فضا از دریچه آنا/ ۱۴؛
فضا دیگر تنها جایی برای تماشای ستارگان نیست!/ ماهواره‌های ایرانی ابزار دستیابی به فناوری‌های فضایی
صنعت فضایی به عنوان یکی از صنایع مادر از اهمیت خاصی برخوردار است و دانشمندان ایرانی با درک ضرورت توسعه این صنعت در حال تلاش برای ساخت ماهواره‌هایی پیشرفته هستند.
به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، با پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و از بین رفتن سلطه بیگانگان در ارکان حیاتی کشور فرصت فعالیت مستقل برای جوانان نخبه و مستعد ایرانی در صنایع مختلف فراهم شد. صنعت فضایی نیز از جمله صنایعی بود که باتوجه به اهمیت خاص آن از همان سال‌های نخستین شکل‌گیری نظام اسلامی در ایران مورد توجه مسئولان قرار گرفت و با وجود تمامی کارشکنی‌های غرب و تحریم‌های ظالمانه دانشمندان ایرانی توانستند به موفقیت‌های بزرگی در این حوزه دست پیدا کنند.
امروز اهمیت صنعت فضایی در زمینه توسعه علمی و فناوری کشور برای عموم مردم آشکار شده است و از همین رو دولت‌ها در سراسر دنیا با سرمایه‌گذاری گسترده در این صنعت می‌کوشند جایگاه خود در بین کشورهای صاحب فناوری فضایی را تثبیت کرده و با استفاده از ابزارهایی نظیر ماهواره و کاوشگر اطلاعات دقیقی را از وضعیت کره زمین و سایر نقاط منظومه شمسی به‌دست آورند. تا کمتر از سه دهه پیش تنها کشورهای روسیه و آمریکا توانایی طراحی، تولید و پرتاب ماهواره به مدار زمین را داشتند ولی حالا بازیگران جدیدی نظیر هند، چین، ایران و ژاپن انحصار در این صنعت را به چالش کشیده و خود را به عنوان قدرت‌های آینده تحقیقات فضایی معرفی کرده‌اند.
بیشتر بخوانید:
نیاز کشور به استارت‌آپ‌های فضاپایه/ حمایت از کسب‌وکارها محدود به آغاز فعالیت نباشد
دست به آچار شدن زنان در فضا/ موفقیت در دنیایی فارغ از جنسیت
در گذشته و به ویژه در دوران جنگ سرد از ماشین‌های فضایی تنها برای اهداف نظامی و جاسوسی استفاده می‌شد ولی توسعه فناوری و آگاهی بیشتر محققان نسبت به لزوم پایش و رصد مستمر زمین سبب شد ماهواره به ابزاری کاربردی در بخش‌های مختلفی مانند کشاورزی، هواشناسی، سیستم‌های ناوبری، شبکه‌های ارتباطی و بررسی احتمال وجود حیات در خارج از کره زمین تبدیل شوند. چنین کاربردی‌هایی سبب شده است بخش خصوصی در کنار سازمان‌های دولتی اجرای پروژه‌های تحقیقاتی در خارج از سیاره آبی را بر عهده گرفته و ماشین‌های پیشرفته‌ای را به فضا پرتاب کنند که در هر لحظه حجم بالایی از اطلاعات را ثبت و به زمین ارسال می‌کنند.
بدون شک علاقه‌مندان به علوم فضایی در سال‌های اخیر نام شرکت اسپیس‌ایکس و مدیرعامل آن ایلان ماسک را بارها در رسانه‌ها و فضای مجازی شنیده‌اند. مهم‌ترین و بزرگ‌ترین برنامه شرکت اسپیس‌ایکس ساخت و پرتاب هزاران ماهواره به مدار زمین و تکمیل پروژه منظومه ماهواره‌ای است. ایلان ماسک هدف از پرتاب صدها هزار ماهواره به مدار زمین را ایجاد شبکه ارتباطی نوین در سراسر کره زمین اعلام کرده است ولی به نظر می‌رسد این ثروتمند مشهور آمریکایی به غیر از اینترنت ماهواره‌ای به طرح‌های دیگری نیز می‌اندیشد که احتمالاً زندگی میلیاردها انسان در کشورهای مختلف را دست‌خوش تغییر می‌سازد.
توسعه صنعت فضایی بومی با اتکا به ظرفیت‌های داخلی
سازمان فضایی و پژوهشگاه فضایی ایرانی از دهه ۷۰ شمسی فعالیت گسترده‌ای برای رشد صنعت فضایی و معرفی ایران به عنوان کشوری صاحب نام در فناوری‌های فضایی را آغاز کردند و با اتکای به توان داخلی توانسته‌اند دستاوردهای ارزشمندی را به جامعه علمی کشور ارائه دهند. البته برخی از پروژه‌های فضایی در ایران به اهداف از پیش تعیین شده نرسیده است ولی متخصصان صنعت فضایی در جریان تمامی تحقیقات علمی خود تجربه‌هایی را به‌دست آوردند که می‌توان از آن‌ها به عنوان چراغ راه آینده استفاده کرد. در ادامه به تعدادی از ماهواره‌های ایرانی تکمیل شده و در حال ساخت اشاره می‌کنیم.
