آنا گزارش می‌دهد؛

پرتاب ماهواره‌های مخابراتی؛ چالشی جدی در علم اخترشناسی

ماهواره‌ها پیشرفت‌های تکنولوژیکی و علمی بسیاری را برای بشر به ارمغان می‌آورند اما نمی‌توان از مشکلات بالقوه‌ای که ابزارهای تحقیقاتی ایجاد می‌کنند هم چشم پوشی کرد.

کد خبر : 818008

به گزارش خبرنگار گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، در عصر حاضر ماهواره‌ها و فناوری‌های وابسته به آن‌ها، چنان به زندگی بشر نفوذ کرده است که نقش تعیین‌کننده‌ای در تحولات تمدن دارد؛ آزمایش‌های گوناگونی در زمینه‌های پزشکی، داروسازی، مهندسی مواد، مهندسی ژنتیک و مواردی دیگر در آزمایشگاه‌های فضایی انجام می‌شود که هرگز روی زمین قابل انجام نیست. ماهواره‌ها می‌تواند اطلاعات باارزشی در اختیار انسان قرار دهد که هر یک تحولات عظیمی در زمینه‌های گوناگون ایجاد می‌کند و ماهواره‌های کشف منابع زمینی، هواشناسی، مخابراتی، پژوهشی و نظامی از جمله آن‌ها است.

دانشمندان ایرانی در طول چند دهه گذشته با وجود محدودیت‌های متعدد و متنوع، به‌ویژه تحریم، به‌تدریج به چرخه تولید، پرتاب و در مدار قرار‌دادن ماهواره دست پیدا کرده‌اند، که این برای همه مردم ایران زمین مایه مباهات است. فناوری فضایی، فناوری روز دنیا است و حضور در فضا قدرت ملت‌ها را به رخ می‌کشد. در حالی که شرکت‌ها در این مسیرقدم برمی‌دارند و ماهواره‌های زیادی را در اطراف زمین قرار می‌دهند، اخترشناسان نسبت به چنین رویکردی نگران بوده و به این موضوع اشاره می‌کنند که چنین صورت فلکی ماهواره‌ای می‌تواند توانایی ما در جمع‌آوری اطلاعات به وسیله تلسکوپ را تهدید کند و همچین مانع از پیشرفت علمی شود.

**چالش‌های افزایش ماهواره‌ها در فضا

هر ساله به تعداد ماهواره‌هایی که در مدار قرار می‌گیرند، افزوده می‌شود. جدای از پیشرفت‌های تکنولوژیکی و علمی که این ماهواره‌ها برای ما به ارمغان می‌آورند، نمی‌توان از مشکلات بالقوه‌ای که ایجاد می‌کنند هم چشم پوشی کرد. با وجود تمام پیشرفت‌های فنی، پرتاب صورت فلکی ماهواره‌ای مشکلات مخصوص به خود را نیز دارد. زمانی که ماهواره‌ها پرتاب می‌شوند، می‌توانند در سراسر آسمان دنباله‌ای از نور ایجاد کنند که در زمان گرگ و میش بیشتر به چشم می‌خورند. در حالی که برخی چنین دنباله‌هایی را زیبا می‌دانند، آن‌ها می‌توانند با مطالعات اخترشناسی تداخل پیدا کنند چرا که نسبت به ستارگان و کهکشان‌هایی که اخترشناسان به دنبال مشاهده آن‌ها هستند، روشنایی بیشتری دارند.

اتحادیه بین‌المللی نجوم در بیانیه‌های خود درباره تاثیرات منفی صورت‌های فلکی ماهواره‌ای روی مشاهدات نجومی ابراز نگرانی کرده و در آن‌ها نام صورت‌های فلکی استارلینک و وان وب به چشم می‌خورد. اسپیس ایکس به سرعت شروع به کار برای رفع چنین مشکلاتی کرد و با همکاری اخترشناسان برای آن یک راه‌حل پیدا کرد. در ابتدا آن‌ها تلاش کردند که ماهواره‌ها را با رنگ تیره‌تری رنگ کنند تا کمتر در آسمان ظاهر شوند، اما چنین اقدامی نیز رضایت اخترشناسان را به دنبال نداشت. در همین راستا شرکت تحت مدیریت ایلان ماسک به سراغ طراحی جدیدی با یک پوشش رفت که شبیه به آفتابگیر عمل می‌کند. اسپیس ایکس علاوه بر چنین سبک طراحی، زاویه پنل‌های خورشیدی موجود روی ماهواره‌ها را نیز تنظیم کرد تا بخش درخشان آن از روی زمین قابل مشاهده نباشد. این دو موضوع با ترکیب یکدیگر، اکثر مشکلات عملیاتی ماهواره‌های استارلینک برای اخترشناسان را رفع می‌کند.

