احتمال درمان قطعی ام.اس با تزریق سلول‌های بنیادی/ ایران بزرگترین بانک خون بند ناف در خاورمیانه است

به گزارش گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، مرتضی ضرابی مدیر عامل شرکت فناوری بن یاخته‌های رویان روز یکشنبه ۲۲ آبان ضمن گرامیداشت یاد بنیانگذار پژوهشگاه رویان در نشست با خبرنگاران به مناسبت هفته جهانی بانک خون بندناف که در جهاد دانشگاهی البرز برگزار شد، گفت: شرکت رویان از سال ۸۴ با هدف جمع‌آوری سلول‌های بنیادی از منابع مختلف خون بند ناف مغز استخوان بافت چربی، خون محیطی و... راه اندازی شده است.

وی با اشاره به وجود دو نوع سلول بنیادی خونساز و غیر خونساز گفت : کاربرد سلول‌های بنیادی خونساز در بیماری‌های با منشاء خونی، سرطان خون  تالاسمی، نقص سیسنم ایمنی و کم خونی مادرزادی است.

ضرابی با اشاره به اینکه سلول‌های بنیادی غیر خونساز در بیماری‌های فلج‌مغزی، اوتیسم، آرتروز و بیماری‌های قلبی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اظهار کرد: خون بندناف در جفت جریان دارد و بلافاصله پس از تولد نوزاد قابل جمع‌آوری است و از لحاظ سلول های بنیادی اهمیت دارد.

به گفته وی اکنون دو مدل بانک خون بند ناف عمومی و خصوصی داریم که در بانک‌خصوصی ۱۹۰ هزار نمونه نگهداری می‌شود. در بانک عمومی نیز حدود ۵ هزار نمونه تاکنون ذخیره سازی شده است.

مدیر عامل شرکت فناوری بن یاخته‌های رویان ادامه داد: بزرگترین بانک خون بند ناف در خاورمیانه با ۱۸۰ هزار نمونه متعلق به ایران است. در کشورهای مختلف بین دو تا چند بانک بند خون ناف وجود دارد و رویان تنها بانک ایران است.

ضرابی با بیان اینکه بیشترین پیوندها در زمینه بیماری‌های خونی بوده است، اظهار کرد: ۴۲ دفتر نمایندگی در سراسر کشور به جمع‌آوری خون بند ناف می‌پردازند و البرز نیز یکی از استان‌های فعال در این زمینه است. بجز خون بند ناف، خون محیطی و مغز استخوان نیز در بانک سلول‌های بنیادی ذخیره‌سازی می‌شوند که در سال‌های گذشته ۱۰۵۰ نمونه از این موارد ذخیره و ۴۸۵ پیوند موفق نیز صورت گرفته است.

وی افزود: قبل از استفاده از خون بند ناف برخی اقدامات تحقیقی یا کارآزمایی بالینی انجام می‌شود که تأثیر بسزایی در شناساندن تأثیر درمان در بیماری‌های مختلف را مشخص می‌کند. در کارآزمایی‌های انجام شده تأثیر درمان به این روش در بیمارهای فلج مغزی بسیار مشهود بود.

مدیر عامل شرکت فناوری بن یاخته‌های رویان بیشترین استفاده از سلول‌های بنیادی خون بند ناف را در بیماری‌های مخاطره‌آمیز مانند انواع سرطان‌های خون، کم‌خونی‌های مادرزادی، تالاسمی و بیماری‌های نقص سیستم ایمنی دانست و گفت: اگر خون بند ناف نبود هیچ روش جایگزین دیگری برای درمان این بیماری‌ها وجود نداشت.

ضرابی به تأثیر به سزای تزریق سلول‌های بنیادی در بیماران فلج مغزی اشاره کرد: با تزریق سلول‌های بنیادی حتی بخشی از بافت مغز ترمیم شده و در بیماری های عصبی هم سلول‌های بنیادی می‌تواند نقش مهمی ایفا کند. به نظر برخی متخصصان سلول‌های بنیادی در بیماری ام.اس می‌تواند کمک کند و حتی احتمال می‌رود درمان قطعی برای بیماری‌های چون ام. اس و پارکینسون باشد.

وی خاطر نشان کرد: در مورد بیماران فلج مغزی تاکنون بهترین نتیجه در مورد بیماری‌های حرکتی وجود داشته که کودکی که فقط می‌توانست بخزد به مدد پیوند سلول‌های بنیادی اکنون می تواند با واکر راه برود که بهتر است در این موارد سه نوبت تزریق صورت بگیرد.

به گفته مدیرعامل شرکت فناوری بن یاخته‌های رویان بعد از تولد نوزاد به جز خون بند ناف، بافت بند ناف و پرده جنین نیز به عنوان ضمائم زایمانی مملو از سلول های بنیادی و اجزای مهم هستند که می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرد و می‌توان بیش از ۱۵ یا ۲۰ محصول را فراوری کرد و در حوزه پزشکی مورد استفاده قرار داد.

وی با اشاره به ساخت مخزن ازت مایع با همراهی یک شرکت دانش بنیان، اظهار کرد: از این محصول  امسال رونمایی می‌شود.

ضرابی با اشاره به اینکه بر اساس استانداردها  نمونه‌ها حداقل تا ۲۵ سال قابل نگهداری است، اظهار کرد: نمونه‌ها بسته به نوع بیماری متفاوت است و هر کیسه را برای یک نوبت می‌توان استفاده کرد.

مدیر عامل شرکت فناوری بن یاخته‌های رویان در مورد اینکه چه کسانی می‌توانند از نمونه‌های خون بندناف استفاده کنند، تصریح کرد: نمونه خون بند ناف و سلول‌های بنیادی خونساز باید از لحاظ ژنتیکی تطبیق داشته باشند که می‌تواند خانواده یا دیگر افراد باشند. قالب پیوندها تاکنون برای افراد خویشاوند بوده ولی تعدادی نیز برای غیر خویشاوند انجام شده است.  اما نوع دیگری از سلول‌های بنیادی غیر خونساز نیاز به تطابق ژنتیکی ندارند و می توان برای بیماران مختلف مورد استفاده قرار بگیرد.

وی در پاسخ به دلیل تعداد کم پیوند در کشور، گفت:  در کل کشور ۱۵ مرکز پیوند داریم که برخی امکان پیوند خون بند ناف را ندارند. از طرفی این کار نیاز به پزشکان متخصص دوره دیده دارد. مهمترین محدودیت ما محدودیت مراکز پیوند است که در صورت مرتفع شدن می‌توان نمونه های بیشتری ذخیره و استفاده کرد.

به گفته ضرابی سالیانه در کشور نیاز به ۳۰۰۰ پیوند  است ولی در حال حاضر کمتر از یک سوم آن برای بیماران خونی انجام می‌شود. هرچقدر ذخیره سلولی افزایش یابد شانس پیدا کردن نمونه بیشتر است و  از خروج ارز برای خرید خون بند ناف جلوگیری می‌شود.