کاربران تا چه اندازه در انتشار اخبار نادرست دخیل هستند؟

به گزارش گروه فرهنگ خبرگزاری علم و فناوری آنا، مسئولیت انتشار اطلاعات نادرست در شبکه‌های اجتماعی اغلب بر دوش کاربران قرار می‌گیرد، اما یافته‌های جدید تحقیق دانشگاه کالیفرنیای جنوبی این سوءبرداشت را به چالش می‌کشد که می‌گوید تعصب سیاسی و نبود تفکر انتقادی صرفاً مقصر این اتفاق هستند.

یک تحقیق جدید نشان می‌دهد که وقتی افراد به دنبال ایجاد پایگاه و اعتبار اجتماعی برای خود در بستر پلتفرم‌هایی مانند فیسبوک هستند بر حسب عادت اطلاعات را به اشتراک می‌گذارند. این یافته جدید این سوءبرداشت را به چالش می‌کشد که می‌گوید تعصب سیاسی و نبود تفکر انتقادی تنها دلایل انتشار اخبار کذب هستند.

تئوری‌های مختلفی برای توضیح انگیزه‌های انتشار اطلاعات نادرست ارائه شده‌اند که بیشترشان تقصیر‌ها را به گردن کاربران می‌اندازند. بی توجه بودن، نداشتن تفکر انتقادی و فکر نکردن به پیامد‌های کارمان، وقتی که اطلاعاتی را در اینترنت منتشر می‌کنیم، می‌توانند باعث این شوند که افراد به اعتبار محتوایی که تولید می‌کنند توجه نکنند.

وندی وود، یکی ازمحققان دانشگاه کالیفرنیای جنوبی گفت: «پاسخ‌های به دست آمده از تحقیقات قبلی عمدتاً تقصیر را به گردن نقص و کم کاری افراد می‌اندازند، مثلاً انگیزه پایین کاربران یا نداشتن توانایی تشخیص صحیح بودن اطلاعات. با این حال، سیستم رسانه‌های اجتماعی گسترده تر، به خصوص ساختار انگیزشی در سایت‌های رسانه‌های اجتماعی، سعی در ایجاد عادت‌های تبادل و به اشتراک گذاری اطلاعات با بذل توجه بیشتر دارند.»

** تحقیق روی اخبار کذب فیس بوک

وود و همکارانش شروع کردند به بررسی این که چگونه اطلاعات نادرست توسط کاربران شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته می‌شوند. برای این منظور آن‌ها روی افرادی که دارای حساب در فیسبوک بودند چهار نوع تحقیق مختلف انجام دادند و در این تحقیقات هم خبر‌های کذب و هم خبر‌های دارای سوگیری ارائه شدند.

در سه تحقیق اول، محققان یک آزمایش پایه مشابه را اجرا کردند که در آن‌ها به تمام شرکت کننده‌ها ۱۶ تیتر خبر درست یا غلط ارائه کردند و از آن‌ها خواستند تا درباره انتشار یا عدم انتشار آن‌ها تصمیم بگیرند. بعد از این، شرکت کننده‌ها در یک پایش شرکت کردند که قدرت و شدت عادت‌های تبادل اطلاعات در شبکه‌های اجتماعی آن‌ها را می‌سنجید. بر اساس این نظرسنجی، اشتراک گذار‌های از روی عادت قوی افرادی بودند که به سرعت خبر‌های دریافتی را در فیسبوک منتشر کردند، در حالی که اشتراک گذار‌های از روی عادت ضعیف به دفعات کمتر و با احتیاط خبر‌ها را منتشر می‌کردند.

این محققان در تحقیق اولیه‌شان متوجه شدند که کاربرانی که از روی عادت خبر‌هایی را منتشر می‌کنند (که از این به بعد به آن‌ها می‌گوییم کاربران عادتی) تیتر‌های بیشتری را به اشتراک گذاشتند و در مقایسه با کاربران ضعیف رسانه‌های اجتماعی قدرت تمییز و بصیرت کمتری داشتند. افراد با عادت‌های ضعیف تقریباً چهار برابر بیشتر از افراد دارای عادت‌های قوی بصیرت داشتند. علاوه بر این، ۱۵% از کاربران عادتی ۳۷% از اطلاعات غلط را به اشتراک گذاشتند. گیزم سیلان، محقق دانشگاه ییل گفت: «اشتراک گذارندگان عادتی به طور متوسط پنج تا شش برابر بیشتر از کاربران غیرعادتی اطلاعات نادرست را به اشتراک گذاشتند.»

سپس، محققان می‌خواستند ببینند که آیا اضافه کردن اطلاعات درباره صحت تیتر‌ها منجر به کاهش انتشار اطلاعات کذب می‌شود یا نه. وقتی که شرکت کننده‌ها صحت یک تیتر را قبل از این که تصمیم به انتشار آن بگیرند ارزیابی می‌کردند، انتشار کلی اخبار نادرست کاهش پیدا کرد. اما بیشتر کاربران عادتی همچنان هنگام انتشار خبر‌ها بصیرت کمی از خود نشان می‌دادند، علیرغم این که می‌دانستند آن اطلاعات نادرست هستند. این بدین معنا بود که کاربران عادتی توجه کمی مبذول می‌کردند و حساسیتی به درست بودن اطلاعات نداشتند. از سوی دیگر، کاربران عادتی ضعیف تقریباً دو برابر بیشتر از کاربران عادتی بصیرت از خود نشان می‌دادند.

