیرفته نیامده است. دانشگاه آزاد اسلامی هم اکنون بهخوبی میداند که هدفش چیست، به کجا میرود، موانع کدام است، چه امکاناتی دارد و چه امکاناتی باید بیافریند و به نیکی دریافته است که ناخدای این کشتی خداست و یاران و گزیدگان او. و آنها که خصمان این کشتیند «چون ندیدند حقیقت ره افسانه زدند».
انتهای پیام/
