حقایقی درباره دومین زمستان کرونایی / آخرین فصل سال را بیشتر بشناسید

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، زمان به‌سرعت می‌گذرد و ما در این آخرین زمستان قرن چهاردهم هجری شمسی باید به آغاز فصل سرد ایمان آوریم. احتمالاً زمستان را با بخاری و ناودان و دستکش و کاپشن و شال و کلاه در خاطر داشته باشید. اگر کمی قدیمی‌تر باشید کُرسی و صف‌های شلوغ نفت و پیت حلبی را در خاطر خواهید داشت. اکنون در زمانه‌ای وارد این قرن جدید می‌شویم که رنگ و بوی همه چیز تغییر کرده است. به بهانه آغاز چهارمین فصل سال نگاهی به حقایقی علمی در مورد زمستان خواهیم داشت.

1.دومین زمستان با کرونا

بسته به اینکه به زمستان هواشناسی اشاره می‌کنیم یا زمستان نجومی، دو تاریخ متفاوت برای زمستان وجود دارد. زمستان نجومی توسط مدار زمین به دور خورشید تعریف می‌شود و در انقلاب زمستانی آغاز می‌شود، که در یکم دی ماه رخ می‌دهد.  

با این حال، هنگام ثبت و مقایسه داده‌های آب و هوایی، تعیین تاریخ‌هایی که بتوان آنها را با هم مقایسه کرد اهمیت دارد. بنابراین تاریخی را که افت دما محسوس است، از منظر آب‌و‌هوایی به عنوان شروع زمستان هواشناسی برمی‌شمرند که تقریباً دهم دی ماه است.

2.زمین در زمستان به خورشید نزدیک‌تر از هر زمان دیگری است

شاید تعجب کنید اگر بدانید نیمکره شمالی کره زمین در زمستان به خورشید نزدیک‌تر از هر زمان دیگری است. حدوداً 3 ژانویه، زمین به حضیض خورشیدی یا «پیرهلیون» («پیر» به معنی نزدیک و «هلیون» به معنای خورشید) می‌رسد. در این تاریخ زمین تقریباً 5 میلیون کیلومتر به خورشید نسبت به «آفلیون» یا اوج خورشیدی نزدیک‌تر است(اوج خورشیدی زمانی است که زمین در دورترین نقطه نسبت به خورشید قرار دارد و حدود 5 ژوئیه رخ می‌دهد.)

فاصله زمین از خورشید چیزی نیست که باعث ایجاد فصول شود اما در طول مدت آنها تأثیر می‌گذارد. حرکت زمین در پیرهلیون، در حدود 1 کیلومتر در ثانیه سریع‌تر از آپلیون است که در نتیجه زمستان 5 روز کوتاه‌تر از تابستان است.

3. سردترین دمای ثبت شده در زمستان

در حالی که سردترین دماهای تاریخ در یاقوتستان روسیه با 67.8-(سال 1933) و در دره دراس هندوستان با 60- (سال 1995) ثبت شده است. سقز شهری در شمال استان کردستان از شهرهای شمال‌غربی کشور، دارای این رکورد در ایران است. سقز تا مرکز استان کردستان یعنی سنندج حدود 200 کیلومتر فاصله دارد. دمای 46 درجه زیر صفر در سال 1350 در این شهر، به عنوان سردترین دمای ثبت شده در تاریخ کشورمان شناخته می‌شود.   

4. ریشه‌های زمستان

براساس اطلاعات مندرج در فرهنگ لغت دهخدا، واژه زمستان ترکیبی از لغت «زم» که به معنی سردی و «ستان» که به معنی کثرت و مقدار زیاد است. در انگلیسی به زمستان وینتر(Winter) گفته می‌شود. کلمه زمستان از واژه ژرمنی wintar آمده است که به نوبه خود از ریشه wed به معنی "مرطوب" گرفته شده است  و به این معنی فصل پر از بارش باران و برف است. در فرهنگ‌های آنگلوساکسون، سال‌ها را براساس زمستان‌ها می‌شمردند، مثلا می‌گفتند 2 زمستان قبل، یا فلانی 18 زمستان سن دارد.

دانشمندان در تحقیقی که اخیراً انجام شده است متوجه شدند انسان‌هایی که در صدها هزار سال پیش می‌زیستند مانند برخی حیوانات به خواب زمستانی می‌رفتند.

5. برف مرطوب در مقابل برف خشک

تا به حال فکر کرده‌اید که چرا گاهی برف به هم می‌چسبد و گاهی پودری و سست است؟ دلیل این امر در سفر دانه‌های برف در هوا به زمین رخ می‌دهد! دانه‌های برفی که در جو خشک و خنک قرار می‌گیرند کوچک و پودری خواهند بود و به هم نمی‌چسبند. به چنین برفی، برف خشک گفته می‌شود. این برف برای اسکی ایده‌آل است اما برای ساختن یک آدم برفی نمی‌توان روی آن حساب کرد!

دانه‌های برفی که برف مرطوب را تشکیل می‌دهند در دمای کمی بالاتر از صفر درجه سانتیگراد سقوط کرده‌اند. در چنین موقعیتی هنگام ریزش برف، دانه‌های آن کمی در لبه‌ها ذوب می‌شود و همین باعث می‌شود که به هم بچسبند و دانه‌های بزرگ و سنگینی را ایجاد کنند. این دانه‌ها به‌راحتی به هم می‌چسبند و بهترین نوع برف برای برف‌بازی و ساخت آدم برفی به حساب می‌آیند.

6. بینایی گوزن‌های شمالی

زمستان ویژگی‌های منحصر به فردی دارد و این ویژگی‌ها روی فیزیک برخی گونه‌های حیوانی تأثیر داشته است. برخی از گوزن‌های شمالی که در قطب شمال زندگی می‌کنند چندین هفته از سال را در تاریکی کامل می‌گذرانند. برای انطباق با این مسئله، لایه کوچکی از بافت پشت شبکیه چشم آنها به نام پرده درخشان(tapetum lucidum) وجود دارد که در آن شرایط تغییر می‌کند و از رنگ طلایی در ماه‌های تابستان به آبی در زمستان تغییر می‌کند. این تغییر اجازه می‌دهد تا چشم‌های گوزن شمالی نور فرابنفش را تشخیص داده و در تاریکی بتواند ببیند.

7.چه مقدار آب در برف وجود دارد؟

مقدار دقیق آب موجود در برف بسته به نحوه تشکیل برف می‌تواند کاملاً متفاوت باشد، اما به طور متوسط، هر 12 سانتی‌متر برف دارای 1 سانتی‌متر آب است.

انتهای پیام/پ