رفع نیازهای راهبردی جامعه با اجرای بیش از ۱۶۰ طرح کلان ملی/ حمایت از طرح‌های کاربردی جدی‌تر دنبال می‌شود

به گزارش خبرنگار گروه فناوری خبرگزاری آنا؛ ایران پیش از پیروزی انقلاب اسلامی کشوری وابسته بود و تمام نیازهای اولیه و مورد نیازش با واردات محصولات خارجی تامین می‌شد اما اکنون پس از گذشت ۴۲ سال از عمر درخشان انقلاب اسلامی ایران، طی دو دهه اخیر به ویژه پس از اعمال تحریم‌های ظالمانه آمریکا، شاهد روند رشد پر شتاب علمی کشور و تولید محصولات داخلی بوده‌ایم.

امروزه ایران با اتکا به توانمندی‌های داخلی قادر به تولید محصولات مختلفی در حوزه‌های گوناگون اقتصادی، پزشکی، نانو فناوری، نظامی و ... است. داشتن چنین ظرفیتی در کشور باعث شده تا اکنون طرح‌های کلان بزرگی در این زمینه از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به تصویب برسد و ایران فقط چند گام تا خودکفایی در تولید برخی از محصولات و رفع نیازهای راهبردی کشور فاصله داشته باشد و ضمن تحقق اهداف بلند مرتبه اقتصاد دانش بنیان، زمینه اشتغال بسیاری از جوانان این مرز و بوم را فراهم کند.

واکاوی بیشتر این امر مهم باعث شد گفت‌وگویی با محمد حسین بهشتی، استاد تمام گروه پژوهشی کامپوزیت پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران، سرپرست معاونت نوآوری و تجاری سازی فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و رئیس مرکز طرح‌های کلان ملی فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری داشته باشیم که در ادامه آن را می‌خوانید.

اختصاص بودجه۱۵۰۰ میلیارد تومانی برای اجرای طرح‌های کلان ملی

آنا: طرح‌های کلان ملی، چه نوع طرح‌هایی هستند و چه نیازی از جامعه را می‌توانند برطرف کنند؟

بهشتی: طرح‌های کلان ملی، طرح‌هایی کاربردی هستند که برای نخستین بار در ایران فعالیت شان آغاز شده است. این طرح‌ها حوزه‌های مختلف سلامت، محیط زیست، کشاورزی، امنیت غذایی، انرژی، حمل و نقل و... را شامل می‌شوند. اکنون بیش از ۱۶۰ طرح جاری در مرکز طرح‌های کلان ملی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در حال اجراست. از این میزان، حدود ۳۷ درصد طرح‌ها به حوزه سلامت، ۲۲ درصد به حوزه امنیت غذایی و کشاورزی، ۱۱ درصد به بخش حمل و نقل، ۵/۷ درصد به تجهیزات پیشرفته ، ۳/۴ درصد به فناوری‌های زیست محیطی و ۲ درصد به بخش دیجیتال و هوشمندسازی مرتبط است. اکنون اعتباری بالغ بر ۱۵۰۰ میلیارد تومان برای اجرای این طرح‌ها اختصاص پیدا کرده که ۶۵۹ میلیارد تومان آن (۴۴ درصد) سهم معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است. فعالیت برخی از این طرح‌های جاری ممکن است از پارسال یا سه سال گذشته یا طی دو ماه اخیر شروع شده باشد. تاریخ آغاز و اختتام این طرح‌ها متفاوت است. هر ماه برخی از طرح‌هایی که از سال‌های قبل شروع شده‌اند، پایان پیدا می‌کنند و ممکن است طرح‌های جدید دیگری مصوب شود؛ در حال حاضر تاکنون ۳۳۹ میلیارد تومان اعتبار به شرکت‌ها پرداخت کرده‌ایم، ۳۲۰ میلیارد باقی نیز طی ماه‌های آینده یا سال جدید پرداخت خواهد شد.

ایران حرف نخست هوش مصنوعی در منطقه را می‌زند

آنا: هوش مصنوعی از جمله حوزه‌های کاربردی است که مقام معظم رهبری نیز اخیرا تاکید کرده‌اند که باید ایران جزو ده کشور برتر جهان در زمینه این فناوری مطرح شود، در حال حاضر چقدر از طرح‌های کلان ملی به این موضوع ورود پیدا کرده است؟

