کارهای علمی در حوزه قرآن از طریق دانشگاه‌ها انجام شود

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، صد و سیزدهمین جلسه مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی عصر امروز ۲۲ فروردین‌ماه به صورت نیمه‌حضوری و نیمه‌مجازی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد.

۱۰اقدام اولویت‌دار برای اجرا در سال  ۱۴۰۰

اولین دستور این جلسه بررسی اقدامات اجرایی‌سازی برنامه جامع فعالیت‌های قرآنی در فضای مجازی بود. در این بخش ابتدا رضا سلامت‌پناه، دبیر مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی با اشاره به اینکه فرصت بسیار زیادی برای اجرایی‌سازی این سند از دست رفته است، گفت: برای اینکه این سند سریع‌تر در مسیر اجرایی‌سازی قرار بگیرد، برخی اقدامات که دارای شرایطی همچون اجرا شدن در بازه زمانی یک‌ساله، تامین منابع مالی و اثربخشی ملموس را دارا بودند، انتخاب شدند. بر همین اساس ۱۰ مورد از اقدامات داخل سند قرآن و فضای مجازی را احصا کرده‌ایم.

همچنین محمدمهدی عزیززاده، مدیرکل کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم نیز به بیان پیشینه‌ای از این سند پرداخت و گفت: این موضوع جزء اسنادی است که روند طولانی طی کرده است. در یک دوره‌ای در وزارت ارشاد نسخه‌ای تهیه شد. تهیه این نسخه منطبق با زمانی شد که وزرای ارشاد تغییر می‌کردند.

وی با اشاره به اینکه سند مذکور در دور جدید نیازمند بازنویسی بود، افزود: بعد از اینکه سند در شورای توسعه فرهنگ قرآنی تصویب شد، یک بند در بخش نگاشت نهادی آن گنجانده شد تا بر اساس آن، سند قبل از اجرایی شدن در شورای عالی فضای مجازی نیز به تصویب برسد. پیگیری‌های بسیار زیادی برای طرح این سند در شورای عالی فضای مجازی صورت گرفت، اما به نتیجه‌ای نرسید.

عزیززاده با تأکید بر اینکه شرایط کرونایی لزوم اجرایی‌سازی سند را بیش از پیش کرده است، بیان کرد: این سند در نهایت در کارگروه قرآن و رسانه مطرح و در ادامه نیز در صحن کمیسیون به تصویب رسید.
 

مشکلات موسسات بخش مردمی در فضای مجازی 

حسین خاکساری هرندی، مدیرعامل اتحادیه مؤسسات و تشکل‌های مردمی قرآن و عترت استان اصفهان نیز در این جلسه به بیان برخی مشکلات پیش روی موسسات قرآنی در فضای مجازی و لزوم رفع این موانع در سند قرآن و فضای مجازی اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات موسسات قرآنی این است که زیرساخت فضای مجازی را ندارند. مسئله اینترنت رایگان یکی دیگر از مشکلات جدی موسسات برای فعالیت در فضای مجازی است. در حال حاضر حوزه‌های علمیه و معلمین از اینترنت رایگان برای آموزش‌های خود بهره‌مند هستند، اما چنین شرایطی برای اهالی قرآن در نظر گرفته نشده است. باید در مورد این موضوع هم چاره‌اندیشی شود.

وی بر لزوم طراحی یک سامانه مشخص برای آموزش قرآن در فضای مجازی اشاره کرد و گفت: در بحث قرآن نیز می‌توانیم سامانه‌ای همچون سامانه شاد که وزارت آموزش و پرورش برای آموزش از آن استفاده می‌کند را داشته باشیم. البته در برخی جلسات از سامانه امجد جهاد دانشگاهی نام برده شد، اما مشخص نشد به کجا رسید. در حال حاضر هر سازمان برای خود یک سامانه مجزا دارد و این باعث تشتت می‌شود، لذا لازم است که یک سامانه جامع و یکپارچه برای آموزش‌های قرآن داشته باشیم.

خاکسار هرندی در پایان بیان کرد: پیشنهاد من این است که خروجی سند قرآن و فضای مجازی این باشد که یک متولی مشخص برای این موضوع داشته باشیم و مشخص شود چه سازمانی باید پیگیر باشد.

