یادگیری الفبا با دنیای دیجیتال/ دیگر کتاب تنها گزینه نیست!

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، روند فناوری‌های مدرن از آنچه که در همین چند دهه پیش رایج بود بسیار فاصله گرفته است. از اوایل دهه هشتاد شمسی، کامپیوترها به تدریج وارد منازل شدند. این کامپیوترها بدون اینکه کارکرد زیادی داشته باشند کمابیش جاگیر بودند. هرچند این بدین معنی نبود که فناوری اصلاً و ابداً در آموزش و پرورش مورد استفاده قرار نمی‌گرفت. اما فناوری اصلی که در فرایند آموزش به کار می‌رفت، دستگاه‌های کپی و به ندرت پروژکتور و تلویزیون بود. به تدریج آزمایشگاه‌های کامپیوتر با سرعت  dial-up(که همین سرعت ضعیف فعلی کشور در برابرش رویایی محسوب می‌شد) رایج شد.

اما دنیای دیجیتال برای کودکان این دوره، یک فناوری جدید محسوب نمی‌شود. آنها از وقتی چشم باز کرده‌اند اینترنت در دسترس بوده است. بنابراین به نوعی می‌توان آنها را بومیان دیجیتال نامید. از سوی دیگر مدارس بعضاً مجهز به برد هوشمند، لپ تاپ، تبلت و وای‌فای در هر کلاس هستند.

پس از آغاز دوران کووید-19 نیز ناخواسته سیستم آموزش و پرورش گامی بلند به سوی دیجیتالی شدن برداشته است. اگرچه تهیه تبلت توسط تمام خانواده‌ها دشوار است اما صداوسیما در همکاری با آموزش پرورش، ساعاتی را برای آموزش در نظر گرفته است تا تمام طبقات مردم از آموزش مشابه برخوردار باشند.

7 دی سالروز تشکیل نهضت سوادآموزی است و در حال حاضر به گفته رئیس سازمان نهضت سوادآموزی کشور، حدوداً چهار درصد از جمعیت ایران بی‌سواد محسوب می‌شوند. هر چند این رقم برای افراد کم‌سواد بیش از این است. از دلایل رشد چشمگیر سوادآموزی در کشورمان آموزش همگانی است. در این گزارش مروری بر تأثیر اینترنت بر سوادآموزی خواهیم داشت.

ظهور اینترنت و آموزش و پرورش

با وجود اینکه از اوایل دهه چهل بالا رفتن سواد عمومی مورد توجه قرار گرفت اما جهش سوادآموزی در کشور از انتهای دهه پنجاه و با تشکیل نهضت سوادآموزی شتاب زیادی پیدا کرد و یادگیری خواندن و نوشتن به یک حق طبیعی برای عموم مردم تبدیل شد. از اواخر دهه هشتاد استفاده از اینترنت به تدریج با گسترش شبکه‌های اجتماعی و سرویس‌دهی دولت‌ها در بستر آنلاین بیش از پیش رایج شد. اما ظهور اینترنت و ادغام آن با سیستم آموزش و پرورش چه تأثیری بر سوادآموزی دارد؟

بدون شک سواد در قرن بیست و یکم، با رشد اجتماعی و اقتصادی مرتبط بوده است. از سوی دیگر اینترنت به طور روزافزون(و طنزی) به یکی از مواردی مبدل شده که بسیاری افراد می‌گویند بدون آن(به همراه با غذا، آب و هوا) نمی‌توانند زندگی کنند. تقریباً تمام فناوری‌های مدرن به اینترنت متصل می‌شوند و این شبکه جهانی افسارگسیخته در هر قسمت از زندگی، از جمله آموزش مثمر ثمر هستند.  

استفاده از اینترنت در کلاس درس موضوعی است که بحث‌های زیادی را ایجاد می‌کند. در حالی که برخی می‌گویند اینترنت طیف وسیعی از امکانات را برای دانش آموزان فراهم کرده است، اما همچنان عده‌ای هم هستند که معتقدند نمی‌توان مهارت خواندن و نوشتن را به جز از راه قلم و کاغذ و کتاب آموخت. بنابراین، بیایید کمی بیشتر به بحث و بررسی بپردازیم که آیا اینترنت به سوادآموزی کمک کرده یا مانع آن شده است.

اینترنت چگونه به سوادآموزی کمک کرده است

اینترنت فرصت‌های جدیدی را در زمینه سوادآموزی ایجاد کرده است. دیگر کتاب تنها گزینه موجود برای تحقیق یا مطالعه و سرگرمی نیست. از طریق اینترنت، کودکان فرصت‌های بیشتری برای خواندن و نوشتن با اهداف مختلف خواهند داشت.  

