یادداشت/ حجت‌الاسلام محمدجعفر محمدی*
میقات تا غدیر
کسانی که به حج مشرف شده‌اند باید بدانند که معیار قبولی مناسک حج پیروی از امام و الگوی تعیین شده از طرف پیامبر بوده چراکه طبق روایات اسلامی محور همه اعمال عبادی، پذیرش و تبعیت از ولایت است.
گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، حجت‌الاسلام محمدجعفر محمدی در یادداشتی به مناسبت فرا رسیدن عید سعید غدیرخم نوشت: با نام و یاد خدای مهربان و درود بر اشرف پیامبران محمد مصطفی(ص) و خاندان طاهرین او و درخواست تعجیل در فرج مولایمان، آخرین ذخیره الهی برای اقامه عدالت در جهان.
در ایام بسیار مبارک ذیحجه قرار داریم، ایامی که قرآن کریم از آن با ایام معلومات «یَذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ فی أَیَّامٍ مَعْلُوماتٍ» یاد کرده، خداوند در سوره فجر به آن قسم خورده «والفجر و لیال عشر» و مواعده خود با حضرت موسی(ع) را ده روز اضافه کرده «وَ أَتْمَمْناها بِعَشْر» تا چله کلیمیه کامل شود.
اما نکته‌ای که قابل تامل است اینکه در روایات اسلامی برای دهه اول ذیحجه نمازی وارد شده که در هر دو رکعت بعد از حمد آیه «وَ واعَدْنا مُوسى ثَلاثِینَ لَیْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً وَ قالَ مُوسى لِأَخِیهِ هارُونَ اخْلُفْنِی فِی قَوْمِی وَ أَصْلِحْ وَ لا تَتَّبِعْ سَبِیلَ الْمُفْسِدِینَ» خوانده شود و ثواب آن شراکت در ثواب حجاج بیت‌الله الحرام است.
سوال اصلی این نوشتار این است که از بین ۶ هزار و ۲۳۶ آیه چرا به خواندن این آیه در نماز دهه اول ذیحجه سفارش شده است؟ و عجیب آنکه چطور ثواب این دو رکعت نماز با ثواب مناسک حج با آن همه اعمال و مناسک طاقت فرسا برابری می‌کند؟ برای رسیدن به جواب باید به چند نکته اساسی توجه دقیق کرد:
۱) دستورات اسلام بر پایه مصالح اجتماع بنا شده و عبادات فردی هم با رنگ اجتماعی مورد رضایت خداوند است.
۲) حج بزرگترین اجتماع مسلمانان است و هیچ دین و آیینی در جهان چنین مراسم اجتماعی باشکوهی ندارد. هر ساله حدود سه میلیون مسلمان از اقصی نقاط جهان در مناسک حج شرکت می‌کنند و اعمالی را همسان، همزمان، همزبان و هماهنگ انجام می‌دهند. البته محدودیت عدد به‌خاطر ظرفیت محدود شهر مکه است وگرنه خواهان بیشتری برای شرکت در این اجتماع عبادی وجود دارد.
۳) اجتماع حجاج نیاز به مدیریت دارد وگرنه هرج و مرج می‌شود و هرگز چنین عظمتی به‌وجود نخواهد آمد.
۴) مناسک حج از طرف خداوند حکیم ابلاغ شده و پیامبر رحمت (ص) مامور ابلاغ و اجرای آن است لذا برای هماهنگی و پیشگیری از هرج و مرج دستوراتی دقیق صادر کرده است.
۵) وقتی اجتماع حجاج نیاز به مدیریت زمان، مکان، اعمال دستوراتی تشویقی و تخویفی دارد به طریق اولی اجتماع مسلمانان نیازمند مدیر و مدبر است تا در هر زمانی جامعه را هدایت کند و از هرج و مرج و اختلاف و تغییر جهت حفظ کند. لذا هیج زمانی جامعه نمی‌تواند بدون مدیر باشد.
