بررسی میزان استفاده آب در باغ انبه سیستان و بلوچستان

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، مشکلات کشاورزی از کیفیت محصولات گرفته تا تأمین آب مورد نیاز زمین‌های کشاورزی از دغدغه‌های همیشگی باغداران و صنایع کشاورزی محسوب می‌شود. صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور هم به دلیل اهمیت بالای این موضوع، از طرح‌های پژوهشی که در راستای رفع این چالش هاست، حمایت می‌کند.

طرح مجتبی عباسیان با عنوان مدیریت تقاضای آب با استفاده از سیاست ارزش‌گذاری آب در باغات انبه شهرستان چابهار یکی از همین طرح هاست.

عباسیان که در حال حاضر عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه دریانوردی وعلوم دریایی چابهار است، مدرک دکتری تخصصی خود را در رشته علوم اقتصادی -اقتصاد کشاورزی - اقتصاد منابع طبیعی از دانشگاه سیستان و بلوچستان اخذ کرده است و همچنین مدرک کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی - اقتصاد کشاورزی از دانشگاه زابل و مدرک کارشناسی مهندسی کشاورزی - اقتصاد کشاورزی نیز از دانشگاه سیستان و بلوچستان دارد.

وی درباره این طرح توضیح داد: آب به عنوان کمیاب‌ترین عامل تولید در تولید محصولات کشاورزی نه تنها محدودکننده فعالیت‌های کشاورزی است بلکه محدوده کننده دیگر فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی نیز به شمار می‌رود. امروزه اکثر مناطق خشک و نیمه خشک جهان، مانند اغلب نقاط ایران، از یک طرف با عرضه ناکافی آب و از طرف دیگر با تقاضای زیاد آب کشاورزی مواجهند و اختلاف زیاد میان قیمت تمام شده آب با ارزش تولید نهایی آن یکی از عوامل اثرگذار در این زمینه است.

عباسیان در ادامه گفت: یکی از مسائل مهم مدیریت و بهره‌برداری از منابع آب، مدیریت بخش تقاضای آب به عنوان رویکردی نوین، افزون بر مدیریت عرضه و تأمین آب مورد نیاز بخش‌های گوناگون است، که توجه برنامه‌ریزان به آن معطوف شده است. در بخش تقاضا و مدیریت آن، سیاست‌ها و ابزار‌های مختلفی به کار گرفته می‌شود که از آن جمله می‌توان به بازار‌های آب و تعیین قیمت و ارزش اقتصادی نهاده آب در بخش کشاورزی اشاره کرد.

وی درباره قیمت‌گذاری آب گفت: ارزش اقتصادی آب و موضوع چگونگی قیمت‌گذاری آن در طول دهه‌ها در سطح بین‌المللی مورد بحث قرار گرفته و با افزایش محدودیت و کمیابی آب در بعضی از نقاط دنیا از جمله ایران بحث قیمت‌گذاری و روش‌های آن در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. اصولاً قیمت‌گذاری آب قسمت مهمی از سیاستگذاری و برنامه‌ریزی منابع آب و مدیریت تقاضای آب است.

عضو هیئت علمی دانشگاه در ادامه تأکید کرد: قیمت‌گذاری آب ابزاری اقتصادی است. از این آب ذخیره شده می‌تواند بین مصارف دیگر، از جمله استفاده در تولید محصولات با ارزش‌تر و همچنین اهداف مربوط به حفظ محیط زیست مطابق با ترجیحات جامعه، مجدداَ توزیع شود.

وی گفت: در این طرح به بازار کالای آب به عنوان کالایی ضروری متفاوت از سایر بازار کالا‌های عمومی پرداخته شده است. قیمت آب در مصارف صنعتی بالاتر از مصارف شهری و در بخش شهری بالاتر از بخش کشاورزی است؛ لذا باید قیمت برای مصرف‌کنندگان گوناگون آب از طریق هزینه نهایی ایجاد شده در جهت تأمین آب برای آنان، انجام شود.

عباسیان اضافه کرد: انبه یکی از محصولات مهم و ویژه است که در اقتصاد کشاورزی استان سیستان و بلوچستان نقشی اساسی دارد. منبع آبیاری باغات انبه، در استان سیستان و بلوچستان، بیشتر چاه‌های عمیق و پس از آن قنات و چاه‌های نیمه عمیق است. کشاورزان با به کارگیری مجموعه نهاده‌های تولیدی لازم برای تولید محصول اقدام می‌کنند.

این پژوهشگر در ادامه گفت: ۱۲ آذر ماه ۹۷ این طرح را به سامانه صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور ارسال کردم، ۱۸ فروردین ماه ۱۳۹۸ طرح نهایی‌سازی شد که این امر موجب شد تا در تیر ماه به عقد قرارداد منجر شود و ۱۱ آذر ۹۹ هم این طرح به اتمام رسید.

وی در پایان خاطر نشان کرد: این مطالعه برای مشخص کردن قیمت واقعی آب و ارائه آن به مسئولین منطقه و استان می‌تواند نتیجه بخش باشد و آن‌ها می‌توانند تفاوت قیمت واقعی و پرداختی را ببینند وتصمیمات جدید خود را بر این مبنا در مورد آب بها بگیرند. همچنین این تحقیق می‌تواند به مدیریت جهاد کشاورزی و باغداران شهرستان چابهارکمک کند.