مراجعه سالانه 500 زوج خارجی برای درمان ناباروری به رویان/ ارتباط بین‌المللی پژوهشگاه با آموزش و تربیت

گروه فناوری خبرگزاری آنا-هانا حیدری؛ سعید کاظمی آشتیانی به همراه گروهی از محققان جهاد دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال 1370 پژوهشکده رویان را به عنوان یک مرکز جراحی محدود با هدف ارائه خدمات درمانی به زوج‌های نابارور، پژوهش و آموزش در زمینه علوم باروری و ناباروری تأسیس کردند. رویان در سال 1377 مجوز مرکز تحقیقات علوم سلولی و در سال 1378 مجوز مرکز تحقیقات پزشکی تولیدمثل را از شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دریافت کرد.

در سال 1388 با موافقت شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری پژوهشکده رویان به پژوهشگاه رویان تغییر نام داد. عبدالحسین شاهوردی متخصص جنین‌شناسی   و عضو هیئت امنای جهاد دانشگاهی است که از سال 1396 ریاست پژوهشگاه رویان را برعهده دارد. وی از بدو شکل‌گیری و تأسیس پژوهشگاه به عنوان معاون پژوهشی و آموزشی فعالیت کرده است و تجربه بسیاری در این حوزه دارد. در ادامه گفتگوی خبرنگار آنا با رئیس پژوهشگاه رویان را می‌خوانید.

آنا: بسیاری بر این باورند که پژوهشگاه رویان باید در مقیاس بین‌المللی فعالیت کند، چه کارهایی در پژوهشگاه برای تحقق این امر انجام شده است؟

شاهوردی: بخشی از برنامه‌های  استراتژیک و پنج ساله دوم پژوهشگاه رویان متمرکز بر فعالیت‌های بین‌المللی است. برای فعالیت در سطح بین‌المللی ابتدا باید حرفی برای گفتن ارائه دهیم، در مرحله بعدی اعتماد و گفتمان علمی میان محققان و مراکز پژوهشی به وجود می‌آید که زمینه‌ساز تعاملات و ارتباطات موثر شود. توسعه فعالیت‌های بین‌المللی در برنامه‌های رویان قرار دارد و به همین دلیل دفتر همکاری‌های بین‌المللی در پژوهشگاه رویان تعریف شده است که از سه منظر آموزش، خدمات تخصصی و پژوهش به فعالیت‌های بین‌المللی می‌پردازد.

 طی سه دهه فعالیت پژوهشگاه رویان کارهای بزرگی در این مرکز انجام شده است و ارائه خدمات تخصصی در سطح بین‌المللی انجام می‌شود. جایگاه، موقعیت و موفقیت مرکز خدمات تخصصی، بخش ناباروری و سلول‌های بنیادی رویان در حد مراکز پیشرو در این علوم است. عملکرد و میزان موفقیت رویان در حوزه ناباروری برابر با بهترین مراکز اروپایی و کشورهایی مثل استرالیاست که از مدعیان این عرصه علمی در جهان به شمار می‌روند.

هزینه این نوع خدمات در ایران به مراتب پایین‌تر از کشورهای دیگر است، نه‌تنها هزینه‌های درمانی بلکه هزینه‌های حمل‌ونقل و درمان نیز کمتر از کشورهای دیگر برای بیماران تمام می‌شود. پیش از شیوع کرونا در جهان، رویان سالیانه میزبان 400 تا 500 زوج برای درمان ناباروری بود که از کشورهای همسایه و کشورهای اروپایی به ایران می‌آمدند.

در کنار مزیت‌های مالی، رویان ویژگی قابل‌توجه دیگری نیز برای بیماران دارد. بسیاری معتقدند یک سری از مسائل شرعی و اخلاقی باید در مرکزی که خدمات درمان ناباروری ارائه می‌دهد، رعایت شود. ناباروری از جمله مواردی است که مسائل شرعی بر آن سایه می‌اندازد و به نوعی به آن متصل است.