بیشتر بخوانید:

مسئله بعدی، تداخل این صورت فلکی ماهواره‌ای با اخترشناسی رادیویی است. این امکان وجود دارد که با نشت فرکانس روبه‌رو شویم و ماهواره مقادیر کمی از امواج رادیویی بالاتر از فرکانس عملیاتی اصلی خود را ساطع کند که همین موضوع می‌تواند برای اخترشناسی رادیویی دردساز شود. در حالت کلی تلسکوپ‌های رادیویی باید با نویز‌های پس زمینه زیادی دست و پنجه نرم کنند و صورت‌های فلکی ماهواره‌ای می‌توانند دردسر‌های آن‌ها را افزایش دهند. اسپیس ایکس برای رفع این مشکل نیز با جامعه اخترشناسان همکاری می‌کند و آن‌ها برای دستیابی به راه‌حل بسیار خوشبین هستند.

چالش دیگر این است که با افزایش ماهواره‌ها در اطراف زمین با حجم بالاتری از زباله‌های فضایی مواجه می‌شویم. زباله‌های فضایی می‌توانند بسیار خطرناک باشند و هرچیزی از ایستگاه فضایی بین‌المللی(ISS) تا توانایی ما در پرتاب مقرون به صرفه ماهواره‌های بعدی را تهدید کنند.

** ضرورت استفاده عادلانه و پایدار از فضا

نمونه اولیه ماهواره بلوواکر ۳ (BlueWalker ۳) که به تازگی به فضا پرتاب شده و قرار است آغازگر یک شبکه ارتباطی در مدار باشد که توسط تلفن‌های هوشمند استاندارد قابل دسترسی است، اکنون یکی از درخشان‌ترین اجرام در آسمان شب است. برای کارشناسان متخصص و رصدگران، این یک مسئله مهم است. در حالی که ستاره‌شناسان چندین تلسکوپ در مدار دارند، بسیاری از مشاهدات ما از کیهان توسط تلسکوپ‌های زمینی صورت می‌گیرد. ماهواره بلوواکر ۳ در تصاویر نجومی به شکل یک رگه بسیار درخشان دیده می‌شود.

شرکت AST SpaceMobile درنظر دارد تا پایان سال ۲۰۲۴ بیش از ۱۰۰ ماهواره را به فضا بفرستد که بسیاری از آن‌ها حتی بزرگتر از بلوواکر ۳ هستند، این یک نگرانی قابل توجه برای دانشمندان است. همچنین بلوواکر ۳ به عنوان یک برج تلفن همراه در فضا ساخته شده است، به این معنی که از فرکانس‌های رادیویی زمینی استفاده می‌کند که ممکن است با تلسکوپ‌های رادیویی (تلسکوپ‌هایی که در حال حاضر بسیار دور از مناطقی با پوشش تلفن همراه ساخته شده‌اند)، تداخل ایجاد کند.

مرکز اتحادیه بین المللی نجوم برای حفاظت از آسمان تاریک و آرام در برابر تداخل ماهواره‌های منظومه‌ای(CPS) و شرکای آن‌ها می‌خواهد اهمیت ماهواره‌ها را برای بهبود ارتباطات در سراسر جهان به رسمیت بشناسد، اما مسئولان این مرکز می‌خواهند توجه بیشتری بر موضوع استفاده عادلانه و پایدار از فضا صورت گیرد. همچنین آن‌ها در حال مذاکره با کارشناسان صنعتی برای استفاده از آخرین نوآوری‌ها از جمله مواد ضد انعکاس برای ماهواره‌ها هستند تا بتوانند بر مشکلات پیش رو فائق آیند.

با این حال؛ صورت‌های فلکی ماهواره‌ای مانند استارلینک راه‌های جدیدی در زمینه ارتباطات ایجاد می‌کنند، اما باید تعادلی میان توانایی‌های ارتباطی و مطالعه آسمان شب ایجاد کرد و توانست به درکی از جهان فراتر از زمین دست پیدا کرد.

انتهای پیام/۱۱۰/

انتهای پیام/