علم در سایه رمضان/ ۸؛
کمک غیرقابل انکار روزه‌داری به مغز/ کاهش مخاطرات ذهنی با روزه گرفتن
ما حتی اگر افرادی مذهبی نیز نباشیم، برای زیستن در این کره خاکی کاملاً وابسته به عملکرد مغزمان هستیم. از این جهت شاید برای‌تان جالب توجه باشد که روزه‌داری تا چه اندازه به عملکرد مغز انسان کمک می‌کند.
به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا ، آنچه واقعاً انسان را از قلمرو بقیه جانداران زمین متمایز می‌کند، مغز اوست. ممکن است مغز حیوانات دیگر به اندازه کافی بزرگ و پیچیده باشد که به آنها در تهیه غذا، سرپناه و آب و... کمک کند، اما آنها فاقد توانایی‌های گسترده مغز انسان هستند.
به خاطر همین این قابلیت‌های مغز انسان است که ما امروزه از هنر، ادبیات، معماری، کشاورزی، انرژی هسته‌ای، فلسفه، تبلیغات، جامعه و حتی همین فضای آنلاین بهره می‌بریم. از این بابت باید پذیرفت مغز ما نقطه برتری ماست. بدون این سلول‌های خاکستری، ما دیگر خودمان نیستیم! ما حتی اگر افرادی مذهبی نیز نباشیم، برای زیستن در این کره خاکی کاملاً وابسته به عملکرد مغزمان هستیم. از این جهت شاید برای‌تان جالب توجه باشد که روزه‌داری تا چه اندازه به عملکرد مغز انسان کمک می‌کند.
روزه داری باعث افزایش سطح فاکتور رشد نوروتروفیک مشتق از مغز(BDNF) می‌شود
BDNF پروتئینی است که با نورون‌های هیپوکامپ، قشر رویی و قسمت جلوی مغز(بخش‌هایی از مغز که حافظه، یادگیری و عملکرد شناختی را مدیریت می‌کند و فقط منحصر به انسان هست) ارتباط برقرار می‌کند. این ماده ضمناً همزمان با تحریک رشد سلول‌های عصبی جدید(نوروژنسیس) و ایجاد سیناپس(خطوط ارتباطی بین سلول‌های عصبی) به سلول‌های عصبی موجود کمک می‌کند تا زنده بمانند. کم بودن مقادیر BDNF را به آلزایمر مرتبط می‌دانند و گاهی مکمل‌های دارویی از نابودی سلول‌های عصبی، از دست دادن حافظه و اختلال شناختی جلوگیری می‌کند. تحقیقات نشان داده است روزه‌داری سطح فاکتور رشد نوروتروفیک مشتق از مغز را می‌افزاید و عملاً از بسیاری از مشکلات ذهنی جلوگیری می‌کند.
ترومای مغزی
تحقیقات نشان می‌دهد که روزه گرفتن در برابر ترومای فیزیکی مغز نیز مؤثر است. طبعاً این بدان معنا نیست که روزه‌داری با ایجاد یک میدان جادویی، به نوعی ضربه‌های فیزیکی قریب‌الوقوع را دفع کند. روزه‌داری استرس اکسیداتیو (Oxidative stress)، اختلال در عملکرد میتوکندری و زوال شناختی مغز را کاهش می‌دهد (این‌ها عواملی‌اند که به طور معمول در اثر ضربه مغزی ایجاد می‌شوند).
محققان برای سنجش این امر به گروهی از موش‌ها به مدت ۲۴ ساعت(ولی نه بیشتر از آن) هیچ خوراکی ندادند و دریافتند که در این حالت مغز ناخودآگاه دارای سازوکاری محافظتی می‌شود تا از عارضه جانبی بیرونی جلوگیری کند.
آسیب ستون فقرات
دانشمندان در تحقیقات خود مشاهده کرده‌اند روزه گرفتن در ساعات مشخصی از روز در موش‌هایی که ستون فقرات‌شان آسیب دیده بود(حتماً می‌دانید که آسیب طناب نخاعی با عوارض مغزی همراه است و نشانه‌هایی همچون از دست رفتن عملکرد عضلانی، حسی یا خودمختاری در اجزائی از بدن و... باقی می‌گذارد) موجب شد یاخته‌های عصبی‌شان را بیش از پیش حفظ کنند. به عبارت دیگر با وجود آسیب‌دیدگی گسترده، موش‌های به اصطلاح روزه‌دار الگوی راه رفتن، ایستادن عمودی و عملکرد اندام‌هایشان را بهبود بخشیدند(این‌ها همه به به عملکرد مغز بستگی دارد). همچنین دانشمندان در طی این تحقیق مشاهده کردند در عین حال که در بدن این دسته از موش‌ها یکپارچگی عصبی حفظ شد، حجم التهاب غشای بیرونی کاهش یافت و شاخه‌های آکسون کورتیکوسپینال(فیبر عصبی) افزایش پیدا کرد. علت این امر این بود که روزه‌داری سطح کتون را ۲ یا ۳ برابر افزایش داده بود و همین امر محافظت نورونی یا محافظت از عصب را ایجاد کرد.
بیماری آلزایمر
دانشمندان در تحقیق در مورد بیماری آلزایمر، پس از مقایسه موش‌هایی که تحت رژیم غذایی مبتنی بر روزه بودند و موش‌هایی که غذای معمول خود را می‌خوردند متوجه این مسئله شدند که گروه اول دارای عملکرد مغزی بهتر در زمینه شناختی و رفتاری هستند. موش‌های روزه‌دار نه تنها هوشیاری بیشتری نشان دادند بلکه وقتی عملکردشان در آزمون معمای آبی موریس مورد بررسی قرار گرفت مشخص شد زودتر سکوهای خروج از آب را یافته‌اند. آزمون معمای آبی موریس در رابطه با حافظه فضایی است، از سوی دیگر شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد مغز موش‌های روزه‌دار از محافظت در برابر آسیب‌های سیناپسی که مشخصه اصلی بیماری آلزایمر است برخوردار هست.
بیماری هانتینگتون
بیماری هانتینگتون در اثر جهش در ژن کدکننده پروتئین هانتینگتون به وجود می‌آید. تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهد این بیماری همچنین با کاهش سطح BDNF ارتباط دارد. چنانچه پیشتر گفتیم، روزه‌داری می‌تواند سطح BDNF را در مغز نرمال نگه می‌دارد در حالی که تغذیه منظم آن را پایین می‌آورد. ازاین‌رو تحقیقات نشان داده است موش‌های ناشتا عمر طولانی‌تری داشتند و حتی از قابلیت تحمل گلوکز بهتری نسبت به موش‌هایی که تغذیه آزاد داشتند برخوردار بودند. بنابراین روزه‌داری می‌تواند روند پیشرفت بیماری مغزی هانتینگتون را کُند می‌کند.
انتهای پیام/۴۱۶۰/پ
انتهای پیام/
