شیخ: تسهیلات تکلیفی؛ علت افزایش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی/ موسوی: بانک مرکزی به حیاط خلوت دولت تبدیل شده است

 به گزارش خبرنگار حوزه بورس، بانک و بیمه گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، مرتضی بکی حسکویی، کارشناس مسائل پولی و بانکی در برنامه «گفت‌وگوی اقتصادی» اظهار کرد: بانک یک واسطه مالی است که منابع خرد پس‌اندازکنندگان را در قالب سپرده‌های اشخاص تجمیع می‌کند و آن‌ها را به افرادی که به این منابع نیاز دارند تخصیص می‌دهد.

وی افزود: اگر تخصیص این منابع در قالب قراردادهای بلندمدت باشد بعضاً بانک‌ها دچار کمبود نقدینگی می‌شوند که این کمبود به صورت روزانه قابل محاسبه است اما مهم این است که این کسری روزانه را از کجا تأمین کنند.

بکی حسکویی با اشاره به اینکه بانک‌های دنیا کمبود منابع خود را از طریق بازار بین بانکی تأمین می‌کنند گفت: بازار بین بانکی در ایران عملاً از سال 93 رونق پیدا کرده و عمده ورود بانک مرکزی به بازار بین بانکی هم به خاطر کنترل نرخ سود بوده است.

کارشناس مسائل پولی و بانکی بخشی از افزایش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی را از محل تسویه اوراق خزانه عنوان کرد و گفت: دولت برای تأمین کسری بودجه اسناد خزانه منتشر می‌کند و بانک‌ها هم وصول این اوراق را به بانک مرکزی محول می‌کنند.

وی ریشه این افزایش بدهی بانک‌ها طی سنوات گذشته را در دارایی‌های منجمد بانک‌ها ناشی از عدم رعایت ضوابط، فعالیت سیستم بانکی مبتنی بر مداخله در نرخ‌گذاری و نرخ‌های دستوری دانست و افزود: اگر اصول بانکداری را رعایت کنیم و بپذیریم که بانک بنگاه خیریه برای دولت نیست دچار این مشکلات هم نخواهیم شد.

بکی حسکویی اظهار کرد: سیاست کسری بودجه در اصل امری مذموم و منفی نیست اما ساختار بودجه‌ریزی ما از اساس اشتباه است چراکه دولت اول هزینه‌ها را تعریف می‌کند و بعد منابع درآمدی را و از طرف دیگر مکانیزم تأمین مالی غلطی هم دارد که منجر به رشد پایه پولی و نقدینگی می‌شود.

این کارشناس مسائل پولی و بانکی بر لزوم کوچک‌سازی بدنه دولت و کاهش هزینه‌های جاری دولت نیز تأکید کرد.

در ادامه، حمزه شیخ، کارشناس مسائل اقتصادی علت اصلی افزایش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی را در تسهیلات تکلیفی و ابلاغی از سوی دولت به بانک‌ها دانست و گفت: بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی بیشتر از اینکه به دلیل تخلف خود بانک‌ها باشد ناشی از همین تسهیلات تکلیفی است.

وی با تذکر این نکته که دولت به خاطر تأمین کسری بودجه عملاً مجبور به این کار می‌شود افزود: تمام بانک‌های دنیا کسری منابع خود را از طریق بازار بین بانکی تأمین می‌کنند اما مشکل ما، کسری بودجه دولت است.

کارشناس مسائل اقتصادی در توضیح بیشتر این مطلب اظهار کرد: اگر دولت کسری بودجه را از راه‌های دیگری به جز بانک تأمین کند و بانک مرکزی هم از دولت مستقل شود دیگر مشکل بدهی بانک‌ها و استقراض و غیره را هم نخواهیم داشت.

شیخ کوچک‌سازی دولت را ضروری خواند و تأکید کرد: دولت باید بستر کسب و کار را مهیا کند تا اقتصاد بخش خصوصی هم راه بیفتد و نقدینگی به بخش تولید هدایت شود.

طهماسب مظاهری، رئیس کل اسبق بانک مرکزی نیز در این برنامه درباره افزایش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی گفت: روال رایج در همه سیستم‌های بانکی دنیا در زمان کمبود منابع این است که از بازار بین بانکی استفاده کنند.

وی افزود: اصل بر این است که بانک دچار کمبود منابع نشود یعنی منابع خود را از سپرده‌ها و منابع بانکی اخذ کند و متناسب با منابع خود، تسهیلات بپردازد؛ در حقیقت اگر بانک‌ها روابط بانکی، نظارتی و دستورالعمل‌های بانک مرکزی را رعایت کنند معمولاً دچار کمبود منابع نخواهند شد.