در حال حاضر دانشمندان ایرانی روی پروژه ماهواره پارس ۱ و ناهید ۲ کار می‌کنند. ماهواره پارس ۱ ماهواره‌ای سنجشی است که قرار است پس از پرتاب و قرارگیری در مدار زمین از نواحی مختلف کشور عکس‌برداری و تصاویر باکیفیتی را به ایستگاه‌های تحقیقاتی در زمین ارسال کند. عکس‌های ارسالی از این ماهواره برای پایش اراضی کشاورزی و جنگل‌ها، بررسی وضعیت دریاچه‌ها و تخمین وسعت مخاطرات طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
فضاپیمای ناهید ۲ میکروماهواره‌ای با وزن ۱۱۰ کیلومتر است و درواقع می‌توان آن را مدل ارتقا یافته ماهواره ناهید ۱ دانست. طبق برنامه اعلام شده این ماهواره پس از پرتاب در ارتفاع ۵۵۰ کیلومتری از سطح زمین قرار گرفته و به مدت ۲ سال در مدار زمین باقی می‌ماند. ماهواره‌های ناهید ۲ و پارس ۱ در پژوهشگاه فضایی ایران ساخته شده و اکنون در حال طی مراحل آزمایش فنی هستند.
درخشش ماهواره‌های ایرانی در مدار سیاره آبی
سازمان فضایی ایران با همکاری پژوهشگاه فضایی و تعدادی از دانشگاه‌های کشور تاکنون ۱۸ ماهواره مخابراتی را طراحی کردند که تعدادی از آن‌ها با موفقیت در مدار قرار گرفتند. هرکدام از این ماهواره‌ها دستاوردی بزرگ برای صنعت فضایی کشورمان محسوب شده و دانش بومی در این حوزه را ارتقا داده است.
ماهواره «نور» ماهواره جدیدترین ماهواره ایرانی بود که به فضا پرتاب شد. این ماهواره نظامی توسط متخصصان نیرو هوافضا سپاه پاسداران در شرایط سخت تحریم طراحی گردید. ماهواره نور در سوم اردیبهشت ۱۳۹۹ از کویر نرکزی ایران پرتاب و در مدار ۴۲۵ کیلومتری زمین قرار گرفت.
حمایت از کسب‌وکارهای فضاپایه با وضع قوانین گره‌گشا
مرتضی براری معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فضایی ایران پیش‌تر به خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا در خصوص اهمیت نظارت بر صنعت فضایی بیان کرد: در راستای توسعه متوازن ارکان زنجیره ارزش بخش فضایی کشور حمایت از شکل‌گیری بنیادی به عنوان حلقه واسط میان بخش پژوهش و توسعه فناوری و بخش صنعتی‌سازی با مأموریت تربیت نیروهای انسانی متخصص دانشگاهی و تجاری‌سازی فناوری‌های اکتساب شده در دستور کار قرار دارد. شکل‌گیری نهادهای نظارتی نیز یکی از برنامه‌های مهم صنعت فضایی کشور در تمامی حوزه‌های این صنعت است.
براری با اشاره به لزوم اختصاص بودجه کافی برای پروژه‌های فضایی کشور، می‌گوید «بودجه نقش پررنگی در راستای شکل‌گیری و توسعه متوازن تمامی ارکان زنجیره صنعت فضایی کشور دارد اما مهم‌تر از آن تشویق و ترویج دستگاه‌های اجرایی است که می‌توانند از کاربردهای فناوری فضایی استفاده نمایند. در همین راستا ایجاد قوانین و الزامات برای سازمان‌های مختلف جهت استفاده از این خدمات و کاربردها و نیز اتخاذ رویکردهای حمایتی از جمله تضمین خرید از خدمات بخش خصوصی بسیار گره‌گشا بوده و کمک شایانی به ترغیب شرکت‌های خصوصی فعال در صنعت فضایی ایران کرده و در آینده نیز خواهد کرد.»
اهمیت همکاری سازمان‌های دولتی با شرکت‌های دانش‌بنیان صنعت فضایی
بهروز همتی از کارشناسان فناوری‌های نوین سازمان فضایی ایران مدتی پیش در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا اظهار کرد:ماهواره ناهید ۲ ماهواره‌ای مخابراتی است که توسط گروهی از مهندسان ایرانی در پژوهشگاه فضایی ایران طراحی شده و امیدواریم به زودی به سمت مقصد مورد نظر پرتاب شود. ماهواره کیوب‌ست با استاندار ۳۷ یکی دیگر از دستاوردهای صنعت فضایی کشور است که توسط نخبگان ایرانی بخش خصوصی طراحی شده است.
بیشتر بخوانید:
رمزگشایی از رازهای جهان هستی با هوش مصنوعی/ ماشین‌های هوشمند از دورترین نقاط کیهان می‌گویند
زنان در خط مقدم سفر به فضا/ مشاهیری که برای تابوشکنی جنگیدند
به اذعان همتی همتی «هم‌اکنون صنعت فضایی ایران در حال رشد است و فعالیت‌های زیادی در این حوزه انجام شده ولی باید همچنان برای پیشرفت تلاش کنیم. همکاری بخش خصوصی و نهادهای دولتی در صنعت فضایی سبب تسریع در فرایند ساخت و توسعه تجهیزات فضایی بومی می‌شود.»
انتهای پیام/۴۱۴۴/
انتهای پیام/
