کشف «گکوی ‌پارسی ضیایی»، گونه جدید مارمولک در استان هرمزگان

به گزارش گروه علم و فناوری آنا به نقل از BBC، این گونه مارمولک در منطقه حفاظت‌شده «هماگ»، که مرتفع‌ترین کوهستان استان هرمزگان است، کشف و توصیف شد. گکوی پارسی تنها گونه بوم‌زاد (اندمیک) از بین تمام ۲۵۰ گونه خزندگان در ایران محسوب می‌شود و تنها دارای یک گونه است.

باربد صفایی، محقق این پروژه و کارشناس ارشد تنوع زیستی، می‌گوید: «این کشف کاملا اتفاقی صورت گرفت و ما در همان لحظات اول مشاهده این مارمولک می‌دانستیم که گونه جدیدی از مارمولک را دیده‌ایم. ما در واقع برای ارزیابی زیستگاه و پایش به این منطقه رفته بودیم که بعد از 35 روز زندگی در آنجا این گونه را مشاهده کردیم».

محل زندگی گکوی پارسی در استان هرمزگان

موسسه خزنده‌شناسان پارس از سال ۸۷ در حال گردآوری اطلس خزندگان ایران است و به همین منظور مناطق زیادی در ایران را، از جمله بخش‌های وسیعی از زاگرس مرکزی و فلات مرکزی ایران، بررسی کرده‌ است.

آقای صفایی می‌گوید: «از ابتدا منطقه حفاظت‌شده هماگ که در گوشه جنوبی زاگرس قرار دارد، برای ما جالب بود به طوری که از سال ۱۳۹۰ هر ساله این منطقه را مورد مطالعه قرار دادیم و وقتی متوجه شدیم بیش از 15 درصد از انواع خزندگان ایران را در خود جای داده است، مطمئن بودیم که با گونه‌های جدیدی مواجه خواهیم شد».

باربد صفایی، به همراه همسرش هانیه غفاری، عضو هیات علمی دانشگاه کردستان و استیون اندرسن استاد دانشگاه پاسیفیک کالیفرنیا، تحقیق مشترک خود را در زوتاکسا، نشریه آرایه‌شناسان (تاکسونومیست‌ها) نیوزیلند منتشر کرده‌اند.

گونه گکوی پارسی به دلیل خصوصیات مختلف مثل نداشتن انتهای پهن انگشتان و پولک پوستی، بسیار متفاوت از سایر جنس‌های خاورمیانه‌ای تشخیص داده‌ شده است.

گکوی پارسی زمین‌زی است و در بخشی محصور در جنگل‌های استپی کوه‌های زاگرس، میان درخت‌های پسته وحشی و درختچه‌‌های بادام کوهی زندگی می‌کند.

این محققان نام استاد هوشنگ ضیایی، بوم‌شناس و نویسنده کتاب پستانداران ایران، را به پاسداشت یک عمر تلاش در حفاظت از حیات وحش ایران روی این گونه قرار داده‌اند و به این ترتیب این مارمولک گکوی پارسی ضیایی (Parsigecko ziaiei) خوانده می‌شود.

باربد صفایی معتقد است که این مارمولک نیز مانند یوز ایرانی به زودی به لیست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از حیات وحش اضافه خواهد شد اما شاید به دلیل محدوده بسیار کوچک حضور گونه، از همین ابتدا وضعیت آن در آستانه انقراض در نظر گرفته شود.

در 15 سال اخیر تعداد ۳۵ گونه از خزندگان در ایران توسط پژوهشگران ایرانی کشف شده است اما این جنس جدید اولین و تنها جنس معرفی شده در بین تمام مهره‌داران ایران است که محققان ایرانی موفق به کشف و توصیف آن شده‌اند.