خانم دکتر سکینه فرجی شبیلویی – عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی _ مدیرآموزش مجتمع هاشمی
حافظ كي بود :
اطلاع دقيقي از خانواده حافظ در دست نيست
جد حافظ را "شيخ غياث الدين" و پدرش را "بها الدين" و از اهل اصفهان و برخي "كمال الدين" و از مردم تويسركان نوشته اند
در شغل پدرش هم اختلاف است
رياض العارفين آنان را از عاما و فضلا مي داند و صاحب تذكره ميخانه آنان را تاجر و صاحب ثروت و مكنت مي داند.
مادرش به گفته مولف ميخانه از مردم كازرون بوده است
اكثر نويسندگان بطور قطع مولد او را شيراز دانسته اند
در باب تاريخ تولدش نيز اختلاف است
دايره المعارف بريتانيا مي نويسد "تاريخ دقيق تولد وي نامعلوم است ولي به طور قطع تولد او پيش از ٧٠٠ هجري نبوده است
به تصريح محمد گلندام، حافظ در درسگاه استغدان عصر كسب علم و ادب مي كرده است:
علم و فضلي كه بچل سال بدست آوردم
ترسم آن نرگس مستانه به يغما ببرد
در نتيجه حافظ در مكتب آنان قرآن را از بر كرد:
نديدم خوستر از شعر تو حافظ
به قرآني كه اندر سينه داري
و روايات قراء سبعه را تماما محفوظ داشت:
عشقت رسد به فرياد گر تو به سان حافظ
قرآن ز بر بخواني با چارده روايت
او در وادي طلب سرگردان بود:
دل چو پرگار به سو دوراني مي كرد
واندر آن دايره سرگشته پا برجا بود
و در وادي حيرت فرو رفته بود:
از هر طرف كه رفتم جز حيرتم نيفزود
زنهار از اين بيابان وين راه بي نهايت
اكنون بيش از شش قرن، زبان و معاني عميق و اشارات زيبايش نه تنها فارسي زبانان بلكه جهانيان را نيز مست و سرخوش كرده است
حافظ براي چرا معروف شد؟
هر آنچه از دل برآيد لاجرم بر دل نشيند اولا در سخنش هم عاطفه است و هم تعقل و تفكر . هم عواطف درون و عميق و خالصانه انسان را به تصوير مي كشد و هم افكار او را در باره زندگي و مرگ بيان مي دارد
تفكراني كه از مرزهاي مكان و زمان گذشته اند
در ثاني در شعر حافظ يك " من اجتماعي " قوي مستتر است كه همه مخاطبين دوره خود و بعد از خود را فارغ از محدوديت هاي جغرافيايي در بر مي گير د. ظلم و ستم ها و نابسامني هاي جامعه بشري ، با بياني هنر مندانه در كلامش موج مي زند او شعر مي سرايد اما در حال سرايش شعر عميق مي انديشد و...
اين گونه انديشه ها حافظ را شخصيتي خاص جلوه مي دهد
حافظ چگونه محبوب شد؟
از نظر اينجانب اصلي ترين دليل محبوبيت حافظ پيوند عميق او با قرآن اين برنامه بي نظير زندگي است در واقع حافظ تاثيرات ادبي و كلامي فراواني از قرآن گرفته است كه با باورهاي آييني و مذهبي جامعه ايراني اشتراكات زيادي دارد از طرف ديگر شعر حافظ مثل يك برنامه زندگي است هر انچه كه به كار يك فرد و يك جامعه مي آيد در شعر حافظ به دفعات مي توان توان پيدا كرد كليدهاي قدرت را براي ساختن يك زندگي ايده آل تا ملزومات اصلاح جامعه در شعر او مي توان يافت .
همان قدر كه در كلام او عشق جاري است به همان اندازه اخلاق و تفكر و تعقل هم جريان دارد .
ظاهر اشعارش براي مرم عادي لذت بخش است و ره يافت به مفاهيم عميقش براي اهل دل لذت بخش تر .
حافظ در دل جامعه بوده و بيشتر اشعارش حول دو محور اجتماع و عرفان بوده و بدين ترتيب مخاطبين بيشتري جذب كرده است
خالي بودن ديوان وي از الفاظ بد و ركيك ، عدالت طلبي ، مبارزه با ريا و تزوير ، وجود روحيه روان شناسي و جامعه شناسي در اشعارش و ... نيز در محبوبيت وي تاثير گذار بوده است :
در ميخانه ببستند خدايا مپسند
كه در خانه تزوير و ريا باز كنند
*علت شهرت حافظ*
علت شهرت حافظ به غزل های نغز اوست که این غزل ها را تحت تاثیر قرآن سروده بود و نیز، حافظ فرهنگ باستانی و فرهنگ اسلامی را با دین، کلام، فلسفه و عرفان آمیخته بود و از مهم ترین اثرگذاران بر شاعران فارسی زبان پس از خود است.
تفاوتش با شعراي ديگر:
اولا تفاوتش با شعراي ديگر را در دلايل شهرت او عرض كردم ولي اگر بخواهم كمي بيشتر توضيح دهم بايد بگويم حافظ علاوه بر اين كه سمبل فرهنگ ايراني است سمبل جهان هم است براي اين كه عالي ترين و واقعي ترين احساسات مشترك نوع بشر را در غزلياتش ريخته و بيان مي كند. كه والاترين آنها " عشق " است و ديگر آزادي و عدم تملك .براي همين خاطر ديوانش به بيش از ٥٠ زبان دنيا ترجمه شده و مهمترين تاثير در شكل گيري رومانتيسم گذاشته است در واقع فكرش جهاني و مورد قبول است .
البته او اصلا نمي خواهد موعظه كند يا راهكار نشان دهد احساسات واقعي او و سخن دلش كه از اقيانوس بيكران قرآن كريم سرچشمه گرفته بر هر دلي فارغ از محدويت جغرافياني مي نشيند
روحيه صلح طلب دارد و هركسي با اين روحيه آشنا مي شود مثل اكسير موجب افزايش روح دوستي مي شود
به هر حال مقايسه و شمردن تضاد ها و تشابه ها حاصل ادبيات است در حالي كه هنر حاصل ادراكات است و نبايد مقايسه شود .
انتهای پیام/