وجود اراده قطعی برای حمایت از بخش مردمی 

در بخش دیگری از این جلسه حجت‌الاسلام‌والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در مطالبی به برگزاری جلسه شورای راهبری فعالیت‌های قرآنی در روز گذشته اشاره کرد و افزود: در شورای راهبری مقرر شد تا مبلغ قابل توجهی از بودجه قرآنی به فضای مجازی اختصاص داده شود.

وی با بیان اینکه ایجاد تمرکز و بستری واحد، همگرا و مشترک بین همه دستگاه‌های قرآنی از اهداف اصلی ما است، افزود: بر همین اساس با اراده قطعی که وجود دارد، زیرساخت‌ها در حال شکل گرفتن است و امیدوار هستیم با یک توانمندی بالا بتوانیم به عنوان جامعه قرآنی در فضای مجازی بروز و ظهور داشته باشیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی در ادامه پیشنهاد راه‌اندازی کارگروه قرآن و فضای مجازی را ارائه داد و اظهار کرد: با توجه به لزوم اقدامات فعال در وضعیت کرونا پیشنهاد می‌شود کارگروه قرآن و فضای مجازی به صورت فوق‌العاده تشکیل شود و جلسات آن به صورت هفتگی برگزار شود.

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی به نقش پررنگی که اتحادیه قرآنی می‌تواند در این عرصه داشته باشد، اشاره کرد و افزود: ما هم تلاش می‌کنیم حجم زیادی از بودجه را به بخش مردمی برای فعالیت در فضای مجازی اختصاص دهیم. یک گلایه از بخش مردمی و موسسات وجود دارد و آن هم این است که در ارائه گزارش فعالیت‌های خود دچار مکث هست و ممکن است این مکث توهم برانگیز باشد. توصیه می‌شود گزارش بودجه هزینه شده به صورت شفاف در اختیار کمیته تخصیص قرار بگیرد تا بتوانیم به خوبی از آن دفاع کنیم.

بخش مردمی انتظارات را برآورده نکرده است

در ادامه این بخش از جلسه صد و سیزدهم مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی، محمدمهدی عزیززاده، مدیرکل کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم نیز به درگیر شدن اتحادیه به طرح مطالبات اشاره کرد و گفت: نهادهای مردمی در عرصه قرآنی نتوانسته‌اند آن سطح انتظاری که از آنها وجود دارد را برآورده کنند و دوستان بیشتر در حوزه حمایت دولتی مطالبه دارند.

وی پیشنهاد واگذاری اجرای سند قرآن و فضای مجازی به بخش مردمی در جلسه گذشته کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم را به عنوان یکی از مصادیقی که اتحادیه‌ها را تشویق به فعالیت‌های اجرای می‌کند، اشاره کرد و گفت: دو ماه پیش حسب مصوبه کمیسیون به مدیرعامل اتحادیه موسسات قرآنی پیشنهاد شد اجرایی‌سازی سند قرآن و فضای مجازی به اتحادیه واگذار شود و به صورت مکتوب هم درخواست مطرح شد، اما با وجود این موضوع به آن نامه پاسخی داده نشد. باید فکر جدی کنیم تا بخش مردمی مشارکت بیشتری در کارهایی از این دست داشته باشد.

بر همین اساس، در پایان بررسی دستور اول، ۱۰ اقدام و اولویت اجرایی برای اجرا در سال ۱۴۰۰ به تصویب رسید. در این بخش همچنین با تشکیل کارگروه قرآن و فضای مجازی و تشکیل جلسات هفتگی آن موافقت به عمل آمد. همچنین مقرر شد تا مباحثی همچون مشارکت داشتن دیگر کمیسیون‌ها در این سند و نیز پیگیری مطالبات از سند در این کارگروه به بحث گذاشته شود.

در ادامه این جلسه نوبت به دستور دوم که بررسی اقدام سوم اسناد کمیسیون‌های سه‌گانه بود رسید. در این بخش ابتدا گزارشی از اجرای اقدام سوم سند آموزش عمومی قرآن کریم(طراحی و استقرار سامانه هوشمند برنامه‌ریزی عملیاتی و نظارت بر اجرای سند در دبیرخانه کمیسیون) ارائه شد.

سالار عرفانی‌نسب، مسئول دبیرخانه کمیسیون آموزش عمومی قرآن در مورد اقدامات صورت گرفته در این راستا، گفت: در جلسات قبل مقرر شد برای این مورد سامانه‌ای که در وزارت ارشاد مستقر است را به سایر کمیسیون‌ها و دبیرخانه شورا تسری دهند.

