وضعیت ایران در شاخص فرار مغزها

به گزارش گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سورنا ستاری به بیان گزارش جمعیت ایرانیان مهاجر در جهان طبق آمار به دست آمده در سال ۲۰۲۰ پرداخت و گفت: بر اساس آخرین آمارها، این میزان ۱/۹ میلیون نفر است که این عدد ۲/۲۹ درصد از کل جمعیت ایران را شامل می‌شود. همچنین براساس آمارهای موجود، کمترین رتبه ایرانیان در میان گروه‌های مهاجر در جوامع میزبان مربوط به کشور سوئد با رتبه ۵ و بیش‌ترین رتبه مربوط به کشور انگلستان با رتبه ۲۹ است.

معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری همچنین در گزارش خود وضعیت میل به مهاجرت در ایران را براساس شاخص جهانی گالوپ مورد بررسی قرار داد و گفت: براساس رتبه‌بندی کشورها در شاخص‌های سه گانه جریان بالقوه مهاجرت گالوپ، ایران در بین ۱۵۰ کشور جهان، در رتبه ۸۷ قرار گرفته است.

وی درباره شاخص های مهاجرت بر اساس معیارهای مؤسسه گالوپ بیان کرد: شاخص‌های سه گانه جریان بالقوه مهاجرت گالوپ، توسط این مؤسسه در سال ۲۰۱۸، میزان افزایش یا کاهش جمعیت هر کشور در صورت برداشته شدن موانع جابه‌جایی و مهاجرت معرفی شده است. این شاخص‌ها نتیجه مصاحبه‌های رو در رو یا تلفنی با بیش از ۵۰۰ هزار نفر در ۱۵۰ کشور دنیاست و به دلیل تعدد کشورهای مورد بررسی، یکی از مقایسه‌پذیرترین شاخص‌ها در حوزه مهاجرت است.

شاخص فرار مغزها و واقعیت‌های ایران

رئیس بنیاد ملی نخبگان، با اشاره به وضعیت ایران در زیرشاخص فرار مغزها گفت: بررسی وضعیت ایران در زیرشاخص فرار مغزها که یکی از زیرشاخص‌های شاخص شکنندگی سرزمینی است نشان‌دهنده فراز و فرودهای رتبه کشورمان در این زیرشاخص است. به‌طوری که بدترین رتبه فرار مغزهای ایران مربوط به سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲ بوده است.

ستاری ادامه داد: ایران در سال ۲۰۱۰ در میان ۱۷۳ کشور، رتبه ۴۶ را داشته که وارد وضعیت قرمز و هشدار شده بود. در بازه ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ رتبه ایران وضعیت نسبتاً پایداری داشته و ۲۱ رتبه ارتقا یافته که در سال های اخیر، وضعیت ایران در شاخص فرار مغزها به میانگین جهانی نزدیک‌تر شده است.

بخش دیگری از گزارش معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری به وضعیت جمعیت دانشجویان بین‌المللی و مقایسه وضعیت کشورهای دانشجوفرست در جهان اختصاص داشت. ستاری با مقایسه ۲۰ کشور اصلی دانشجوفرست در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ بر اساس این آمارها، بیان کرد که طبق آخرین آمار موجود ۲۰۲۱ ایران در سال ۲۰۱۹ رتبه هفدهم را در بین این کشورها به خود اختصاص داده است.

وی افزود: همچنین در رده‌بندی ۱۱۶ کشور جهان از منظر سهم دانشجویان خروجی از کل جمعیت دانشجویان داخل کشور در سال ۲۰۱۹، ایران در جایگاه ۹۹ ام قرار دارد.

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری با اشاره به مهم‌ترین مقاصد مهاجرتی ایرانیان افزود: کشورهای آمریکا، ترکیه، آلمان، کانادا، ایتالیا، استرالیا، مجارستان، روسیه، فرانسه و بریتانیا، ۱۰ مقصد اصلی دانشجویان ایرانی در سال ۲۰۱۹ بوده‌اند که در این میان، تعداد دانشجویان ایرانی حاضر در کشورهای کانادا، ترکیه، آلمان و مجارستان با روند افزایشی و در کشورهای هند، استرالیا، انگلستان و فرانسه با روند کاهشی همراه بوده است.

