ممنوعیت طرح مکالمه نامحدود/ «ترویج مصرف‌گرایی» سه اپراتور همراه متوقف شد

از مقاومت مقابل فناوری تا قیمت‌شکنی

طرح مکالمه نامحدود درون شبکه همراه اول، ایرانسل و رایتل با عناوین «هدف رو بزن»، «مکالمه شگفت‌انگیز» و «دِکا» با دستور سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به پایان رسید.

این موضوع درحالی رخ داد که ورود فناوری‌های جدید، خدمات پایه ارتباطی را تحت‌الشعاع قرار داده است و اپراتورهای جهانی برای ادامه حیات اقتصادی خود، خدمات خلاقانه و کیفیت را به‌عنوان راهکار درنظر گرفته‌اند. این موضوع درشرایطی اتفاق می‌افتد که اپراتورهای آمریکایی به سمت رایگان‌کردن خدمات پایه خود مانند مکالمه و پیامک حرکت کرده‌اند. این رفتار که موجب حفظ ترافیک پایه اپراتورها می‌شود، با ارایه سایر خدمات متنوع و کیفی درآمدزایی آنها را تأمین می‌کند اما در ایران شیوه مواجهه با تکنولوژی به‌گونه‌ای دیگر رقم خورده است.

از محدودیت‌های فراوان کاربران برای دسترسی به پهنای باند گرفته تا فیلترینگ پدیده‌های جدید ارتباطی. حالا اما ایران با وجود آن‌که در زمینه سرعت، کیفیت و قیمت اینترنت یکی از قعرنشین‌های دنیا و حتی خاورمیانه به شمار می‌آید، کاربران ایرانی از فناوری‌های جدید رویگردان نبوده و استقبال بالایی از خدمات نسل سوم تلفن‌همراه به عمل آورده‌اند.

در این میان اپراتورها ناچار شدند با ارایه طرح‌ «مکالمات نامحدود» درون شبکه رقابت سنگینی برای افزایش سطح مکالمات مردم و حفظ درآمدهایشان از خدمات ارتباطی پایه ایجاد کنند. خدماتی که تا پیش از ورود فناوری‌های جدید با قیمت‌های گزاف به مشترکان ارایه می‌شد، حالا با پس زده‌شدن اپراتورها توسط فناوری با تخفیف‌های عجیب و قیمت‌شکنی‌های شگفت‌انگیز مواجه شده و مردم مصرف‌گرای ایران را به وجد آورده است.

توقف رقابت سنگین برای مکالمه نامحدود

با این وجود تب یکباره اپراتورها به تازگی به نحوی عجیب فروکش کرده است. ایرانسل از ٢٣ آذرماه امکان مکالمه نامحدود درون شبکه (شگفت‌انگیز) را مسدود و به جای آن بسته‌های ترکیبی اعم از مکالمه، پیامک و اینترنت را در بازه‌های زمانی روزانه، هفتگی و ماهانه برای مشترکان جایگزین کرد.

رایتل هم که کلا طرح دِکا را از لیست طرح‌های خود خط زده است و در توجیه این موضوع می‌گوید که دیگر مدت ارایه آن سرویس سرآمده بود و مجبور شدیم، طرح را غیرفعال کنیم.

اپراتور رایتل در پاسخ به این سوال که با اتمام مدت عرضه طرح، خواسته یا ناخواسته باید جلوی آن را می‌گرفتید، پس بحث اجبار درچیست، گفت: ظاهرا جلوی این طرح برای همه اپراتورها گرفته شده و تنها کار رایتل نیست. موضوع زمانی جالب می‌شود که *١٠٠٠# را از خط همراه اول شماره‌گیری می‌کنید و دیگر خبری از مکالمه نامحدود درون شبکه نیست و تنها دو گزینه ١. مکالمه و ٢. اینترنت نامحدود (شبانه) موجود است. حال با انتخاب گزینه یک عبارت «طرح مکالمه ویژه به‌زودی دراختیار مشترکان همراه‌اول قرار خواهد گرفت»، روی صفحه گوشی نقش می‌بندد.

دستور توقف رگولاتوری برای بررسی بازار

پیگیری «شهروند» از سازمان تنظیم مقررات ارتباطات رادیویی نشان می‌دهد که رقابت سنگین اپراتورها برای تشویق مردم به مکالمه بیشتر به دنبال دستور این سازمان متوقف شده است. جهانگیر اسدی سخنگوی سازمان تنظیم مقررات ارتباطات رادیویی دراین‌باره به «شهروند» توضیح می‌دهد: مطابق قانون اپراتورها مجازند طرح‌های تشویقی کوتاه‌مدت به مشترکان ارایه دهند و این طرح‌های مصوب کف و سقف قیمت خاصی دارد. درحال حاضر زمان اجرای این طرح‌های مقطعی به پایان رسیده و اپراتورها اجازه ندارند این رقابت سنگین برای جذب مکالمه را ادامه دهند.