بخش اول آیه مورد نظر اشاره دارد که خداوند متعال حضرت موسی(ع) را برای مناجات با خود دعوت کرد. البته برای امتحان قوم موسی زمان وعده ۳۰ روز اعلام شد «فانّا قد فتّنا قومک من بعدک» وقتی ماه ذیقعده به پایان رسید، خداوند ۱۰ روز به زمان ملاقات اضافه کرد «أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ» قوم موسی با تاخیر موسی چند دسته شدند و سامری از این موقعیت سوء استفاده کرده و آن‌ها را به گوساله‌پرستی وادار کرد.
بخش دوم آیه اشاره دارد که موسی زمان خداحافظی، برادرش هارون را جایگزین خود قرار داد و به او ماموریت داد در پی اصلاح قوم باش و از مفسدان پیروی نکن.
نکاتی که از آیه برداشت می‌شود این است که:
۱) مسئوليت‌ها حتی در سطح رهبرى، نبايد مانع عبادت و اعتكاف و خلوت با خدا باشد. «وَ واعَدْنا مُوسى»
۲) پیامبر نمی‌تواند قوم خود را بدون رهبر حتی برای ۳۰ روز رها کند. «واعدنا ثلاثین»
۳) جانشین از طرف پیامبر تعیین می‌شود و به امت واگذار نشده است «اخلفنی»
۴) رهبرى جديد بايد در فراز و نشيب‌هاى نهضت، در كنار رهبرى قديم تجربه ديده باشد. «قالَ مُوسى لِأَخِيهِ هارُونَ»
۵) جامعه نياز به رهبرى اصلاح‌گر دارد « اصْلِحْ»
۶) رهبر نباید هرگز تسليم نظرات و توطئه‌هاى مفسدان شود. «وَ لا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ»
پس عقل و نقل حکم می‌کند که این آیه اشاره مستقیم به شناخت ولی و جانشین پیامبر دارد. یعنی کسانی که به حج مشرف شده‌اند باید بدانند که معیار قبولی مناسک حج پیروی از امام و الگوی تعیین شده از طرف پیامبر است چراکه طبق روایات اسلامی محور همه اعمال عبادی، پذیرش و تبعیت از ولایت است.
مرحوم کلینی در کتاب شریف کافی از امام صادق(ع) نقل می‌کند که فرمودند: «بُنِیَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسَةِ أَشْیَاءَ عَلَى الصَّلَاةِ وَ الزَّکَاةِ وَ الْحَجِّ وَ الصَّوْمِ وَ الْوَلَایَةِ قَالَ زُرَارَةُ فَقُلْتُ وَ أَیُّ شَیْءٍ مِنْ ذَلِکَ أَفْضَلُ فَقَالَ الْوَلَایَةُ أَفْضَلُ لِأَنَّهَا مِفْتَاحُهُنَّ...» اسلام بر پنج پایه استوار شده است: نماز، زکات، حج، روزه و ولایت. زراره گفت: در این پنج چیز که هر یک ستونی برای اسلام است کدام یک افضل است؟ امام فرمودند: ولایت افضل از چهارتای دیگر است زیرا زمامداری و ولایت کلید موارد دیگر است.
پس کسی که گرد خانه خدا می‌گردد باید مطابق فرمان خداوند دنبال امام خود بگردد که من لم یعرف امام زمانه مات میته الجاهلیه. پس: کعبه یک سنگ نشانیست که ره گم نشود؛ حاجی! احرام دگر بند ببین یار کجاست.
امام و جانشین پیامبر اسلام(ص) کسی است که:
۱) زادگاه او خانه خداست و حجاج گرد مولد او می‌چرخند و خداوند شکاف دیوار کعبه را به نشان ولادت او در تاریخ به یادگار گذاشته است.
۲) پیامبر(ص) در جنگ تبوک او را به عنوان جاشین خود در شهر منصوب کرد و در حق او فرمود: انت منی بمنزله هارون من موسی، نسبت تو به من مانند هارون به موسی است.