در قضیه سوادآموزی بین انگیزه و پیشرفت رابطه قوی وجود دارد. برای برخی از افراد کم سن‌و‌سال مطالعه کتاب سنتی همیشه جالب توجه نیست، در حالی که خواندن از منابع دیگر مانند اینترنت این امکان را ارائه می‌دهد تا فرد شیوه ارائه متفاوتی را تجربه کنند. خواندن دیجیتال می‌تواند به اشکال بی‌شماری باشد از جمله کتاب‌های الکترونیکی، ایمیل، وبلاگ و برنامه‌های مختلف که می‌تواند سلایق مختلف را اقناع کند.  

نکته اصلی این است که دریابید فرد در چه «قالبی» از یادگیری سواد بیشتر لذت می‌برد زیرا تا زمانی که لذت وجود دارد، پیشرفت نیز وجود خواهد داشت. نتایج یک تحقیق در انگلستان نشان می‌دهد كودكان 10 ساله‌ای كه از مطالعه لذت می‌برند، «1.3 سال» سنِ خواندنِ  بیشتری نسبت به همسالان خود دارند. این رقم برای كودكان 12 ساله به 2.1 سال و برای كودكان 14 ساله به 3.3 سال می‌رسد.

علاوه بر این استفاده از اینترنت می‌تواند به کودکان کمک کند با روش‌های خلاقانه خواندن و ‌نوشتن را امتحان کنند. وقتی از روش‌های تازه استفاده کنیم مطالب را بهتر می‌توان به خاطر سپرد. یکی از مشکلات برخی از افرادی که به تازگی سواد یاد گرفته‌اند این است که برای نوشتن ایده‌هایشان دچار سردرگمی می‌شوند، زیرا نه تنها مجبورند که افکار خود را پردازش کنند بلکه باید بر روی نگارش اثر نیز تمرکز کنند. استفاده از یک برنامه یا بازی برای تبدیل یک فعالیت نوشتاری به یک کار سرگرمی یا تعاملی ممکن است انگیزه و قدرت یادگیری را افزایش دهد.

با وجود اشکال مختلفی که اینترنت به سوادآموزی کمک کند، نمی‌توان انکار کرد که معایبی نیز دارد. اگر از فناوری‌ برای بازی‌های بیهوده و تماشای فیلم به صورت منفعلانه صرفاً استفاده کنید بی‌تردید هیچ تأثیر مفیدی در سواد نیز محسوس نخواهد بود.

اطلاعات با چنان سرعتی در اینترنت بارگذاری می‌شوند که نظارت و تعدیل محتوایی را که افراد کم سن‌و‌سال به آن دسترسی دارند، به طرز خارق‌العاده‌ای چالش برانگیز است. بنابراین اینکه آیا معلمان همیشه می‌توانند خردسالان را به سمت آموزش مفید سوق دهند یا نه جای سوال دارد. به دلیل برگزاری کلاس‌های آنلاین، بخش زیادی از سرویس‌دهی‌های آموزشی به روی بستر اینترنت منتقل شده است. حال که به دلیل کووید-19 کودک ناگزیر با این فضا آشنا شده است، تا چه اندازه می‌توان او را به سمت استفاده‌های صحیح سوق داد. همچنین نگرانی‌هایی در مورد مصرف کودکان و نوجوانان به شبکه‌های اجتماعی و دسترسی به آنها وجود دارد. تحقیقات نشان می‌دهد اگر كودكی مدت زیادی را در رسانه‌های اجتماعی سپری كند ، این امر برای وی ضرر خواهد داشت.

همانطور که قبلاً ذکر شد لذت بردن از مطالعه یک عامل مهم در پیشرفت است. بسیاری استدلال می‌کنند که کودکان برای عشق واقعی و لذت بردن از مطالعه، باید بتوانند با کتاب‌های واقعی تعامل داشته و به آنها دسترسی داشته باشند. با وجود اطلاعات فراوانی که به صورت آنلاین در دسترس است، افراد خردسال از طریق فناوری یاد می‌گیرند به اینترنت اعتماد ‌کنند و این می‌تواند دردسرساز باشد.

واقعیت اینترنت و سوادآموزی

تکامل روش‌های آموزشی مفهوم جدیدی نیست. از پر و جوهر گرفته تا قلم و مداد و خودنویس و خودکار و ماشین تایپ و کیبورد و برنامه‌های تبدیل صوت به متن نشان می‌دهد روند تکاملی پیشرفت همیشه وجود داشته است. عنصر اصلی آموزش اطمینان از آمادگی افراد برای رفتن به مرحله بعدی زندگی خود و در نهایت ورود به دنیای کار است. در دنیای دیجیتال امروز با وجود خطرات اینترنت، آموزش بدون استفاده از آن کمابیش گزینه‌ای غیرمحتمل به نظر می‌رسد(خواه برای سوادآموزی از آن استفاده کنید و خواه تحقیق‌وپژوهش). افراد خردسالی که از طریق سیستم آموزشی آنلاین سواد می‌آموزند باید بتوانند هم روی کاغذ و هم در قالب دیجیتال بخوانند و بنویسند تا برای مواجهه یک جهان پیچیده در درون یک دهکده جهانی آماده باشند.

انتهای پیام/