رئیس کل اسبق بانک مرکزی ادامه داد: اگر با رعایت همه این شرایط باز هم بانکی دچار کمبود منابع شد در مرحله نخست از بازار بین بانکی و در مرحله بعد هم می‌تواند از بانک مرکزی کمک بگیرد.

مظاهری گفت: در حال حاضر هیچ بانکی خود را موظف نمی‌داند که در حد منابع موجود، اعتبار و تسهیلات دهد و به دلیل اعطای تسهیلات بیشتر از منابع مجبور به کمک گرفتن از بازار بین بانکی و بانک مرکزی می شود و بانک مرکزی هم از ترس شورش اجتماعی سپرده‌گذاران به این بانک‌ها خط اعتباری می‌دهد.

وی تسهیلات تکلیفی و دستوری را از دلایل بدهی‌های بانک‌ها به بانک مرکزی عنوان کرد و گفت: دولت برای اینکه کسری بودجه را در بودجه نشان ندهد به روش‌ها و عناوین مختلف از منابع بانک‌ها استفاده می‌کند و برای آنها تسهیلات تکلیفی تعیین می‌کند.

رئیس کل اسبق بانک مرکزی همچنین به راه حل این مشکل نیز اشاره و بیان کرد: بانک مرکزی باید به همه بانک‌ها ابلاغ کند که هیئت مدیره حق اعطای تسهیلات بیشتر از منابع موجود را ندارد و اگر بانکی دچار کمبود منابع شد روی بانک مرکزی حساب باز نکند.

مظاهری تأکید کرد: وقتی ریشه این نارسایی‌ها و عادت کردن بانک‌ها به پرداخت‌های بیش از حد توان، خود دولت است بنابراین راهکارش هم این است که دولت یعنی بانک مرکزی جلوی این کار بانک‌ها را بگیرد.

در ادامه حجت‌الاسلام سید ناصر موسوی، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس اظهار کرد: بانک مرکزی باید از دولت مستقل شود به این معنا که نه از کسی طلبی داشته باشد و نه به کسی باج دهد.

وی افزود: بانک مرکزی ظاهراً به حیاط خلوتی برای دولت تبدیل شده است.

نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به بدهی ۲۶۰ هزار میلیاردی دولت به بانک‌ها گفت: در این مملکت، دولت به چه کسی بدهکار نیست؟! از طرف دیگر بانک‌ها هم به بانک مرکزی بدهکارند و طبیعی است که در این شرایط نمی‌توان به مشکلات مردم رسیدگی کرد.

موسوی همچنین به جلسه هفته گذشته مجلس با مسئولان بازار سرمایه هم اشاره و تصریح کرد: دانش ورود به این بازار باید از همان اول برای مردم تبیین می‌شد اما با تبلیغات آنچنانی که از سوی دولت انجام گرفت مردم هم این بازار را برای سرمایه گذاری انتخاب کردند و حالا هم که مردم ضرر کردند، دولت باید پاسخگو باشد.

وی گفت: این دولت کارهای خوبی هم انجام داده اما امیدواریم که کمی به خودش بیاید زیرا ما از رفتارهای این دولت شرمنده مردم شده‌ایم.

همچنین احسان سلطانی کارشناس مسائل اقتصادی اظهار کرد: یکی از دلایل افزایش ۷۰ درصدی خلق نقدینگی در سال‌های ۹۲ تا ۹۶ این بود که بانک‌ها دست در جیب بانک مرکزی می‌کردند.

وی با بیان اینکه بودجه دولت نسبت به تولید ناخالص داخلی رقمی در حدود ۱۵ درصد و در مقایسه با سایر کشورها بسیار پایین است، افزود: دوران بازار باز در دنیا تمام شده و الان کشورهای پیشرفته ابزارهای مالی را دنبال می‌کنند.

این کارشناس مسائل اقتصادی عنوان کرد: اگر دولت ضریب فزاینده را پایین بیاورد و جلوی قدرت خلق پول در برابر بانک‌ها را بگیرد می‌تواند منابع بسیار زیادی ایجاد کند.

سلطانی با بیان اینکه مشکل اصلی ما نقدینگی و تورم بالا و نرخ بهره‌های بالاست، خاطرنشان کرد: وقتی نرخ بهره بالاست فعالیت‌های اقتصادی هم سوددهی خوبی نخواهند داشت

انتهای پیام/4133/پ