در هر دین و مذهبی نیز نقطه نظرات در این باره وجود دارد. پزشکان و تیم‌های درمانی رویان به این مسائل مقید هستند و بنابراین بیماران به خصوص مسلمانان مایل هستند که در چنین مرکزی درمان شوند. شیوع ویروس کووید-19 در جهان بر این امر نیز اثر گذاشته، از یک سو حمل‌ونقل‌های بین‌المللی محدود شده و از سوی دیگر مجموعه‌های درمانی نیز محدودیت خاص خود را دارند. 

آنا: پژوهشگاه رویان در حوزه آموزش چه فعالیت‌هایی داشته است؟

شاهوردی: آموزش در پژوهشگاه همواره جایگاه ویژه‌ای داشته است. از ابتدای تشکیل پژوهشگاه، بحث آموزش به عنوان یکی از دو بال اصلی همراه مجموعه بوده است. در حال حاضر نیز تلاش می‌کنیم تا حرفه‌ای تر به آموزش بپردازیم. با تجربیاتی به‌دست‌آمده در حوزه آموزش، موفق به اخذ مجوز دانشکده علوم پزشکی و فناوری مولکولی از وزات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شدیم. در زمینه پژوهش در رشته‌هایی مانند سلولی-راهبردی، مهندسی بافت یا بیولوژی تولیدمثل در رویان وجود دارد و با این اتفاق بستر آموزش و پذیرش دانشجو نیز فراهم شد که این امر زمینه مناسبی برای تعاملات بین‌المللی به وجود آورده است.

تاکنون نزدیک به 20 نفر از کشورهای خارجی از جمله لبنان، سوریه، عراق، آذربایجان و افغانستان برای گذراندن دوره‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت آموزشی به رویان آمده‌اند که این کار بستر مناسبی را برای همکاری‌های آتی با مراکز دیگر ایجاد کرده است. پژوهشگاه رویان دوره‌ آموزشی کوتاه‌مدتی را با کشور مالزی و دوره‌های آموزشی کوتاه‌مدت و بلندمدتی را با اندونزی داشته است و محققان و پژوهشگران از این کشورها برای آموزش به ایران آمده و دوره‌ای را گذرانده‌اند. در حال حاضر نیز تعاملاتی را در حوزه آموزش با افغانستان شروع کرده‌ایم. این فعالیت‌ها می‌تواند بستر مناسبی را  برای پژوهش، آموزش و ارائه خدمات تخصصی برای رویان فراهم کند.

در حال حاضر فارغ‌التحصیلانی را در سوریه و لبنان داریم که در رویان آموزش دیده و با فرهنگ کار ما آشنا هستند، با کمک این افراد می‌توان به بحث خدمات تخصصی در آن کشورها ورود کرد. تلاش می‌کنیم این نوع ارتباطات افزایش پیدا کند، درواقع ارتباطات مدنظر رویان به واسطه آموزش و تربیت انسان‌هاست. امیدواریم رویکردی که طی دو سال اخیر در حوزه آموزش داشته‌ایم، عمیق‌تر و گسترده‌تر شود.

آنا: کرونا تأثیر بر روند آموزشی  پژوهشگاه رویان داشته است؟

شاهوردی: کرونا بر آموزش نیز سایه افکنده است، با این حال همکاران من در رویان حداکثر تلاش خود را می‌کنند تا ارتباطات و تعاملات بین‌المللی در حوزه آموزش قطع نشود. کنگره بین‌المللی رویان با هزاران سختی  اما با موفقیت به صورت مجازی برگزار شد که فرصت جدیدی به شمار می‌رود. در رویدادهای مجازی نه‌تنها هزینه‌ها معقول‌تر می‌شود بلکه بسیاری از افرادی که به دلایل سیاسی یا مشکلات دیگر نمی‌توانستند در مراسم شرکت کنند، فرصت حضور در کنگره را به شکل مجازی را داشتند.

