آنا: سازمان فناوری اطلاعات از زمان افتتاح مدارس دانا چه اقداماتی در راستای این پروژه انجام داده است؟ هم‌اکنون هوشمند سازی مدارس کشور در چه وضعیتی قرار دارد؟
اسدی: پروژه مدارس دانا زیرمجموعه طرح یواواِس(UOS) و اتصال بالغ‌بر 76 هزار مدرسه به شبکه ملی اطلاعات است. این پروژه سه هدف اصلی دارد. اولین هدف اتصال و دسترسی مدارس در سراسر کشور به شبکه ملی اطلاعات است که اتفاق افتاده است. هدف دوم در لایه خدمات قرار دارد. در این لایه حمایت کردن از اکوسیستم آموزش الکترونیک و تنوع بازیگران هدف اصلی است. درواقع برای بازیگران این اکوسیستم باید بستری فراهم شود که آن‌ها بتوانند در یک فضای رقابتی خدماتشان را به مدارس ارائه کنند.
وزارت ارتباطات وظیفه‌ای برای تأمین وسایل الکترونیکی موردنیاز دانش‌آموزان ندارد
موضوع بعدی در این پروژه رویکرد مدرسه محور است. در مدتی که به دلیل شیوع ویروس کرونا مدارس تعطیل بودند یکی از معضلات جدی که با آن روبه‌رو شدیم و خبرها نیز به‌شدت تحت تأثیرش قرار گرفت مسئله دسترسی به دستگاه‌های الکترونیکی بود. نه وزارت ارتباطات و نه هیچ ارگان دولتی دیگری موظف نیست ابزار الکترونیکی را برای دانش‌آموزان تأمین کند. در حقیقت طبق قانون هیچ ارگانی به طور مشخص وظیفه‌ای در این زمینه ندارد. چنین معضلی در کشورهای مختلف معمولاً با فعالیت‌های خیریه یا از طریق افزایش سطح درآمد عموم مردم در جامعه حل می‌شود.
توجه به تأمین تجهیزات الکترونیکی برای مدارس
سازمان فناوری اطلاعات در شبکه هوشمند مدارس دانا به موضوع تأمین دستگاه‌های الکترونیکی به نحوی متفاوت نگاه می‌کند. در این پروژه رویکرد مدیران این سازمان توجه به موضوع مدرسه محور بودن آموزش مجازی در شهرهای زیر 20 هزار نفر، روستاها و حاشیه شهرهای بزرگ است. معتقد هستیم اگر رویکرد مدرسه محور داشته باشیم و تجهیزات لازم برای مدارس تأمین می‌شود و فراهم ساختن دستگاه‌های آموزشی برای مناطق کم برخوردار هزینه کمتری دارد و مدرسه به‌عنوان اولویت اول توانمند می‌شود. قطعاً توانمندسازی مدرسه روش منطقی‌تری در مقایسه با تأمین تجهیزات برای تک‌تک دانش‌آموزان است.
آنا: یعنی اکنون بیش از 76 هزار مدرسه در نقاط مختلف کشور به اینترنت سرتاسری متصل هستند؟
اسدی: تمامی این تعداد مدرسه به اینترنت متصل هستند و در ادامه مراحل توسعه پروژه مدارس دانا و شبکه ملی اطلاعات قطعاً مدارس بیشتری نیز به این فناوری دسترسی پیدا خواهند کرد.
آنا: باوجود اجرای چنین طرح‌هایی از سوی وزارت ارتباطات چرا در نقاط مختلف کشور و به‌ویژه در مناطق کم برخوردار دانش‌آموزان برای استفاده از سرویس‌های آموزش مجازی با مشکلات عدیده‌ای درگیر هستند؟ چشم‌انداز سازمان فناوری اطلاعات برای رفع معضلات دانش‌آموزان چیست؟
اسدی: در پاسخ به این سؤال که آیا همه دانش‌آموزان به تجهیزات الکترونیکی مناسب دسترسی دارند باید گفت: نه! اما این مسئله به‌مرورزمان در حال برطرف شدن است. ممکن است در مناطقی مردم به اینترنت 4G و در نقاطی دیگر به 3G دسترسی داشته باشند. وزارت ارتباطات اعلام کرده است 90 درصد شهرها و روستاهای کشور به اینترنت متصل هستند ولی قطعاً کیفیت این شبکه در همه مناطق یکسان نیست. این مسئله تنها منحصر به ایران نیست و در همه جای دنیا وجود دارد.
وزارت ارتباطات رویکرد کلانی را طرح هوشمند سازی مدارس دانا پیش برده است. همه مجموعه وزارت ارتباطات به دنبال همان هدف مدرسه محور بودن آموزش هستند و در این مسیر تعدادی از تجهیزات لازم مانند مودم نیز از سوی این سازمان تأمین شده است. به‌جای خرید دستگاه‌هایی مانند تبلت به تعداد دانش‌آموزان باید در هر مدرسه‌ای یک اتاق فناوری وجود داشته باشد که دارای رایانه و ویدئو پروژکتور است. دانش‌آموزان و آموزگاران می‌توانند در ساعت‌های متفاوتی از این امکانات استفاده کنند.