** جایگاه گرایشات سیاسی کاربران

در آزمایش سوم، کاربران باید قبل از تصمیم گیری درباره انتشار خبر‌ها لیبرال یا محافظه کار بودن آن‌ها را در نظر می‌گرفتند. محققان متوجه شدند که کاربران عادتی توجه زیادی نشان نمی‌دادند و خبر را حتی اگر همسو با گرایشات سیاسی شان نبود منتشر می‌کردند، در حالی که کاربران عادتی ضعیف حتماً کمتر خبر‌هایی که مغایر با باور‌ها و گرایشات سیاسی شان بودند را منتشر می‌کردند.

این تیم در آزمایش آخرشان مستقیماً ساختار پاداش پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی را هدف قرار دادند. آن‌ها کاربران را به دو طریق تشویق می‌کردند: روش اول به اشتراک خبر‌های درست جایزه می‌داد و روش دوم به اشتراک خبر‌های نادرست جایزه می‌داد.

سیلان گفت: «مشوق‌های درست بودن نه محبوب بودن (چیزی که اغلب در سایت‌های شبکه‌های اجتماعی مرسوم است) میزان به اشتراک گذاری خبر‌های درست توسط کاربران را دو برابر کرد. این ثابت می‌کند که شرکت کننده‌هایی که عادت انتشار اطلاعات درست یا اطلاعات نادرست را درخود نهادینه کرده اند، به انتشار آن اطلاعات جایزه دار ادامه می‌دهند، حتی اگر بدانند دیگر جایزه‌ای دریافت نمی‌کنند.» با بازطراحی روش‌های اعطای مشوق و جایزه پلتفرم‌ها به کاربران، ممکن است افراد تشویق به انتشار اطلاعات صحیح شوند.

پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی و الگوریتم هایشان طوری طراحی می‌شوند که افراد را تا جایی که ممکن است درگیر خود نگه دارند. با صرف زمان بیشتر برای کاربران عادتی آن‌ها انگیزه لازم برای ارسال و تبادل خبر‌هایی که بیشترین توجه را از کاربران دیگر جذب می‌کنند، بدون توجه به درست یا نادرست بودنشان، را به دست می‌آورند.

یان اندرسون، محققی از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی گفت: «کاربران دارای عادت‌های قوی به صورت اتوماتیک و خودکار واکنش نشان می‌دهند و زمانی که پلتفرم به آن‌ها سرنخ می‌دهد اطلاعات را به اشتراک می‌گذارند. آن‌ها به تبعاتش مانند گمراه کردن دیگران یا حتی نشر اطلاعاتی که درتضاد با باور‌های سیاسی شان هستند توجه نمی‌کنند.»

برای کند کردن روند انتشار اطلاعات کاذب، افرادی که زمان زیادی را در شبکه‌های اجتماعی سپری می‌کنند می‌توانند بر استفاده شان نظارت کنند. گزینه دیگر می‌تواند به تاخیر انداختن اشتراک هرگونه اطلاعات به اندازه یک دقیقه باشد، این کار باعث می‌شود تا کاربران بیشتر احتیاط به خرج دهند.

علاوه بر این محدودیت‌های خودخواسته در استفاده، تلاش‌ها برای پرداختن به معضل انتشار اطلاعات کاذب منحصراً بر شانه شبکه‌های اجتماعی است. وود گفت: «نتایج ما طوری طراحی شده‌اند که بازسازی پتلفرم‌های شبکه‌های اجتماعی و ساختار پاداش دهی فعلی شان را به سمتی هدایت می‌کنند که اشتراک اطلاعات صحیح را به جای اطلاعات محبوب و عامه پسند تشویق می‌کنند.»

** محدود کردن محتوای نادرست در شبکه‌های اجتماعی

پلتفرم‌هایی مانند توئیتر و فیسبوک محتوایی را تقویت می‌کنند که توجه‌ها را جلب می‌کنند و آن‌ها را در صدر خوراک رسانه‌های اجتماعی افراد قرار می‌دهند. پست‌هایی که ناگهان و به سرعت بالا می‌آیند اغلب غافلگیرکننده، تحریک کننده، تعصبی یا نادرست هستند. اما محققان به دنبال تعدیل محتوا نیستند. سیلاگفت، به جای تقویت فوری انتشار محتوای وایرال، «پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی بهتر است که یک دوره تحریم یا تایید معرفی کنند که با تعداد زیاد به اشتراک گذاری‌ها شروع می‌شود.»

اگر معلوم شود که یک محتوا نادرست است و همزمان مورد تحریم قرار بگیرد، دیگر افراد زیادی آن را نمی‌بینند. محدود کردن انتشار چنین محتوا‌هایی به طرز چشمگیری از میزان خطر می‌کاهد. یک پیشنهاد رادیکالتر می‌تواند تغییر الگوریتم و اولویت بندی صحت و نه صرفاً مشارکت باشد. رویکرد دیگر می‌تواند اضافه کردن کلید‌ها یا دکمه‌های واکنش دقیقتر باشد، واکنش‌هایی که دقیقتر از لایک و به اشتراک گذاری صرف هستند. وود می‌گوید این‌ها می‌توانند شامل دکمه‌هایی باشند که می‌توانند به افراد در تصمیم گیری کمک کنند، دکمه‌هایی مانند «اعتماد دارم»، «اعتماد ندارم»، «باید چک شود» یا «صرفه نظر می‌کنم.».

این تغییرات می‌توانند افراد را تشویق به نادیده گرفتن خبر‌های نادرست و محتوای کذب کنند. حداقل آن‌ها می‌توانند کاربران را وادار کنند تا فراتر از فکر کردن به لایک و اشتراک گذاری به چیز‌های دیگری هم فکر کنند. این تیم امیدوار است در آینده بتواند یافته هایش را در یک محیط رسانه اجتماعی واقعی با جمعیت‌های متنوع‌تر ارزیابی کند.


یاسر نظیفی گیلوان