۳) خداوند در آیه مباهله او را جان پیامبر(ع) خواند و فرمود: فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ
۴) زمانی که در رکوع نماز، انگشتر به سائل داد آیه ولایت در حق او نازل شد: انما ولیکم الله و رسوله و الذین آمنوا... و هم راکعون
۵) پیامبر خدا او را بهترین مخلوق معرفی کرد: إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ
۶) در حق او و خانواده‌اش سوره انسان نازل شد: و یطعمون الطعام علی حبه مسکینا و یتیما و اسیرا
۷) در غدیر به پیامبر(ص) ماموریت ابلاغ ولایت او داده شد: بلغ ما انزل الیک من ربک
۸) پیامبر(ص) دست او را بلند کرد و فرمود: من کنت مولاه فهذا علی مولاه
۹) خداوند به برکت ولایت او دین خود را کامل اعلام کرد و از دین راضی شد. الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا.
۱۰) خداوند منکر ولایت او را کافر خواند و عذاب کرد: سال سائل بعذاب واقع للکافرین لیس له دافع
و هزاران دلیل متقن و محکم دیگر و از طرفی در هیچ منبعی نیامده که پیامبر اسلام (ص) مدیریت جامعه پس از خود را به مردم واگذار کرده باشد جز اینکه همانند زمانی که قوم موسی پس از او، از هارون تخلف کرده، او را رها کردند و دعوت سامری را پذیرفتند، قوم پیامبر(ص) نیز پس از او، از علی(ع) جدا شده و مسیر صلاح و هدایت را تغییر داده و از فساد تبعیت کردند.
نتیجه:
۱) دهه اول ذیحجه بهترین زمان برای تقرب به درگاه الهی است چراکه زمان انتخابی خداوند برای ملاقات بوده است.
۲) مناسک حج از طواف و سعی و رمی جمرات و قربانی و... با غدیر ولایت تکمیل می‌شود و مورد رضایت پروردگار است.
۳) نماز دهه ذیحجه با توجه قلبی به امام زمان(عج) ثوابی معادل حج بیت‌الله الحرام دارد.
۴) چه خوب است که انسان به وسیله امام به خداوند تقرب جوید. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ
۵) از اعمالی که می‌توان با آن به خداوند تقرب جست قربانی است.
سوال: چرا برای امام زمان(عج) قربانی کنم؟
۱) نزدیک شدن به امام زمان(عج)، راه میان‌بر نزدیک شدن به خداست.
۲) مقدرات الهی به دست امام زمان(عج) تایید و تحکیم می‌شود.
۳) امام به منزله پدر معنوی امت است. پیامبر(ص) فرمودند: انا و علی ابوا هذه الامه، من و علی دو پدر این امت هستیم و امام رضا فرمودند: الاِمام الوالِدُ الشَّفیقُ، امام همچون پدر دلسوز است. لذا می‌توان امامان را پدر خطاب کرد. پس خرج کرن برای امام از خرج کردن برای پدر مهم‌تر و بالاتر است.
۴) مطابق فرموده امام صادق(ع) خرج برای امام دو میلیون برابر محاسبه می‌شود یعنی کسی که 1000 تومان برای امام زمان خود خرج کند معادل کسی است که (2.000.000.000) دو میلیارد تومان برای پدر خود خرج کرده باشد.
۵) کسی که برای امام خود خرج می‌کند بهتر می‌تواند از امام خود درخواست کند. یعنی اگر مریضی دارد برای امام زمان خرج می‌کند و از امام زمان برای مریض خود درخواست شفا می‌کند و با این کار وجود مبارک امام زمان را در گرفتاری خود دخیل می‌کند یا وجود مقدس و پر فیض امام را برای پدر فوت شده خود وسیله شفاعت و طلب استغفار قرار دهد.
* حجت‌الاسلام محمدجعفر محمدی، نماینده نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب
انتهای پیام/۴۱۱۸/
انتهای پیام/
