توسعه ارتباطات علمی در کشور‌های اسلامی به چشم ­انداز جدید نیاز دارد

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، محمود عبدالعاطی، بر نقش بنیاد مصطفی (ص) در راستای نجات ملت اسلامی از مشکلات خود از راه گسترش فرهنگ خلاقیت علمی، تمرکز بر دستاورد‌های علمی و تجلیل از دانشمندان جهان اسلام تأکید کرد و گفت: تلاش­‌های این بنیاد به طور مستقیم منجر به تغییر آگاهی نسل آینده می‌شود و دانشمندان را در جایگاه مناسب خود قرار می‌دهد تا به جای فرهنگ رایج فعلی که بازیکنان فوتبال و بازیگران را به عنوان الگو برای جامعه معرفی می‌کند، دانشمندان، پژوهشگران و نخبگان را به عنوان الگو جایگزین کند.

وی در مورد اهمیت جایزه مصطفی (ص) و نشست­ تبادل تجربیات علم و فناوری (استپ) نیز اظهار داشت: ایجاد ارتباط علمی و فناوری بین دانشمندان کشور‌های اسلامی اهمیت دارد و موجب می‌شود جهان اسلام فقط مصرف‌کننده فناوری و پیرو دستاورد‌های علمی سایر کشور‌های جهان، نباشد.

عبدالعاطی ضمن اشاره به اینکه تبادل و همکاری علمی منجر به ایفای نقشی اساسی در پیشرفت فناوری خواهد شد افزود: ارتباطات علمی و فناوری در جهان اسلام از طریق منافع مشترک و ایجاد مشارکت‌های منجر به نوآوری، به چشم‌انداز جدید نیاز دارد.

برنده جایزه محمد بن راشد (۲۰۱۸) در مورد امکان بهره‌مندی از ارتباطات علمی برای غنی‌سازی و افزایش تولید دانش و پیوند علم با جامعه گفت: این کار از طریق تحقیقات مشترک، کار گروهی و اتخاذ ایده‌هایی که منجر به پیشرفت می‌شود، امکان‌­پذیر است. خدمت به جامعه با مطرح کردن مشکلات جامعه و تلاش برای یافتن راه‌حل با تشکیل گروه‌­های تحقیقاتی از کشور‌های مختلف اسلامی، محقق می‌شود.

عبدالعاطی تأکید کرد: نتیجه کوتاهی‌ها و کمبود‌های موجود در پیشرفت ارتباطات علمی بین کشور‌های اسلامی، باعث شده بسیاری از محققان راه‌حل آسان‌تری را جست‌وجو و با گروه‌هایی از کشور‌های غربی همکاری کنند و این مسئله یکی از مهم‌ترین مشکلات کشور‌های اسلامی در جهان معاصر است، زیرا بدون مشارکت در ساخت تاریخ علم، باید از تلاش­‌های سایر کشور‌های جهان پیروی کرد.

وی همچنین بر اهمیت همکاری بین کشور‌های جهان اسلام در زمینه‌های علمی تأکید کرد و گفت: با توجه به اینکه جهان به سمت یکپارچگی در حال حرکت است، اگر جهان اسلام به این واقعیت توجه نکند، با خطر روبرو خواهد شد، ولی ارتباطات علمی و روابط علمی می‌تواند منافع مشترک را ایجاد کرده و در نهایت به فراموشی اختلافات جانبی منجر شود.

عبدالعاطی در مورد نقش رسانه­‌ها در ارتباطات علمی و فناوری در جهان اسلام، اظهار داشت: رسانه‌ها نقش اساسی در این ارتباطات دارند، بنابراین باید از تمرکز بر موارد اختلافی دوری کرده و دستاورد‌های مشترک را تبیین و بر آن­ها تمرکز و نقش دانشمندان را در جهان اسلام برجسته کنند. همچنین گروه‌های پژوهشی جهان اسلام را معرفی کنند.

برنده جایزه آکادمی علوم جهان سوم (۲۰۱۵) یکی از دلایل علاقه نداشتن رسانه‌های عمومی به موضوعات علمی و فناوری را خود دانشمندان دانست و گفت: معمولاً دانشمندان ارتباط خوبی برای ساده‌سازی علم به روشی که روزنامه‌نگاران این دستاورد‌ها را گزارش کنند ندارند. همچنین مهم‌ترین دلایل ضعف ارتباطات علم در جهان اسلام این است که دانشمندان در جهان اسلام هنوز از نظر وضعیت مالی و اجتماعی به حد مطلوب نرسیده­ و خارج از کشور خود دنبال فرصت هستند.

وی تأکید کرد: تعداد دانشمندان مسلمان زیاد است، اما توسط کشور‌هایی که زمینه مناسب را برای آن‌ها فراهم کرده‌اند، جذب شده و تولیدات علمی آن‌ها برای این کشور‌ها است.

جایزه مصطفی با هدف شناسایی آثار برجسته دانشمندان جهان اسلام در توسعه علم و فناوری در جهان و بعد از مطالعه علمی ۳۰۰ جایزه جهانی و بررسی استاندارد‌های این جوایز از اوایل دهه ۹۰ شروع به کار نموده است و به دلیل اهمیت دانش در سخنان پیامبر خاتم، مزین به نام پیامبر اکرم شده است. این جایزه تاکنون چهار دوره در سال‌های ۱۳۹۴، ۱۳۹۶، ۱۳۹۸ و ۱۴۰۰ برگزار شده و پنجمین دوره آن، مهر ۱۴۰۲ و هم‌زمان با میلاد پیامبر رحمت برگزار خواهد شد.

پنجمین آیین اعطای جایزه مصطفی روز دهم مهرماه ۱۴۰۲ در اصفهان برگزار خواهد شد. این نخستین باری است که جایزه مصطفی خارج از تهران برگزار می­‌شود و اصفهان به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز تمدن اسلامی، میزبان این جایزه خواهد بود.