بهشتی: حوزه هوش مصنوعی یکی از حوزه‌های نوینی محسوب می‌شود که خوشبختانه اکنون دولت جمهوری اسلامی ایران اقدام‌های خیلی خوبی در این زمینه انجام داده است. در حال حاضر شرکت‌های بسیار توانمند و قوی در این حوزه ورود پیدا کرده‌اند و آماده سرویس دهی و خدمات دهی هستند. اکنون محصولات این شرکت‌ها توسعه پیدا کرده‌اند و بسیاری از مراکز نیز از این محصولات استفاده می‌کنند. به‌طور کلی می‌توانیم بگوییم ایران در زمینه هوش مصنوعی اکنون حرف نخست در منطقه را می‌زند و وضعیت بسیار خوب و مطلوبی دارد. غالب شرکت‌هایی که اکنون به این حوزه ورود پیدا کرده‌اند، شرکت‌های دانش بنیان و استارتاپ‌ها هستند. این شرکت‌ها در حوزه‌های هوش مصنوعی کارهای ارزشمندی در زمینه تشخیص چهره، پلاک خودرو و ... انجام داده‌اند. در حال حاضر تعداد کمی از طرح‌های کلان به حوزه هوش مصنوعی اختصاص پیدا کرده است زیرا این حوزه جدید نیاز به سرمایه گذاری سنگین و حمایت جدی ندارد و استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان با صرف هزینه کمتری می‌توانند به این مبحث ورود پیدا کنند. البته ما در معاونت علمی ریاست جمهوری ستادی به نام توسعه فناوری‌های اقتصاد دیجیتال و هوشمند سازی داریم که این ستاد حمایت‌های خوبی از شرکت‌های دانش بنیان فعال در این زمینه می‌کند. هرچند هم‌اکنون در این مرکز کمتر طرحی در حوزه هوش مصنوعی داشته‌ایم اما در بسیاری از طرح‌های کلان ملی، دانش هوش مصنوعی به کار گرفته شده است. مثلا یک بخش از دستگاه CT SCAN مربوط به کارهای نرم افزاری است که در آن بحث هوش مصنوعی استفاده می‌شود. همچنین اکنون ما از طرحی ساخت شتابدهنده خطی برای انجام کارهای رادیوتراپی حمایت کرده‌ایم. در این طرح نیز از فناوری هوش مصنوعی استفاده شده است. در واقع هوش مصنوعی یک بخش کوچکی از کل کار را برعهده دارد.

حمایت معاونت علمی از طرح‌های کاربردی و مورد نیاز جامعه

آنا: در حال حاضر نحوه حمایت شما از صاحبان و مجریان طرح‌های کلان ملی چگونه است؟

بهشتی: ابتدا نیازهای جدی و اولویت‌دار کشور توسط این مرکز یا با پیشنهاد شرکت‌های دیگر احصا می‌شود و پس از انجام بررسی‌های مورد نیاز، طرح‌های کاربردی که پاسخگویی نیازمندی‌های جامعه در حوزه‌های مختلف سلامت، محیط زیست، کشاورزی، امنیت غذایی، انرژی، حمل و نقل و... باشند، در این مرکز مصوب شده و مورد حمایت مادی و معنوی قرار می‌گیرند. غالبا مجریان این طرح‌ها شرکت‌های خصوصی هستند و باید در آن موضوع در حد TRL(یکی از معیارهای سنجش آمادگی و بلوغ فناوری‌ها) ۳ و ۴ کار کرده باشند یعنی موضوع‌شان ایده نباشد و نمونه آزمایشگاهی آن در حد ماکت ساخته شده باشد. این طرح‌ها پس از ارزیابی و تایید مورد حمایت قرار می‌گیرند تا بتوانند به مرحله TRL (Technology Readiness Level) هفت برسند و خط تولید طرح‌شان را راه اندازی و به تولید انبوه برسانند. ما ابتدا هزینه‌های توسعه فناوری این طرح‌ها را بررسی می‌کنیم تا دریابیم برای رسیدن آنها از TRL ۳ به ۷ چقدر باید هزینه صرف شود. بخشی از این هزینه‌ها را باید صاحب طرح بپردازد. اگر هزینه توسعه فناوری این طرح عدد سنگینی باشد، معمولا باید بهره بردار یا سرمایه گذار نیز بخشی از آن را تقبل کند. بخشی از هزینه‌ها را نیز ما در غالب تسهیلات قرض الحسنه به شرکت‌ها ارایه می‌دهیم. پس از اتمام اجرای طرح، یک سال نیز برای بازپرداخت این هزینه به شرکت‌ها تنفس می‌دهیم. پس از گذشت یکسال میزان تسهیلات ارایه شده باید عودت داده شود. البته اگر در بررسی‌هایمان به این نتیجه برسیم که اثبات فناوری این کار هزینه دارد و شرکت قادر به پوشش آن نیست، بخشی از آن تسهیلات را بلاعوض ارایه می‌دهیم یعنی هزینه اثبات فناوری ممکن است ۱۰ تا ۵۰ درصد اعتبار نیاز داشته باشد. ما این هزینه را پرداخت می‌کنیم. منتها زمانی که طرح به محصول برسد. در زمینه معنوی هم اگر شرکت‌ها مشکلی در زمینه بازاریابی داشته باشند آنها را برطرف می‌کنیم. همچنین برای اخذ مجوزهایشان نیز مکاتبات، نامه نگاری‌ها و هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌های مختلف و بهره بردار را انجام می‌دهیم.

انتهای پیام/