وی با اشاره به اینکه برای پیگیری این کار مراجعاتی به کمیسیون تبلیغ و ترویج داشتیم، افزود: در این مراجعات سامانه داخلی وزارت ارشاد را مورد مطالعه قرار دادیم، این سامانه می‌تواند کمیسیون‌های دیگر را از استقرار سامانه‌های دیگر بی‌نیاز کند. امیدوار هستیم با ایجاد یک سری تغییرات و متناسب‌سازی، بتوانیم آن را مورد استفاده قرار دهیم.

در ادامه این جلسه اقدامات صورت گرفته برای اجرای اقدام سوم سند راهبردی تبلیغ و ترویج قرآن کریم (طراحی و ایجاد سازوکارهای کاهش نقش تصدی‌گری دولت و تقویت بخش مردمی) از سوی محمدمهدی عزیزاده، مدیرکل کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم ارائه شد.

وی گفت: ما یک بسته از پروژه‌ها (۱۲ پروژه) را در سال ۹۷ آماده کردیم و اجرای این پروژه‌ها را به هر دو اتحادیه واگذار کردیم و ۶۰ درصد اولیه برای اجرای این پروژه‌ها از محل اعتبارات همان سال پرداخت شد. هدف اصلی از اجرای این موضوع هم کاهش تصدی‌گری بخش دولتی بود. متأسفانه با وجود پیگیری‌های مکرر، هیچ خروجی از این پروژه‌ها گرفته نشد و حتی یک برگ گزارش از مجموع ۱۲ پروژه که به هر دو اتحادیه واگذار شده بود، به ما منعکس نشد.

عزیززاده بیان کرد: در همین راستا مکاتبه‌ای با مدیرعامل اتحادیه مدغم انجام شد و ایشان هم اظهار کرد مستنداتی برای ارائه گزارش وجود ندارد. امیدوارم این رویکرد جدید در اتحادیه‌ها کمک کند به اینکه خودشان پیشگام شوند و پروژه‌ها مجدداً اجرایی‌سازی شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی نیز در این بخش با تأکید بر اینکه موسسات مردمی قرآنی عقبه استراتژیک نظام هستد، گفت: موسسه مردمی قرآنی هم نماد جمهوریت و هم نماد اسلامیت است، بنابراین این موسسات پشتوانه اصلی نظام هستند و جایگاه رفیعی برای ما دارند.

وی با اشاره به اینکه قرار شد دولت در خدمت رشد این موسسات و مقاصد آنها باشد، گفت: عمده بودجه سال ۹۹ برای بخش مردمی بوده و تمام تلاش ما این است که سال‌های بعد هم همین باشد. اما در خود اتحادیه‌ها اراده ضعیف است. خصوصاً بعد از ادغام این اراده قوی مشهود نیست. به نظر می‌رسد باید به سرعت از این ملاحظات عبور کنیم و پرقدرت فعالیت‌ها را سامان دهیم. یعنی هم پاسخگو باشیم و هم بودجه‌ها را به شایستگی به مقاصد خودشان برسانیم.
 

دفاع از عملکرد بخش مردمی 

حسین خاکساری هرندی، مدیرعامل اتحادیه مؤسسات و تشکل‌های مردمی قرآن و عترت استان اصفهان در پاسخ به نقدهای صورت گرفته در مورد ضعف اتحادیه، گفت: اینکه چرا اتحادیه از اراده‌ای قوی و محکم برخوردار نیست، دلایلی دارد. اتحادیه مانند شناگری است که دست آن را بسته‌اند و در مقابل از آن انتظار شنا کردن دارند. اولین دلیل برای این وضعیت این است که حق اعطای مجوز از اتحادیه گرفته شده است. من اعتقاد دارم بحث تصدی‌گری فقط بر روی کاغذ مطرح می‌شود و تا کنون هیچ کاری به بخش مردمی واگذار نشده است؛ سازمان‌ها را نگاه کنید، هر کدام خودشان کارها را پیش می‌برند.

در پایان بررسی اقدامات صورت گرفته برای اجرای اقدام سوم سند تبلیغ و ترویج، مقرر شد یک مهلت دو ماهه به کمیسیون‌ها داده شود تا مصادیق تصدی‌گری را ارائه دهند و طی یک یا دو هفته، اولین خروجی خود را ارائه دهند.