او ادامه داد: این موضوع به آن خاطر است که کارشناسان سازمان اثرات تنظیم بازاری طرح‌های مقطعی مانند مکالمه نامحدود را بررسی کنند و درصورت نبود مشکل، این طرح‌ها دوباره در مقاطع زمانی خاص و مناسبت‌ها می‌تواند ادامه پیدا کند. اسدی تأکید کرد: از دیدگاه رگولاتوری شروع چنین طرح‌هایی ازسوی یک اپراتور بزرگتر و نرخ‌شکنی‌ها می‌تواند فضا را ضدرقابتی کرده و موجب ورود اجباری اپراتورهای کوچک‌تر به این طرح و متضررشدن آنها می‌شود. به همین دلیل نیاز به بررسی کارشناسی این موضوع وجود دارد.

سخنگوی سازمان تنظیم مقررات ارتباطات رادیویی درباره تعیین تکلیف مشترکانی که درحال استفاده از این طرح‌ها بوده‌اند، توضیح می‌دهد: به اپراتورها گفته شده است مشترکانی که هم‌اکنون از این طرح استفاده می‌کنند، باید تا پایان یک‌ماه از آن بهره‌مند شوند اما طرح برای مشترکان جدید فعال نشود.

ترغیب مردم برای بیشتر حرف زدن

شهروند| طرح مکالمه‌های نامحدود نخستین‌بار با بسته «هدف رو بزن» همراه اول شروع شد. اپراتوری که این روزها برای درآمدزایی فعالیت‌های خاصی دارد و حتی ردیف‌های خاص درآمدی در قبوض مشترکانش اضافه کرده است. بعد از این اپراتور، کم‌کم دو اپراتور دیگر هم به بازار رقابت آمدند. «مکالمه شگفت‌انگیز» و «دکا» عناوینی بود که ایرانسل و رایتل به‌عنوان اپراتور دوم و سوم برای بسته‌های مکالمه خود انتخاب کردند با این حساب اپراتور بزرگتر یعنی همراه اول فضای رقابت را سنگین‌تر کرده و با حذف محدودیت‌های تماس، امکان استفاده از این بسته‌ها درتماس‌های خارج از شبکه خود نیز فراهم کرد. این موضوع درحالی اتفاق می‌افتاد که ایرانی‌ها بعد از سرانه مصرف بالای انرژی و سوخت یکی از رکوردداران مکالمه در جهان به شمار می‌آیند. به‌طوری که سرانه مکالمه تلفنی هر ایرانی در روز ٤٠دقیقه برآورد شده، این درحالی است که رقم میانگین جهان یک‌چهارم ایران و تنها ١٠دقیقه در روز اعلام شده است. با این وجود ورود نسل سوم خدمات تلفن‌همراه به ایران و پیشرفت تکنولوژی‌های ارتباطی، رویدادی بود که به اپراتورهای ایرانی سخت گران آمد. جایگزینی مکالمات تلفنی با تماس‌های رایگان و به حاشیه رفتن پیامک با پیام‌رسان‌های ارتباطی، حاشیه‌های فراوانی در ایران به دنبال داشت، از فیلترکردن‌های متعدد و اختلال در اپلیکشین‌های ارتباطی گرفته تا درخواست‌های مکرر برای افزایش تعرفه مکالمه و پیامک. با این حال اپراتورهای ایرانی نیز همچون همتایان جهانی خود درصدد رفع چاره برآمده و تلاش کردند با ارایه بسته مکالمات نامحدود، ترافیک مکالمه مشترکان خود را حفظ کنند. این موضوع که با استقبال کاربران تلفن‌همراه مواجه شده، گرچه اپراتورهای ایرانی را به اهداف تجاری خود می‌رساند اما در عمل به مصرف‌گرایی کاربرانی دامن می‌زند که براساس شاخص‌های جهانی یکی از اسراف‌کارترین مصرف‌کنندگان جهان به شمار می‌آیند. مصرف‌کنندگانی که در سایه یک اقتصاد غیرمولد و نفتی زندگی می‌کنند و حالا مقهور اپراتورهایی هستند که کمتر زیربار پذیرش ورود فناوری‌های جدید رفته و تلاش می‌کنند درآمدهای خود را از راه‌هایی به جز افزایش کیفیت و تنوع خدمات تأمین کنند. با این وجود سازمان تنظیم مقررات ارتباطات رادیویی ادامه طرح بسته‌های نامحدود مکالمه را متوقف اعلام کرد.