لزوم توجه دولت به راهکارهای بلندمدت
در حال حاضر بیماری کرونا شرایطی ایجاد کرده که دانش‌آموزان در بیشتر شهرهای کشور نمی‌توانند به مدرسه بروند ولی دولت باید برای آینده برنامه‌ریزی کرده و به دنبال راهکارهای بلندمدت باشد. رویکرد مدرسه محور در بلندمدت با کمترین هزینه برای دولت زمینه‌های دسترسی به محتوای مکمل را برای دانش‌آموزان فراهم می‌کند. ضمن اینکه اگر شیوع ویروس کرونا همچنان ادامه داشته باشد مدیران مدارس می‌توانند با تنظیم ساعات درسی امکان دسترسی بچه‌ها به محتوای آموزش مجازی را در همان محل مدرسه فراهم کنند.
آنا: چقدر از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌های ایرانی برای تجهیز مدارس بخش‌های امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری استفاده می‌شود؟
اسدی: کشور به دلیل تحریم‌ها در شرایط سختی قرار دارد و امکان واردات مودم فراهم نیست. از همین رو وزارت ارتباطات با کمک اپراتورها و شرکت‌های داخلی تولیدکننده سخت‌افزار درصد بالایی از مودم‌های موردنیاز در طرح هوشمند سازی مدارس را تأمین کرده و در اختیار مدارس قرار داده است. همان تعداد مدرسه‌ای که پیش‌تر گفتیم مودم‌های ایرانی در اختیار دارند و علاوه بر این بسته‌های اینترنت رایگان نیز با شرایط متفاوت در اختیار دانش‌آموزان قرارگرفته است.
آنا: گاهی در خبرهای منتشرشده در مورد آموزش مجازی و موضوعات مرتبط به آن مشاهده می‌کنیم که تناقض‌هایی بین صحبت‌های وزیر ارتباطات و وزیر آموزش‌وپرورش وجود دارد. شما علت این تناقضات را چه می‌دانید؟ سطح تعامل وزاتخانه‌های ارتباطات و آموزش‌وپرورش در مورد مدارس دانا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اسدی: پروژه شبکه هوشمند سازی مدارس دانا، حاصل تعامل بین دو وزارتخانه ارتباطات و آموزش‌وپرورش است. این پروژه در راستای اجرایی شدن ماده 69 برنامه ششم توسعه شکل گرفت و حاصل آن امضای تفاهم‌نامه‌ای میان وزارت ارتباطات و وزارت آموزش‌وپرورش بود. در همین راستا کارگروهی تخصصی از وزارت ارتباطات و وزارت آموزش‌وپرورش تشکیل و جلسات مکرری برگزار شد. در این جلسات مشترک تصمیم بر این شد که برنامه‌های لایه خدمات با همکاری هردو وزارتخانه پیش برود و لایه محتوا بر عهده وزارت آموزش‌وپرورش باشد.
تقسیم‌بندی حوزه‌ها و همکاری بین وزارتخانه‌های ارتباطات و آموزش‌وپرورش
وزارت ارتباطات هیچ دخالتی در خدمات محتوایی به دانش‌آموزان ندارد. تمام شرکت‌های فعال در این حوزه نیز اعتبارنامه‌های خود را از وزارت آموزش‌وپرورش می‌گیرند. ذکر این نکته ضروری است که مسئولان وزارت ارتباطات در برنامه‌هایی مانند توزیع مودم بین مدارس با مدیرکل‌های آموزش‌وپرورش استان‌های مختلف کشور هماهنگ هستند و این همکاری همچنان ادامه دارد.
وزارت ارتباطات از زمان آغاز پروژه مدارس دانا از تنوع بازیگران در اکوسیستم آموزش مجازی حمایت کرده است. سازمان فناوری اطلاعات 24 حوزه تخصصی در این اکوسیستم را شناسایی و تقسیم‌بندی کرده است. این تقسیم‌بندی بر اساس سیاست‌های فنی و ایمنی صورت گرفته و همه شرکت‌ها باید مجوزهای لازم را کسب کنند.
سامانه شاد سیاست‌های آموزش مجازی کشور را تحت تأثیر قرار داد
تناقض‌ها زمانی به وجود آمد که بیماری کرونا کشور را در شرایط سختی قرار داد. ظرف چند هفته در کل کشور شرایطی به وجود آمد که وزارت آموزش‌وپرورش مجبور شد به سمت آموزش مجازی برود و سامانه شاد را معرفی کرد. با رفتن به سمت سیاست‌های اجرایی سامانه شاد عملاً حمایت از تنوع بازیگران در آموزش مجازی تحت تأثیر قرار گرفت و این یکی از مهم‌ترین علت‌های تناقض در صحبت‌های مدیران وزارت ارتباطات و آموزش‌وپرورش است.
انتهای پیام/
