اختصاب چیست؟

به گزارش گروه ورزشی خبرگزاری آنا، جمشید همتی* برخی از مدیران از طریق مدیر ارشد یا مدیر بالادستی منصوب می شوند. از جمله مزایای قابل ذکر روش انتصاب شناخت کافی مدیر بالادستی و هماهنگی و همراهی در اجرای برنامه‌ها و اهداف سازمان مربوطه می باشد.  در انتصاب، به ظاهر اختلاف‌نظر کمتری وجود دارد و مدیران در یک فضای کم تنش و البته محتاطانه با هماهنگی مدیر بالادستی فعالیت می‌کنند. در این روش مشورت با مدیر ارشد در حد قابل قبولی انجام می گیرد و مدیران منتصب تلاش می‌کنند در راستای تحقق اهداف تعیین شده فعالیت کنند. اما از جمله معایب روش انتصاب، احتیاط در ابراز وجود، پایین بودن امنیت شغلی، دست به عصا حرکت کردن و کم بودن خلاقیت و نوآوری را نیتوان ذکر کرد. چرا که در انتصاب عمر مدیریتی مدیر صرفاً به رضایت مندی مدیر بالادستی وابسته است .البته در روش انتصاب گاهی شاخص‌ها و معیارهای ای برای تصدی  مسئولیت ها سلیقه‌ای بوده و عواملی از قبیل پیشینه سیاسی اقتصادی، سفارشات و رایزنی‌ها و لابی‌گری‌ها موثر واقع می‌شود.

 روش دوم انتخاب است در این روش معمولاً دستورالعمل نحوه تصدی مسئولیت تعریف شده و مکتوب می باشد کاندیداها طی فرآیند از قبل تعیین شده ثبت نام میکنند و در موعد مقرر پس از گذار از فیلترهای اولیه و بر اساس معیارها و شاخص های تعریف شده در انتخابات حضور پیدا می‌کنند.

 در روش انتخاب رای دهندگان و کاندیداهای پست موردنظر مشخص هستند و رای دهندگان آزادانه فرد مورد نظر را برای یک مدت مشخص به عنوان مدیر انتخاب می کنند. از مزایای روش انتخاب ،فرصت رقابت کاندیداها، فرصت معرفی برنامه‌ها، ویژگی‌ها و توانمندی‌های هر کاندید ،سهیم بودن افراد ذی‌نفع در تصدی مدیر، ایجاد انگیزه برای افراد توانمند و جویای نام، شایسته سالاری و گزینش بهترین فرد برای مسئولیت مربوطه می باشد و اصل دموکراسی نمود پیدا می کند.

و اما اختصاب

روش سوم اختصاب است.

 واژه اختصاب به نوعی تداعی‌کننده واژه خصولتی است. یعنی ترکیبی از دو واژه خصوصی و دولتی که اصطلاح پرکاربردی برای شرکت ها می باشد.

 اختصاب هم ترکیبی از دو واژه انتخاب و انتصاب می باشد که در این یادداشت قصد داریم آن را معرفی کنیم.

سال‌هاست شاهد معرفی مدیران در پست‌های مختلف  هستیم که به ظاهر انتخاب شده‌اند و انتخابات هم دریک چهارچوب و فرآیند اصولی و بر اساس آیین‌نامه شفاف برگزار شده است. نگاه عمیق‌تر به این نوع انتخاب ها برخی حقایق را بیشتر آشکار و ورود واژه اختصاب را نمایان می کند.

 اختصاب یعنی انتخاب مدیر قبل از برگزاری انتخابات. اختصاب یعنی اعمال نفوذ افرادی به غیر از افراد دارای حق رای در انتخابات.

 زمانی که برخی افراد حاضر در مجامع انتخاباتی بدون در نظر گرفتن شاخص و معیاری رای خود را در صندوق آرا می‌اندازند و انتخابشان را قبل از انجام داده‌اند و صرفاً حفظ ظاهر می کنند ،زمانی که قبل از برگزاری انتخابات نتیجه کاملا قابل پیش‌بینی می‌شود، این همان اختصاب است .

اختصاب نه به  شایسته‌سالاری است

 اختصاب نه به تفکر و اراده است

اختصاب نه به دموکراسی است

اختصاب  نوعی استثمار است

اختصاب یعنی انتخاب در عین انتصاب و انتصاب درعین انتخاب

اختصاب یعنی انتخاب مدیر بدون رقیب

اختصاب یعنی دوپینگ در انتخابات

اختصاب یعنی انتخاب بدون شناخت، بدون معیار و شاخص

اختصاب یعنی چیدمان هدفمند آرای رای دهنده‌گان

خلاصه اینکه اختصاب یعنی گنجشک را رنگ کردن و به اسم قناری فروختن، اختصاب همان دست‌های غیبی است که در انتخاب برخی مدیران اتفاق می‌افتد. دستهای غیبی یعنی اینکه افراد ناخواسته فردی را انتخاب می‌کنند درحالیکه خود هیچ نقشی در آن ندارند.

 از جمله آفات جدی اختصاب توسعه و ترویج بی اعتمادی، بدبینی، کمرنگ شدن اخلاق ،عدم شایسته سالاری و نه گفتن به تغییر و تفکر خلاق است.

به امید روزی که اختصاب ها ریشه کن و شاهد انتخاب واقعی و انتصاب شایسته در ورزش کشور باشیم.

* عضو هیئت‌ علمی دانشگاه. استادیار مدیریت ورزشی