این رویدادهای مجازی تعاملات خوبی میان مجموعه‌ها به وجود می‌آورد که پژوهشگاه تجربه آن را در بیست‌ویکمین دوره کنگره بین‌المللی رویان داشت. در افغانستان سالنی به صورت کامل تجهیز شده بود تا متخصصان بتوانند در یک سالن دور هم جمع شوند و سخنرانی‌ها را به شکل آنلاین دنبال کنند. به جرئت می‌توان گفت که یکی از حوزه‌های متأثر از کرونا حوزه آموزش است که در حال حاضر به شکل مجازی درآمده است، بنابراین آموزش در آینده دستخوش تغییرات بسیاری می‌شود.

آنا: رویان چه فعالیت‌های پژوهشی در سطح بین‌المللی دارد؟

شاهوردی: فعالیت‌های پژوهشگاه رویان در سه پژوهشکده سلول‌های بنیادی، تولیدمثل و بیوتکنولوژی دنبال می‌شود. در رویان نگاه عمیقی به پژوهش داریم چراکه سرمایه، داشته‌ها و دانش ما در پژوهش نهفته است. بسیاری از پژوهش‌هایی که در این سه پژوهشکده انجام شده نتایج بسیار خوبی را به ارمغان آورده که نشان می‌دهد همکاران من به شکل حرفه‌ای وارد حوزه پژوهش شده‌اند.

در دنیا از ثبت انواع رده‌های سلول‌های بنیادی و نگهداری از آنها برای درمان بیماری‌های صعب‌العلاج استفاده می‌شود و ایران نیز پا به پای جهان در این حوزه پیش رفته است. چاپ مقالات حاصل از پژوهش‌ها بازخوردهای خوبی داشته است. تولد شنگول، منگول، حبه انگور و رویانا که حیوانات شبیه‌سازی‌شده و تراریخته بودند نمادی از کارهای پژوهشکده بیوتکنولوژی و تولیدمثل رویان به شمار می‌روند. تولدهای حاصل از تکنیک‌های لقاح خارج از رحم نیز در بحث ناباروری نشان‌دهنده موفقیت پژوهشگاه رویان است.

فعالیت‌های تحقیقاتی بسیاری از پژوهشگران رویان در سطح بین‌المللی به چاپ رسیده که بستر مناسبی برای تعاملات و همکاری‌های بین‌المللی ایجاد کرده است.  بسیاری از پروژه‌ها به واسطه ارتباطاتی که  محققان در کنگره‌ها و سمینارهایی بین‌المللی برقرار می‌کنند، شکل می‌گیرد. این کار باعث ایجاد حلقه وصلی با تیم‌های خارجی شده و شکل‌گیری پروژه‌های مشترک با کشورهای دیگر شده است.

 سالانه نزدیک به 30 درصد از فعالیت‌های پژوهشی چاپ‌شده رویان حاصل اشتراک فعالیت با یک تیم بین‌المللی بوده است.  تعاملات و ارتباطات بین‌المللی زمینه کارهای پژوهشی ایران با کشورهای خارجی را فراهم می‌کند. در تلاش هستیم کانال‌هایی که می‌تواند بستر ارتباط و گفتگو  با جامعه علمی در سطح بین‌المللی را ایجاد کند، باز نگه داریم.

دو مجله تخصصی در حوزه ناباروری که در سایت‌های بین‌المللی ایندکس شده‌اند را دنبال می‌کنیم. در هر شماره  10 تا 15 درصد از مقالات چاپ‌شده از پژوهش‌های کشورهای خارجی است. این امر می‌تواند زمینه‌ای برای کارهای اشتراکی آتی در حوزه پژوهش فراهم کند و حتی زمینه‌ساز فعالیت‌های آموزشی، ارائه خدمات تخصصی در خارج از کشور، جذب بیمار و راه‌اندازی سرویس‌های با توانایی ایجاد ارزش افزوده شود.

انتهای پیام/4021/