موضوع دیگری که در این جلسه مورد بررسی قرار گرفت، بررسی اقدام سوم سند راهبردی پژوهش بود. با توجه به اینکه از نمایندگان وزارت علوم کسی در جلسه حضور نداشت، این موضوع مسکوت گذاشته شد و پس از آن گزارش برگزاری چهل و سومین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم از سوی مهدی قره‌شیخلو، رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه ارائه شد.

ارائه گزارشی از مسابقات ملی و بین‌المللی 

قره‌شیلخو در این جلسه ضمن ارائه گزارشی از نحوه برگزاری مسابقات ملی و بین‌المللی، به بیان هزینه‌هایی که برای برگزاری این دو رویداد صورت گرفته است، اشاره کرد و گفت: برای مسابقات کشوری دو کارویژه انجام دادیم؛ یک اینکه جوایز مسابقات را در افزایش دادیم، به طوری که این افزایش در برخی رشته‌ها به ۱۵۰ درصد هم رسید و نکته دیگر هم اینکه بحث مفاهیم را در مسابقات جدی گرفتیم. هر کدام از شرکت‌کنندگان که در مرحله استانی انتخاب شده بودند، بعد از تلاوت یا ارائه محفوظات به دو سوال مفاهیمی هم پاسخ می‌دادند. این هم کار موثری بود. نتایج نشان داد قاریان و حافظان با مفاهیم آن گونه که باید مأنوس نیستد و خیلی از دوستانی که تلاوت قوی داشتند، در این بخش ضعیف بودند. این کار را برای دوره چهل و چهارم هم انجام می‌دهیم.

وی افزود: در بخش بین‌الملل هم با تجربه مرحله ملی سی و هفتمین دوره را برگزار کردیم. در مجموع برنامه قابل قبولی بود و جمهوری اسلامی ایران تنها کشوری بود که توانست مسابقات را در سطح ملی و بین‌المللی اجرایی کند. با توجه به تجربه‌ای که به دست آمده است، حتی بعد از دوران کرونا و عادی شدن شرایط، می‌توانیم از این تجربه استفاده کنیم.

قره‌شیخلو با اشاره به اینکه مسابقات ملی و بین‌المللی مجموعاً حدود ۶۰ درصد صرفه‌جویی هزینه داشته است، اظهار کرد: این دو رقابت حدود پنج و نیم میلیارد هزینه داشت در صورتی که سال قبل همین دو رقابت حدود ۱۸ میلیارد تومان هزینه داشته است.

در بخش دیگری از این جلسه، رضا سلامت پناه، دبیر مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی بیان کرد: بسیاری از فعالیت‌های قرآنی مانند مسابقات و نمایشگاه یک مفهوم در فضای فیزیکی و مادی است که قرار است این مفهوم را از یک سرزمین به سرزمین دیگری که مجازی باشد انتقال دهیم، آیا این مسئله مورد توجه قرار گرفته است؟ این نیازمند یک سری مباحث نظری جدی است که به آن پرداخته نشده است.

وی در ادامه به ارائه یک پیشنهاد پرداخت و گفت: پیشنهاد می‌دهم که در کنار مسابقات، فراخوانی به دانشگاه‌ها و مراکز علمی داده شود تا مقالات خود در حوزه مسابقات را به رقابت بگذارند و کارهای علمی از این طریق انجام دهند. حاصل آن چندین مقاله است که در مسابقات نشر داده خواهد شد، این می‌تواند کل خلاء‌های نظری مسابقات را پوشش دهد.

ششمین و آخرین دستور صد و سیزدهمین جلسه مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی وضعیت تدوین کتاب سال قرآن جمهوری اسلامی ایران در سال ۹۸ بود که اسفندماه سال گذشته تدوین شد.

در این کتاب، دستگاه‌ها به دو بخش دستگاه‌های دارای ساختار قرآنی و دستگاه‌های عمومی تقسیم شده‌اند. از بین دستگاه‌های دارای ساختار قرآنی، تنها ۱۰ دستگاه گزارش‌های خود را ارائه داده‌اند و نهادهایی همچون صدا وسیما، حوزه‌های علمیه، معاونت فرهنگی وزارت علوم و وزارت بهداشت گزارشی برای انتشار در کتاب سال ۱۳۹۸ جمهوری اسلامی ایران در حوزه قرآن ارائه نداده‌اند.

بر اساس آنچه در این کتاب آمده است، حدود ۴۶ میلیارد تومان اعتبار برای فعالیت‌های قرآنی در سال ۹۸ انجام شده است. این رقم حاصل گزارش دستگاه‌ها بوده است.

انتهای پیام/4107/