ایجاد بستری برای بازگشت متخصصان

ستاری، در بخش دیگری از گزارش خود، به برنامه بازگشت متخصصان ایرانی و همکاری با متخصصان و کارآفرینان ایرانی خارج از کشور پرداخت و گفت: ایجاد پل ارتباطی میان متخصصان و کارآفرینان ایرانی خارج از کشور با مراکز عملی و فناوری منتخب داخلی، تبیین آخرین وضعیت علمی و فناوری داخلی و معرفی ظرفیت پایگاه‌های تخصصی همکار در حوزه‌های مختلف به متخصصان بخشی از برنامه‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است.

به گفته رئیس بنیاد ملی نخبگان، فراهم ساختن شرایط انتقال مهارت‌ها، روش‌ها و قابلیت‌های خدماتی نوین به کشور و تعریف نحوه همکاری با مراکز علمی و فناوری داخلی پیش از ورود به کشور، از جمله راه‌های ارتباط با متخصصان ایرانی خارج از کشور برای خلق ارزش‌های غنی‌تر و اثرگذارتر به شمار می‌رود.

وی همچنین با اشاره به سایر برنامه‌های بازگشت و جذب نخبگان و استعدادهای برتر به کشور ادامه داد: همچنین برگزاری دوره پسادکتری، دوره فرصت مطالعاتی، همکاری به عنوان استاد مدعو و معین، برگزاری سخنرانی و کارگاه‌های تخصصی، فعالیت‌های روزانه کارهایی است که برای ایجاد زیست‌بوم مناسب استفاده از نیروی انسانی توانمند صورت گرفته است.

معاون علمی و فناوری رئیس‌ جمهوری، ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق و بازگشت با هدف اشتغال در این کسب و کارها را یکی از زمینه‌های مهم بازگشت و ماندگاری ایرانیان غیر مقیم به کشور دانست و افزود: اشتغال در شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق، شرکت‌های زایشی از دانشگاه‌ها، تسهیل جذب هیئت علمی دانشگاه‌ها و نظام وظیفه تخصصی، از مهم‌ترین بسترهای حمایتی در نظر گرفته شده در برنامه همکاری با متخصصان ایرانی خارج از کشور است.

رشد درخور توجه تعداد ایرانیان بازگشته به کشور

ستاری از میزان ایرانیان بازگشتی در قالب طرح همکاری با متخصصان و دانشمندان ایرانی غیرمقیم گفت و ادامه داد: تعداد ایرانیان بازگشتی از طریق مهاجرت معکوس در بازه زمانی ۱۳۹۳ تا پایان شهریور ۱۴۰۰، رشد چشمگیری داشته است. ثبت بیش از ۱۰ هزار درخواست همکاری، بازگشت و شروع به کار بیش از ۲ هزار و ۳۰۰ نفر از متخصصان دارای رتبه‌های بالای دانشگاهی در قالب پسادکتری، طرح فناورانه، استاد مدعو، فرصت مطالعاتی، جذب هیئت علمی و شرکت‌های خصوصی و برگزاری بیش از ۳ هزار و ۵۰۰ سخنرانی و کارگاه تخصصی از آن جمله است.

وی با اشاره به درصد فراوانی متخصصان حوزه‌های مختلف گفت: سهم محققان و متخصصان بازگشته به کشور در حوزه‌های مهندسی ۵۸ درصد، علوم پایه ۲۶ درصد، علوم انسانی ۱۱ درصد و علوم پزشکی ۵ درصد بوده است.

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری، با اشاره به بهبود دانشجوپذیری ایران در سال‌های اخیر گفت: نگاهی به جمعیت دانشجویان خارجی (غیرایرانی) در ایران نشان می‌دهد در طول ۱۰ سال گذشته رتبه ایران در دانشجوپذیری بهبود چشمگیری یافته و از جایگاه ۵۴ به جایگاه ۲۸ در میان ۲۴۱ کشور جهان ارتقا یافته است. افغانستان، عراق، لبنان، سوریه و چین، ۵ کشور اصلی دانشجوفرست به ایران هستند.

وی ادامه داد: ایران در جدیدترین گزارش شاخص جهانی نوآوری در سال ۲۰۱۸ به‌عنوان یکی از رهبران منطقه‌ای نوآوری معرفی شده است. همچنین صعود ۱۰ پله‌ای ایران نسبت به سال گذشته و ایستادن در رتبه ۶۵ جهان موجب شده در میان ۳ کشور دارای بالاترین رشد رتبه در دنیا قرار گیرد.

انتهای پیام/۴۰۲۱/پ